Tránh thai bằng thuốc uống và thuốc tiêm: Những điều cần biết

Tiêm thuốc tránh thai và thuốc tránh thai dạng uống là hai trong số những phương pháp ngừa thai nội tiết phổ biến nhất hiện nay, mang lại sự tiện lợi và hiệu quả cao cho phụ nữ. Tuy nhiên, mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm khác nhau. Dưới đây là những điều quan trọng chị em nên biết về hai hình thức tránh thai này.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Lại Thị Nguyệt Hằng - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

1. Tránh thai bằng thuốc uống

Tránh thai bằng thuốc uống là một phương pháp ngừa thai nội tiết phổ biến, đồng thời còn được chỉ định để giảm lượng máu kinh, trị mụn và điều hòa các triệu chứng của một số vấn đề liên quan đến hệ sinh sản.

Viên uống tránh thai gồm hai loại: Thuốc tránh thai nội tiết kết hợp và thuốc chỉ chứa progestin. Thuốc tránh thai nội tiết kết hợp chứa hai hormone là progestin và estrogen, thường có 3 tuần với viên chứa hormone và 1 tuần với viên giả dược. Trong tuần dùng viên giả dược, chị em sẽ hành kinh. Loại thuốc chỉ chứa progestin thường được đóng gói với 28 viên chứa hormone, không có viên giả dược nhưng phụ nữ vẫn sẽ hành kinh trong tuần thứ 4 khi dùng thuốc. 

Viên uống tránh thai hoạt động theo hai cách:

• Đầu tiên, hormone trong viên thuốc ngăn cản buồng trứng phóng thích trứng (rụng trứng) và khi không có trứng, tinh trùng không thể thụ tinh.
• Thứ hai, hormone làm tăng tiết chất nhầy quanh cổ tử cung, khiến tinh trùng khó tiếp cận được trứng khi các chất này đã đủ dày. Đồng thời, hormone cũng làm mỏng niêm mạc tử cung, nên nếu trứng được thụ tinh, lớp niêm mạc mỏng sẽ ngăn không cho trứng bám vào và làm tổ.

Theo Planned Parenthood, khi uống đúng theo hướng dẫn, viên uống tránh thai có hiệu quả hơn 99%. Tuy nhiên, phần lớn phụ nữ thường sử dụng không đúng cách chẳng hạn như quên một hoặc hai liều, bắt đầu vỉ thuốc mới trễ hoặc không uống thuốc vào cùng thời điểm mỗi ngày. Với cách sử dụng không đều đặn này, hiệu quả của viên uống tránh thai giảm xuống còn khoảng 91%.

Điều quan trọng cần lưu ý là viên uống tránh thai không bảo vệ nữ giới khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Vì vậy, chị em nên sử dụng thêm các biện pháp rào chắn như bao cao su.

Khi ngừng uống thuốc tránh thai, chu kỳ kinh nguyệt sẽ gần như ngay lập tức trở lại. Phụ nữ có thể có kỳ kinh bình thường đầu tiên trong vòng 2 tháng sau khi ngừng thuốc.

2. Ưu điểm của tiêm thuốc tránh thai

Thuốc tiêm tránh thai Depo-Provera là một phương pháp ngừa thai nội tiết, sử dụng hormone progestin, chỉ cần tiêm một mũi duy nhất có hiệu quả trong vòng 3 tháng.

Thuốc tiêm tránh thai hoạt động theo cơ chế tương tự như viên uống tránh thai là ngăn chặn sự rụng trứng và làm dày chất nhầy ở cổ tử cung để ngăn tinh trùng tiếp cận trứng.

Theo Planned Parenthood, khi tiêm đúng cách, mũi tiêm tránh thai đạt hiệu quả lên đến 99%. Để duy trì hiệu quả này, phụ nữ nên tiêm thuốc tránh thai mỗi 3 tháng như khuyến cáo. Khi tuân thủ đúng lịch tiêm, tỷ lệ mang thai là 1 trên 100 trong một năm sử dụng. 

Với những trường hợp tiêm thuốc tránh thai không chính xác theo hướng dẫn hay còn gọi là sử dụng không đúng cách thì hiệu quả ngừa thai giảm xuống còn 94%. Việc tiêm thuốc sau mỗi 12 tuần là rất quan trọng để đảm bảo tác dụng ngừa thai.

