Phẫu thuật u nang buồng trứng là một thủ thuật ngoại khoa nhằm loại bỏ các nang (túi chứa dịch) hình thành trong hoặc trên bề mặt buồng trứng. Thông thường, phẫu thuật được thực hiện qua nội soi, tức là chỉ cần tạo một vài vết rạch nhỏ ở bụng để đưa dụng cụ vào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, phẫu thuật mổ mở có thể được chỉ định.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ Nguyễn Chí Quang, Khoa Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ Quang đã có nhiều năm kinh nghiệm chuyên môn sâu sắc và thế mạnh trong điều trị các bệnh lý sản phụ khoa.
1. U nang buồng trứng là gì?
U nang buồng trứng là gì? Đây là hiện tượng xuất hiện một túi chứa chất lỏng hoặc mô phát triển bất thường trên hoặc bên trong buồng trứng. Đây là loại khối u phổ biến nhất, thường xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản hoặc sau mãn kinh. Phần lớn các u nang này là lành tính (không phải ung thư) và có thể tự biến mất mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, u nang có thể trở thành u nang buồng trứng ác tính (ung thư).
2. Các loại u nang buồng trứng
Các loại u nang buồng trứng được phân loại như sau:
- Nang cơ năng: Đây là dạng phổ biến nhất, thường không gây bất kỳ triệu chứng nào và có thể tự tiêu biến trong khoảng 6-8 tuần mà không cần can thiệp y tế.
- U quái: Loại u này chứa các loại mô cấu tạo thành bộ phận trên cơ thể, như da hoặc tóc. U có thể tồn tại từ khi sinh ra hoặc phát triển trong độ tuổi sinh sản, nhưng rất hiếm khi tiến triển thành ung thư.
- U nang tuyến: Hình thành trên bề mặt bên ngoài của buồng trứng, những khối u này có thể đạt kích thước lớn nhưng phần lớn là lành tính.
- U lạc nội mạc tử cung: Loại u nang này xuất hiện do tình trạng lạc nội mạc tử cung.
3. Nguyên nhân gây u nang buồng trứng
Câu trả lời cho vì sao bị u nang buồng trứng có thể phát sinh từ nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau. Các yếu tố này bao gồm:
- Tiền sử sảy thai.
- Có kinh nguyệt sớm
- Rối loạn nội tiết tố (như suy giáp).
- Lạc nội mạc tử cung.
- Quá trình sinh lý như mang thai.
- Ngoài ra, các nhiễm trùng vùng chậu cũng có thể là nguyên nhân gây ra u nang buồng trứng do sự lan rộng của ổ viêm.
4. Triệu chứng của u nang buồng trứng
Phần lớn các triệu chứng u nang buồng trứng không rõ ràng. U nang ở buồng trứng thường được phát hiện tình cờ trong các lần khám sức khỏe định kỳ hoặc qua các xét nghiệm hình ảnh do nguyên nhân khác.
Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gây đau âm ỉ hoặc đau nhói vùng bụng, đặc biệt khi vận động. Nếu u nang phát triển kích thước lớn, nguy cơ xoắn buồng trứng tăng cao, dẫn đến những cơn đau dữ dội hoặc đột ngột ở một bên bụng. U nang bị vỡ hoặc chảy máu cũng là nguyên nhân gây đau dữ dội và đột ngột ở vùng bụng.
5. Chẩn đoán u nang buồng trứng
Khi bệnh nhân nghi ngờ bị u nang, bác sĩ chuyên khoa sản hoặc phụ khoa có thể yêu cầu thực hiện thêm một số xét nghiệm để đưa ra chẩn đoán chính xác.
- Siêu âm là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh dựa trên việc sử dụng sóng âm tần số cao để tạo dựng hình ảnh chi tiết về các cấu trúc bên trong cơ thể. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ có thể đặt đầu dò lên bụng hoặc đưa qua đường âm đạo. Thông qua siêu âm, bác sĩ có thể kiểm tra hình dạng, kích thước, vị trí của nang, đồng thời đánh giá thành phần bên trong là dịch hay chất rắn.
- Xét nghiệm máu: Việc đo chỉ số CA 125 có thể được chỉ định cho bệnh nhân. Kết quả CA 125 tăng cao, đi đôi với các bất thường phát hiện qua siêu âm và kiểm tra lâm sàng, có thể là dấu hiệu của ung thư buồng trứng, nhất là ở những phụ nữ trong độ tuổi mãn kinh.
6. Điều trị u nang buồng trứng
Tùy theo loại u nang và các yếu tố khác, bác sĩ có thể quyết định theo dõi hoặc phẫu thuật u nang buồng trứng nếu nang có kích thước lớn hoặc gây ra triệu chứng cho bệnh nhân.
U nang sẽ được theo dõi qua các đợt siêu âm định kỳ để đánh giá sự thay đổi về kích thước và hình dáng. Bác sĩ sẽ chỉ định tần suất siêu âm và thời gian cần thiết để theo dõi bằng siêu âm là trong bao lâu. Trong một số trường hợp, u nang có thể tự biến mất sau một hoặc hai chu kỳ kinh nguyệt.
