Bài viết bởi Bác sĩ Lại Thị Nguyệt Hằng - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long
Da kề da là một trong những bước chăm sóc thiết yếu mà bố mẹ cần thực hiện cho bé ngay khi vừa chào đời. Không chỉ là cách để tạo sợi dây liên kết tình mẫu tử, da kề da thực sự mang đến nhiều lợi ích không ngờ cho mẹ và bé.
1.Lợi ích của phương pháp da kề da
1.1 Ổn định thân nhiệt, hô hấp, nhịp tim, đường huyết
Trẻ sơ sinh sống trong bụng mẹ với nhiệt độ ấm hơn môi trường bên ngoài. Do vậy sau sinh, trẻ dễ bị lạnh do tiếp xúc với môi trường có nhiệt độ thấp hơn. Lúc này, da kề da cùng mẹ hoặc bố đóng vai trò như một bước chuyển để trẻ dần thích nghi với môi trường “lạ lẫm” bên ngoài cơ thể mẹ. Da vùng ngực của mẹ có nhiệt độ ấm hơn so với các vùng khác trên cơ thể nên thường được chọn làm nơi lý tưởng thực hiện phương pháp da kề da cho trẻ. Tiếp xúc da kề da cũng giúp cơ thể bé học cách tự điều chỉnh, giữ ổn định các chỉ số sinh học cơ bản như nhịp tim, nhịp thở, huyết áp và đường máu sao cho phù hợp với môi trường sống mới.
1.2 Kích thích hệ miễn dịch
Da kề da sau sinh là cách để trẻ tiếp nhận các vi khuẩn từ mẹ giúp cơ thể trẻ tăng cường kháng thể cùng với lượng kháng thể nhận từ máu mẹ khi còn trong tử cung và kháng thể qua sữa mẹ tạo lên hệ miễn dịch tốt bảo vệ cơ thể trẻ chống lại vi khuẩn ngoài môi trường mới, bảo vệ bản thân, tăng cường hệ miễn dịch trước môi trường ngoài bụng mẹ. Đây là bước khởi đầu cho con mạnh mẽ tiếp tục phát triển ở môi trường mới. Điều này đặc biệt cần thiết với trẻ sinh mổ vì trẻ không được tiếp xúc với hệ sinh vật lành ở đường sinh của bà mẹ
1.3 Kích thích hệ tiêu hóa giúp bé tăng cân khỏe mạnh
Da kề da giúp bé nhanh chóng lấy lại trạng thái cân bằng, các dây thần kinh phế vị được kích hoạt, làm tăng kích thước các vi mao trong lòng ruột của bé. Điều này làm tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng ở ruột, mang đến một hệ tiêu hóa khỏe mạnh và ổn định tăng cân. Tiếp xúc da kề da làm giảm hàm lượng cortisol cũng giúp trẻ tiêu hóa và hấp thu thức ăn tốt hơn, ít bị rối loạn tiêu hóa. mặt khác trẻ được ủ ấm giảm sử dụng mỡ nâu và đường máu nên trẻ tăng cân tốt hơn.
.
1.4 Tạo điều kiện cho sự phát triển tối ưu của não
Trong thời gian tiếp xúc ‘da kề da’ với mẹ, phần lớn trẻ ngủ thiếp đi một cách dễ dàng và đạt được trạng thái ngủ sâu tự nhiên kéo dài 60 phút hoặc hơn. Điều này rất quan trọng vì giai đoạn ngủ sâu là một trong những yếu tố thuận lợi nhất giúp đẩy nhanh quá trình trưởng thành của não
(Xem thêm: Lợi ích tuyệt vời của việc da kề da sau sinh)
1.5 Tăng tỷ lệ mẹ cho con bú và thời gian cho con bú
Tiếp xúc ‘da kề da’ giúp khởi động hành vi tìm vú bản năng của trẻ. Bé sẽ ngậm bắt vú nhiều hơn và chính xác hơn. Nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ bé bú mẹ ngay trong giờ đầu sau khi sinh tăng gấp đôi nếu bé được tiếp xúc ‘da kề da’ ngay thay vì bị quấn chặt trong tã.
Các bà mẹ thực hành chăm sóc da kề da ngay từ đầu thường tiếp tục cho con bú hoàn toàn nhiều hơn khi về nhà. Sự gia tăng hoóc môn oxytocin và prolactin của mẹ trong những giờ đầu sau sinh giúp tăng sản xuất sữa về lâu dài. Mẹ gặp khó khăn trong cho con bú thường có được sự cải thiện gần như tức khắc nhờ thực hành tiếp xúc da kề tối thiểu 60 phút mỗi lần, 1-2 lần mỗi ngày
1.6 Bảo vệ bé khỏi tác hại của việc tách khỏi mẹ
Khi bị đẩy ra khỏi môi trường sống cạnh mẹ, đầu tiên bé sẽ ‘phản đối’. Nghiên cứu cho thấy trẻ bị cách ly khỏi mẹ có số lần khóc nhiều gấp 10 lần và thời gian khóc dài hơn 40 lần so với trẻ được tiếp xúc ‘da kề da’ với mẹ. Những cơn khóc ngặt nghẽo không tốt cho trẻ sơ sinh. Chúng có thể ảnh hưởng tới chức năng phổi, làm tăng áp lực nội sọ, trì hoãn việc đóng lỗ thông liên nhĩ và tăng hoóc môn gây stress. Nếu không được đáp ứng và tiếp tục bị cách ly lâu dài, bé sẽ chuyển sang giai đoạn ‘thất vọng’. Khi này hoóc môn stress tăng ồ ạt, thân nhiệt giảm, nhịp tim giảm và đường huyết giảm. Tất cả các biến chứng này đều hay gặp ở trẻ sơ sinh bị cách ly khỏi mẹ, kể cả khi được chăm sóc tại khoa hồi sức cấp cứu. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cách ly mẹ và con kéo dài có thể ảnh hưởng tới sự phát triển xã hội và phát triển cảm xúc của trẻ sau này.
