Axit béo omega 3 hiện nay được công nhận là chất dinh dưỡng quan trọng để ngăn ngừa các tình trạng bệnh lý liên quan đến quá trình lão hóa. Bổ sung omega cho người già sẽ giúp họ cải thiện được một số tình trạng sức khỏe như suy giảm trí não, sống khỏe hơn và tâm trạng tốt hơn.
1. Axit béo omega 3 là gì?
Omega-3 là chất dinh dưỡng mà bạn nhận được từ thực phẩm (hoặc chất bổ sung) giúp xây dựng và duy trì một cơ thể khỏe mạnh. Chúng là chìa khóa cho cấu trúc của mọi thành tế bào bạn có. Chúng cũng là một nguồn năng lượng giúp giữ cho tim, phổi, mạch máu và hệ thống miễn dịch của bạn hoạt động như bình thường.
Hai chất quan trọng là acid docosahexaenoic (DHA) và eicosapentaenoic (EPA) đều chủ yếu được tìm thấy trong một số loại cá. ALA (axit alpha-linolenic), một axit béo omega-3 khác được tìm thấy trong các nguồn thực vật như quả hạch và hạt.
Hàm lượng DHA đặc biệt cao ở trong các tế bào võng mạc (mắt), não và tinh trùng. Cơ thể bạn không chỉ cần những axit béo này để hoạt động mà chúng còn mang lại một số lợi ích sức khỏe lớn như:
- Giảm mỡ máu (triglyceride): Axit béo omega 3 có thể làm giảm đi mức chất béo trung tính tăng cao.
- Ngăn ngừa viêm khớp dạng thấp: Bổ sung dầu cá (EPA + DHA) có thể hạn chế tình trạng cứng khớp và đau khớp. Bổ sung omega-3 cũng làm tăng hiệu quả của các loại thuốc chống viêm.
- Chống trầm cảm: Một số nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các nền văn hóa ăn thực phẩm có hàm lượng omega-3 cao sẽ có mức độ trầm cảm thấp hơn.
- Sự phát triển của em bé: DHA rất quan trọng đối với sự phát triển thị giác và thần kinh ở trẻ sơ sinh.
- Giảm hen suyễn: Chế độ ăn giàu omega-3 làm giảm chứng viêm, một thành phần quan trọng trong bệnh hen suyễn. Nhưng cần có nhiều nghiên cứu hơn để chỉ ra liệu bổ sung dầu cá có cải thiện chức năng phổi hay cắt giảm lượng thuốc mà một người cần để kiểm soát tình trạng bệnh hay không.
- Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD): Một số nghiên cứu cho thấy dầu cá có thể làm giảm các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý ở một số trẻ em và cải thiện các kỹ năng tinh thần của chúng. Tuy nhiên, không nên sử dụng chất bổ sung omega-3 như một phương pháp điều trị chính.
- Bệnh Alzheimer và chứng sa sút trí tuệ: Một số nghiên cứu cho thấy axit béo omega 3 có thể giúp bảo vệ chống lại bệnh Alzheimer và chứng sa sút trí tuệ, đồng thời có tác dụng tích cực đối với chứng mất trí nhớ dần dần có liên quan đến lão hóa. Nhưng điều đó vẫn chưa được chắc chắn.
2. Vai trò của axit béo Omega cho người già
Già hóa dân số ảnh hưởng đến toàn bộ dân số thế giới. Cũng ở cấp độ thế giới, người ta có thể thấy tỷ lệ người lớn tuổi tăng mạnh. Thách thức do già hóa dân số đặt ra nghĩa là đảm bảo rằng càng có nhiều năm sống càng tốt, không bị phụ thuộc vào chi phí cao.
Tăng lượng omega-3, đặc biệt là n-3 PUFA chuỗi dài có thể là một trong những chiến lược để ngăn ngừa hoặc giảm tỷ lệ mắc bệnh ở người cao tuổi. Ngày càng có nhiều bằng chứng là các axit béo này dường như có khả năng bảo vệ thần kinh. Nhìn chung, các nghiên cứu theo chiều dọc chủ yếu là tích cực, cho thấy tác dụng bảo vệ chống lại sự suy giảm nhận thức sau đó.
2.1. Omega-3 và khả năng sống sót tốt hơn
Một trong những nghiên cứu mới đây cho thấy việc có hàm lượng axit béo omega-3 EPA cao trong máu, được tìm thấy chủ yếu trong cá chứ không có trong thực vật có thể giúp kéo dài tuổi thọ.
Nghiên cứu diễn ra ở Na Uy. Các nhà nghiên cứu đã đo nồng độ axit béo omega 3 trong máu ở 254 người già yếu (tuổi trung bình: 82) nhập viện tại một bệnh viện Na Uy. Trong 3 năm tiếp theo, những bệnh nhân có nồng độ EPA trong máu cao ít có nguy cơ tử vong hơn những bệnh nhân có nồng độ EPA thấp.
Phát hiện đó có thể xuất phát từ lợi ích tốt cho tim của EPA, vì bệnh tim là nguyên nhân gây ra hầu hết các trường hợp tử vong của bệnh nhân.
2.2. Ít mất trí nhớ hơn với Omega cho người già
Trong nghiên cứu thứ 2, những người có nồng độ EPA trong máu cao ít có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ hơn. Nghiên cứu đến từ Pháp, nơi các nhà nghiên cứu đã theo dõi các trường hợp mất trí nhớ mới trong vòng 4 năm của khoảng 1.200 người từ 65 tuổi trở lên.