7. Khi nào nên phẫu thuật u nang buồng trứng?
U nang buồng trứng có phải mổ không tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Khi nang có kích thước rất lớn, gây ra các triệu chứng đáng lo ngại, hoặc có khả năng nghi ngờ ung thư, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật u nang buồng trứng.
Phương pháp phẫu thuật u nang buồng trứng sẽ được xác định tùy thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước nang, độ tuổi của bệnh nhân, dự định sinh con, tiền sử gia đình bệnh nhân có mắc bệnh ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú hay không. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ tiến hành bóc nang ra khỏi buồng trứng hoặc phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng.
8. Quá trình tiến hành phẫu thuật u nang buồng trứng
Đối với u nang lành tính, người bệnh được khuyến khích thực hiện phẫu thuật nội soi, một kỹ thuật ít xâm lấn, chỉ cần một vết rạch nhỏ và dụng cụ nội soi. Tuy nhiên, nếu có nghi ngờ về sự xuất hiện của ung thư hoặc khi kích thước của u nang quá lớn, bác sĩ có thể quyết định thực hiện phẫu thuật mổ mở qua vết rạch dọc hoặc ngang bụng dưới của người bệnh.
9. Mổ nội soi u nang buồng trứng mất bao lâu?
Phẫu thuật nội soi, một kỹ thuật phẫu thuật xâm lấn ít, mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân. Mổ nội soi u nang buồng trứng mất bao lâu là câu hỏi của nhiều người. Thông thường, thời gian phẫu thuật u nang buồng trứng trung bình chỉ khoảng 30 phút.
Quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng, bệnh nhân thường có thể xuất viện sau 1-2 ngày và thời gian hồi phục trung bình là 5-7 ngày. Thẩm mỹ cao là một ưu điểm nổi bật khác của phương pháp mổ nội soi, với các vết mổ nhỏ và ít sẹo.
Tuy nhiên, đối với phẫu thuật mổ mở, thời gian nằm viện và hồi phục có thể kéo dài hơn, bệnh nhân thường nằm viện khoảng 5-7 ngày, thời gian lành vết mổ là khoảng 2-4 tuần.
Giai đoạn hậu phẫu sau cắt bỏ u nang buồng trứng đòi hỏi sự chăm sóc tỉ mỉ để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi và hạn chế tối đa các biến chứng. Dưới đây là những lưu ý sau khi mổ u nang buồng trứng mà bệnh nhân và người nhà nên tham khảo:
- Theo dõi sát sao tình trạng vết mổ: Trong 24 giờ đầu sau phẫu thuật u nang buồng trứng, việc theo dõi liên tục các dấu hiệu chảy máu, nhiễm trùng,... là vô cùng quan trọng.
- Vệ sinh vết mổ: Giữ vết mổ luôn sạch sẽ và khô ráo là yếu tố then chốt trong việc phòng ngừa nhiễm trùng. Thay băng thường xuyên theo chỉ định của bác sĩ, sử dụng dung dịch sát khuẩn và băng gạc vô trùng. Tránh chạm vào vết mổ bằng tay bẩn và hạn chế hoạt động mạnh ở vùng bụng.
- Chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn sau phẫu thuật u nang buồng trứng nên tập trung vào các thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu chất dinh dưỡng như trái cây, rau xanh, thịt nạc,... Hạn chế tối đa đồ ăn cay nóng, đồ uống có ga, rượu bia, và các chất kích thích khác.
- Thuốc điều trị: Tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị của bác sĩ. Thuốc giảm đau, kháng sinh và các loại thuốc khác được kê đơn sẽ giúp kiểm soát cơn đau, ngăn ngừa nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình lành thương.
- Hoạt động và nghỉ ngơi: Vận động nhẹ nhàng như đi bộ ngắn sẽ giúp tăng cường tuần hoàn máu và ngăn ngừa hình thành huyết khối. Tuy nhiên, bệnh nhân cần tránh các hoạt động gắng sức, nâng vật nặng hoặc tập thể dục quá sức. Nghỉ ngơi đầy đủ cũng rất quan trọng để cơ thể phục hồi.
- Tái khám định kỳ: Việc tái khám theo đúng lịch hẹn sẽ giúp bác sĩ theo dõi quá trình hồi phục, phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra và đưa ra những điều chỉnh cần thiết cho phác đồ điều trị.
- Sức khỏe tâm lý: Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình hồi phục. Thư giãn, yoga hoặc các hoạt động giải trí nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện tâm trạng.
Phẫu thuật u nang buồng trứng là một thủ thuật an toàn và hiệu quả khi được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm. Trước khi phẫu thuật u nang buồng trứng, người bệnh sẽ được khám kỹ lưỡng và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để đánh giá tình trạng sức khỏe. Sau phẫu thuật u nang buồng trứng, bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng và thuận lợi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