1.7 Lợi ích cho mẹ
Khi nằm trên ngực trần của mẹ, bé ở rất gần với nguồn thực phẩm quý giá đó là sữa mẹ. Bé có thể cảm nhận được núm vú/quầng vú, điều này có sức hấp dẫn lớn, khuyến khích bé bắt đầu bú mẹ. Hơn nữa, bế con theo kiểu này cũng kích thích cơ thể mẹ giải phóng oxytocin. Được mệnh danh là ‘hoóc môn tình yêu’, oxytocin giúp mẹ cảm thấy thư giãn, bớt lo lắng và gắn kết với con nhiều hơn. Hoóc môn này gia tăng trong thời gian tiếp xúc da kề da và tăng vọt mỗi khi bé dùng tay chà vào bầu vú mẹ.
Mẹ và con càng tiếp xúc ‘da kề da’ và bé càng bú nhiều thì oxytocin càng tăng tiết nhiều. Hoóc môn này dẫn tới một loạt biến đổi tích cực cho mẹ: rút ngắn thời gian phục hồi; giảm huyết áp; tăng khả năng chịu đau; mẹ cảm thấy hạnh phúc hơn, ít rơi vào trầm cảm; sữa về nhiều; tử cung co thắt làm giảm nguy cơ xuất huyết sau sinh; mẹ nhanh chóng lấy lại dáng hình thon thả trước khi mang bầu.
2. Quy trình da kề da sau sinh tại Vinmec
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, 100% mẹ bầu sinh con tại Vinmec được da kề da với con sau sinh, được hướng dẫn, duy trì biện pháp thời gian da kề da sau sinh để đảm bảo hiệu quả, lợi ích từ biện pháp này.
Đối với trẻ sinh thường, da kề da cần thực hiện ngay sau khi bé ra khỏi bụng mẹ. Đối với trẻ sinh mổ da kề da được thực hiện ngay sau khi kẹp cắt rốn muộn. Phương pháp da kề da đóng vai trò quan trọng trong quy trình chăm sóc sơ sinh thiết yếu ở trẻ, do vậy phương pháp da kề da cũng có chuẩn quy trình riêng cần thực hiện đúng và đủ để mang lại hiệu quả tích cực nhất cho bé.
- Ôm cho da bé kề sát vào da mẹ sau sinh (trừ trường hợp bé cần được chăm sóc y tế đặc biệt)
- Đánh giá tình trạng trẻ sau sinh
- Cắt rốn muộn 1 thì
- Đặt bé nằm sấp lên ngực trần của mẹ thực hiện da tiếp da, bé nghe được tiếng tim quen thuộc của mẹ, mẹ và bé rất thư giãn
- Có thể cho bé đội mũ. Dùng ga, khăm bông mềm đắp trên trên mình bé và mẹ, tuyệt đối không được che đầu, mặt bé. Hỗ trợ bé bú mẹ.
- Thực hiện da kề da cho bé ít nhất 1 giờ sau sinh. Tiếp tục thực hiện da kề da cho bé trong vài ngày tới càng nhiều càng tốt.
Video đề xuất:
Lợi ích của phương pháp da kề da sau sinh
3. Lưu ý khi thực hiện phương pháp da kề da
- Trong trường hợp mẹ không thể thực hiện da kề da cho bé, một thành viên trong gia đình có thể thực việc này thay mẹ
- Hỗ trợ bé để bé tìm ti mẹ, không được can thiệp “ép buộc” bé, đỡ bé để bé không bị ngã sang 2 bên, chú ý mũi bé để bé không bị ngạt, nhất là những bé chịu ảnh hưởng bởi các thuốc mẹ dùng trong cuyển dạ, còn lừ đừ, không đủ khỏe không nhấc đầu lên nổi
- Nếu mẹ đang chịu tác dụng của thuốc hạn chế vận động, và chưa đủ tỉnh táo để giữ em bé, cần thiết phải có người hỗ trợ mẹ thực hiện phương pháp này.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec mang đến Chương trình chăm sóc thai sản trọn gói cho các sản phụ ngay từ khi bắt đầu mang thai từ những tháng đầu tiên với đầy đủ các lần khám thai, siêu âm 3D, 4D định kỳ cùng các xét nghiệm thường quy để đảm bảo người mẹ luôn khỏe mạnh và thai nhi phát triển toàn diện. Sản phụ sẽ không còn cô đơn khi bước vào cuộc chuyển dạ vì có người thân đồng hành giúp quá trình sinh con luôn mang đến sự an tâm và hạnh phúc.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