Khi nghiên cứu bắt đầu, những người tham gia cung cấp mẫu máu. Trong quá trình nghiên cứu, những người có nồng độ EPA trong máu cao hơn ít có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ hơn. Những người ăn cá thường xuyên ít có nguy cơ bị sa sút trí tuệ hơn trong quá trình nghiên cứu.
Kết quả không phụ thuộc vào các yếu tố khác bao gồm tuổi tác, trầm cảm, giáo dục, tiểu đường và đột biến gen ApoE4 (khiến khả năng mắc bệnh Alzheimer cao hơn).
2.3. Tâm trạng tốt hơn với omega cho người già
Nghiên cứu thứ 3 được thực hiện ở Hà Lan, cho thấy tâm trạng không được cải thiện khi bổ sung omega cho người già khỏe mạnh.
Nghiên cứu bao gồm 302 người từ 65 tuổi trở lên không bị trầm cảm. Trong 26 tuần, họ dùng một liều cao EPA và DHA (một loại axit béo omega-3 khác được tìm thấy trong cá nhưng không có trong thực vật), một liều EPA và DHA thấp hơn hoặc giả dược.
Điểm số trước và sau của các cuộc khảo sát về bệnh trầm cảm cho thấy không cải thiện tâm trạng đối với các chất bổ sung omega-3. Nhưng đó có thể là do những người tham gia không bị trầm cảm ngay từ đầu.
3. Bổ sung Omega 3 từ đâu?
3.1. Bổ sung Omega 3 từ thực phẩm
Khi có thể, hãy cố gắng bổ sung axit béo omega 3 từ thực phẩm hơn là chất bổ sung. Cố gắng ăn cá không khô, nhiều dầu, có nhiều axit béo omega-3 DHA và EPA ít nhất 2 lần một tuần. Bao gồm các nguồn sau:
- Cá cơm;
- Cá xanh;
- Cá trích;
- Cá thu;
- Marlin;
- Cam nhám;
- Cá hồi;
- Cá mòi;
- Cá tầm;
- Cá hồi hồ;
- Cá ngừ.
Mặc dù ăn nhiều cá béo là một ý kiến hay, nhưng một số loại cá có khả năng chứa hàm lượng thủy ngân, polychlorinated biphenyls (PCB) cao hơn hoặc các chất độc khác. Chúng bao gồm cá thu, cá kiếm hoang dã, cá nóc và cá mập. Các loại cá bổ sung chứa nhiều thủy ngân là cá marlin, cá nhám da cam và cá ngừ mắt to.
Các nguồn thực phẩm khác tốt có thể kể đến như:
- Quả óc chó;
- Hạt lanh và dầu hạt lanh;
- Dầu canola;
- Dầu đậu nành;
- Hạt chia.
Trong khi thực phẩm chứa axit béo omega-3 có lợi cho sức khỏe, một số loại dầu và các loại hạt có thể chứa nhiều calo. Vì vậy, bạn hãy ăn chúng một cách điều độ.
3.2. Bổ sung Omega 3 bằng chất bổ sung
Dầu cá có cả EPA và DHA. Dầu tảo có DHA và có thể là một lựa chọn tốt cho những người không ăn cá. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc bổ sung trước. Họ có thể có các khuyến nghị hoặc cảnh báo cụ thể, tùy thuộc vào sức khỏe của bạn và các loại thuốc khác mà bạn dùng.Ngoài ra còn có các đơn thuốc omega-3. Epanova, Lovaza, Omtryg và Vascepa chứa DHA/ EPA và được khuyên dùng cho người lớn với chất béo trung tính từ 500 mg/ dL trở lên. Không giống như chất bổ sung dầu cá, những loại thuốc này được FDA phê duyệt và giám sát về chất lượng và độ an toàn để sử dụng cụ thể.Một số người bị bệnh tim có thể được khuyên dùng 1 gam (1.000 miligam) mỗi ngày kết hợp DHA/ EPA từ dầu cá. Những người có tình trạng sức khỏe khác có thể dùng liều lên đến 4 gam một ngày. Nhưng nếu bạn bị bệnh tim mạch (tim và mạch máu) và có hàm lượng chất béo trung tính cao, các chất bổ sung omega-3 có thể làm tăng nguy cơ rung nhĩ. Rung tâm nhĩ là loại phổ biến nhất của nhịp tim lỗi (rối loạn nhịp tim).Đó là lý do tại sao việc kiểm tra với bác sĩ trước khi bổ sung omega-3 là rất quan trọng, đặc biệt nếu bạn đang dùng các loại thuốc khác hoặc bạn có vấn đề về sức khỏe. Các tác dụng phụ thường gặp nhất từ dầu cá là khó tiêu và đầy hơi.Bổ sung Omega-3 (DHA / EPA) có thể làm cho khả năng xuất huyết cao hơn. Nếu bạn bị tình trạng chảy máu hoặc dùng các loại thuốc có thể làm tăng chảy máu như Apixaban (Eliquis), Betrixaban (Bevy Sea), Clopidogrel (Plavix), Prasugrel (Effient), Rivaroxaban (Xarelto), ticagrelor (Brilinta), Warfarin (Coumadin) và một số NSAID THÌ hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ chất bổ sung omega-3 nào.
Tóm lại, bổ sung omega cho người già là một trong những chiến lược để ngăn ngừa hoặc giảm tỷ lệ mắc bệnh ở người cao tuổi. Ngày càng có nhiều bằng chứng là các axit béo này dường như có khả năng bảo vệ thần kinh. Nhìn chung, các nghiên cứu theo chiều dọc chủ yếu là tích cực, cho thấy tác dụng bảo vệ chống lại sự suy giảm nhận thức sau đó.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: ncbi.nlm.nih.gov, webmd.com, medicalnewstoday.com
