Viêm gan siêu vi B là một căn bệnh nguy hiểm nhưng đến nay chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu nào. Tiêm phòng vắc-xin viêm gan B được xem là biện pháp hữu hiệu và an toàn nhất phòng tránh những biến chứng nghiêm trọng do virus viêm gan B gây ra.
1. Vắc-xin viêm gan B
Vắc-xin viêm gan B được đánh giá rất an toàn và đã được tiêm chủng ở nhiều nước trên thế giới. Tại Việt Nam, vắc-xin viêm gan B liều sơ sinh được triển khai trong chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 2005.
Liều đầu tiên được khuyến cáo trong vòng 24 giờ sau khi sinh. Chủng ngừa viêm gan B cho cả những người có chức năng miễn dịch kém như: HIV/AIDS và những trường hợp sinh non.
Các tác dụng phụ khi tiêm ngừa vắc-xin viêm gan siêu vi B rất hiếm. Vắc-xin là an toàn để sử dụng trong khi mang thai hoặc đang cho con bú. Các vắc-xin hiện tại được sản xuất với các kỹ thuật DNA tái tổ hợp và hiện đã có sẵn hoặc có thể kết hợp với các vắc xin khác.
2. Quá trình tìm ra vắc-xin viêm gan B
Virus viêm gan B được phát hiện vào năm 1965 bởi Tiến sĩ Baruch Blumberg, người đã giành giải thưởng Nobel vì khám phá của ông.
Ban đầu, virus được gọi là "Kháng nguyên Úc" vì nó được đặt tên cho mẫu máu của thổ dân Úc đã phản ứng với một kháng thể trong huyết thanh của một bệnh nhân mắc bệnh Hemophilia ở Mỹ.
Làm việc với Tiến sĩ Blumberg, nhà vi trùng học Irving Millman đã giúp phát triển xét nghiệm máu cho virus viêm gan B. Các ngân hàng máu bắt đầu sử dụng xét nghiệm vào năm 1971 để sàng lọc hiến máu và nguy cơ nhiễm trùng viêm gan B do truyền máu giảm 25%. Bốn năm sau khi phát hiện ra virus viêm gan B, TS. Blumberg và Millman đã phát triển vắc-xin viêm gan B đầu tiên, ban đầu là một dạng vi-rút được xử lý nhiệt.
3. Vắc-xin viêm gan B có từ khi nào?
3.1 Vắc-xin viêm gan B đầu tiên
Năm 1981, FDA đã phê chuẩn một loại vắc-xin viêm gan B có nguồn gốc từ huyết tương tinh vi hơn cho người sử dụng. Loại vắc-xin bất hoạt này có liên quan đến việc thu thập máu từ các nhà tài trợ bị nhiễm virus viêm gan B (HBsAg dương tính). Máu gộp lại đã trải qua nhiều bước để không hoạt động các hạt virus bao gồm formaldehyde và xử lý nhiệt (hoặc thanh trùng hóa). Merck Dược phẩm đã sản xuất vắc-xin huyết tương này là "Heptavax", đây là vắc-xin viêm gan B thương mại đầu tiên. Việc sử dụng vắc-xin này đã bị ngừng vào năm 1990 và nó không còn có sẵn ở Hoa Kỳ.
3.2 Vắc-xin viêm gan B tái tổ hợp hiện nay
Năm 1986, nghiên cứu đã tạo ra một thế hệ vắc-xin viêm gan B thế hệ thứ hai (hoặc tái tổ hợp DNA). Những vắc-xin mới được phê duyệt này được điều chế tổng hợp và không chứa các sản phẩm máu, không thể bị viêm gan B từ các vắc-xin tái tổ hợp mới hiện đang được phê duyệt tại Hoa Kỳ.
Nếu cơ thể bị nhiễm HBV hiện tại (HBsAg dương tính) hoặc đã hồi phục sau khi nhiễm HBV trong quá khứ, loạt vắc-xin viêm gan B sẽ không có lợi cho cơ thể hoặc loại bỏ vi-rút. Tuy nhiên, vắc-xin sẽ cung cấp bảo vệ trọn đời cho những người thân yêu xung quanh. Xét nghiệm là cách duy nhất để biết hiện tại có bị nhiễm bệnh virus hay không hoặc đã hồi phục sau khi bị nhiễm trùng trong quá khứ.
Mọi người đều có thể có nguy cơ bị nhiễm virus viêm gan B trong suốt cuộc đời của họ, vì vậy việc tiêm vắc-xin viêm gan B nên được xem xét cho tất cả mọi người.
4. Đối tượng cần phải tiêm ngừa vắc-xin viêm gan B
- Tất cả các trẻ sơ sinh gồm có trẻ vừa mới sinh ra
- Tất cả trẻ em dưới 19 tuổi chưa được tiêm phòng viêm gan siêu vi B trước đó
- Đối tác tình dục dễ mắc bệnh viêm gan B dương tính
- Những người tìm kiếm đánh giá hoặc điều trị một bệnh lây truyền qua đường tình dục
- Quan hệ tình dục đồng giới
- Người tiêm chích ma túy
- Những người tiếp xúc trong gia đình dễ mắc bệnh viêm gan B dương tính
- Nhân viên y tế có nguy cơ tiếp xúc với máu
- Những người mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối kể cả lọc máu trước, chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng và bệnh nhân chạy thận tại nhà
- Khách du lịch đến và các gia đình nhận nuôi từ các quốc gia nơi viêm gan B là phổ biến (ví dụ: Châu Á, Châu Phi, Nam Mỹ, Quần đảo Thái Bình Dương, Đông Âu và Trung Đông)
- Những người mắc bệnh gan mạn tính như: Xơ gan, bệnh gan nhiễm mỡ, trừ viêm gan B Người bị viêm gan C, người nhiễm HIV
- Người lớn mắc bệnh tiểu đường từ 19 đến 59 tuổi (bác sĩ lâm sàng có thể quyết định có nên tiêm vắc - xin cho bệnh nhân tiểu đường ≥60 tuổi hay không)
Tất cả những người khác đang tìm cách bảo vệ khỏi nhiễm HBV - thừa nhận một yếu tố nguy cơ cụ thể không phải là một yêu cầu để tiêm phòng.
Mọi thắc mắc cần được bác sĩ chuyên khoa giải đáp cũng như quý khách hàng có nhu cầu đặt lịch tiêm vắc-xin tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.