Giống như viên uống tránh thai, thuốc tiêm tránh thai không bảo vệ nữ giới khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục, nên chị em vẫn nên sử dụng biện pháp rào chắn để phòng bệnh.

Sau mũi tiêm cuối cùng, khả năng sinh sản chưa quay lại ngay mà có thể mất khoảng 10 tháng. Vì vậy, nếu chị em cần một biện pháp tránh thai tạm thời và mong muốn có thai sớm, thuốc tiêm tránh thai có thể không phải là lựa chọn phù hợp.

3. Khi tiêm thuốc tránh thai nên kiêng quan hệ bao lâu?

Thời gian kiêng quan hệ sẽ phụ thuộc vào thời điểm chị em thực hiện tiêm thuốc tránh thai trong chu kỳ kinh nguyệt. Nếu tiêm trong 5 ngày đầu chu kỳ kinh nguyệt, chị em không cần kiêng quan hệ. Tuy nhiên, nếu tiêm tránh thai vào bất kỳ ngày nào khác trong chu kỳ thì cần kiêng quan hệ và dùng biện pháp tránh thai trong 7 ngày để ngừa thai hiệu quả.

4. Tác dụng phụ của viên uống và thuốc tiêm ngừa thai

Cả viên uống và thuốc tiêm ngừa thai đều an toàn cho phụ nữ. Tuy nhiên, giống như bất kỳ loại thuốc nào khác, các biện pháp tránh thai này có thể ảnh hưởng đến cơ thể người dùng. Cả viên uống và thuốc tiêm đều bổ sung một lượng hormone cao hơn vào cơ thể. Bất kỳ sự can thiệp nào vào nội tiết tố đều có thể đi kèm với nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ.

Đối với thuốc uống, các tác dụng phụ có thể bao gồm:

• Chảy máu âm đạo hoặc chảy máu khi đang dùng viên thuốc chứa hormone.
• Đau tức ngực.
• Nhạy cảm ở ngực.
• Căng ngực.
• Buồn nôn và nôn. 

Phần lớn các tác dụng phụ này sẽ giảm dần trong vòng 2 đến 3 tháng sau khi bắt đầu dùng thuốc.

Đối với tiêm thuốc tránh thai, các tác dụng phụ có thể bao gồm:

• Kinh nguyệt không đều, thường kéo dài từ 6-12 tháng sau mũi tiêm đầu tiên.
• Tăng chảy máu âm đạo hoặc rong kinh.
• Thay đổi khẩu vị.
• Tăng cân.
• Thay đổi trong thói quen và sở thích tình dục.
• Buồn nôn.
• Căng đau ngực.
• Đau đầu.
• Thay đổi tâm trạng. 

5. Những yếu tố nguy cơ

Mặc dù viên uống và tiêm thuốc tránh thai đều an toàn cho hầu hết phụ nữ nhưng vẫn có một số trường hợp được bác sĩ khuyến cáo sử dụng để đảm bảo an toàn. Nữ giới không nên dùng viên tránh thai nếu:

• Có rối loạn đông máu di truyền hoặc tiền sử huyết khối.
• Đau đầu migraine kèm thoáng báo (Aura).
• Có tiền sử nhồi máu cơ tim hoặc các vấn đề tim mạch nghiêm trọng.
• Hút thuốc và trên 35 tuổi.
• Được chẩn đoán mắc bệnh Lupus.
• Bị tiểu đường không điều trị hoặc tiểu đường trong hơn 20 năm. 

Đối tượng không nên tiêm thuốc tránh thai nếu:

• Có tiền sử ung thư vú.
• Đang dùng aminoglutethimide để điều trị hội chứng Cushing.
• Bị loãng xương hoặc xương dễ gãy.

Khi sẵn sàng lựa chọn biện pháp tránh thai, chị em nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế. Với sự hỗ trợ chuyên môn, phụ nữ có thể cân nhắc các lựa chọn và loại trừ các biện pháp không phù hợp để chọn được phương pháp tối ưu nhất. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy thăm khám và tư vấn bác sĩ chuyên khoa. 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.