Dị tật tim bẩm sinh ở trẻ là một bất thường về cấu trúc của tim, tồn tại từ lúc mới sinh ra với các nguyên nhân không rõ ràng. Các dị tật tim bẩm sinh rất đa dạng, trong đó hẹp động mạch phổi ở trẻ em là một dị tật nguy hiểm gây ra các triệu chứng như da xanh tím, tái nhợt, khó thở, bú kém cần phải được xử trí ngay từ khi sinh ra để tránh những biến chứng dẫn tới tử vong.
1. Hẹp động mạch phổi là gì?
Hẹp động mạch phổi là một khuyết tật bẩm sinh của tim khiến van động mạch phổi có cấu tạo không bình thường. Van động mạch phổi là 1 trong 4 van tim đảm nhiệm việc đóng mở khi máu ra vào tim. Cấu tạo bình thường của một van động mạch phổi gồm có hai lá mỏng, ở mỗi nhịp tim van sẽ mở ra để máu được đẩy qua khỏi tim lên phổi trao đổi khí với động mạch phổi. Ở thì kết thúc van sẽ đóng lại để ngăn sự chảy ngược của máu về tim.
Tuy nhiên khi hẹp động mạch phổi xảy ra, một hoặc hai lá van quá dày hoặc mở không đúng cách, dị dạng sẽ khiến lưu lượng máu qua không đủ đi đến phổi theo con đường này, mà thay bằng con đường tự nhiên khác trong tim và các động mạch ở tim. Sở dĩ thai nhi vẫn phát triển được trong bụng mẹ vì lúc này phổi thai nhi vẫn chưa hoạt động với chức năng cung cấp oxy cho máu, nhau thai sẽ làm nhiệm vụ tiếp oxy cho đến khi trẻ chào đời và dây rốn bị cắt. Lúc này phổi của trẻ cần phải hoạt động để cung cấp oxy cho máu khiến tình trạng trẻ bị hẹp động mạch phổi gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí có thể dẫn tới tử vong.
2. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây hẹp động mạch phổi ở trẻ
Nguyên nhân của hẹp động mạch phổi cũng như các bệnh tim bẩm sinh khác vẫn chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên thường liên quan đến một số dị tật như:
- Còn ống động mạch
- Hẹp động mạch phổi vách ngăn tâm thất nguyên vẹn
- Hẹp động mạch phổi thông liên thất
Một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra tình trạng hẹp động mạch phổi ở trẻ nhỏ gồm có:
- Mẹ bị mắc Rubella trong giai đoạn mang thai
- Mẹ uống rượu, hút thuốc trong lúc mang thai
- Mẹ bị tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát
- Mẹ bị các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ trong thai kỳ
- Trẻ mắc hội chứng Down (rối loạn thừa một nhiễm sắc thể 21)
3. Các triệu chứng của hẹp động mạch phổi ở trẻ
Các triệu chứng của hẹp động mạch phổi ở trẻ có thể được ghi nhận ngay sau sinh vài giờ, phổ biến gồm có:
- Chứng xanh tím: da xanh hoặc xám
- Da lạnh, tái nhợt, ẩm ướt
- Khó thở, thở nhanh
- Bú kém, khó thở khi bú
Các triệu chứng gắng sức khi van hẹp ở mức độ trung bình hoặc nặng gồm:
- Mệt mỏi, ngất
- Tăng cân rất chậm
- Khó thở, biểu hiện rõ khi gắng sức
- Chướng bụng
- Nghe tim thấy âm thổi với mức độ to nhỏ khác nhau tùy thuộc vào tình trạng bệnh
4. Các phương pháp điều trị hẹp động mạch phổi ở trẻ nhỏ
Hầu hết trẻ hẹp động mạch phổi cần được giữ ống động mạch mở sau khi sinh, điều này sẽ giúp máu lưu thông cho đến khi van động mạch phổi được sửa chữa. Bên cạnh đó, các phương pháp để điều trị hẹp động mạch phổi sẽ gồm cả nội khoa và ngoại khoa:
- Đối với nội khoa: thuốc để giữ ống động mạch mở (thuốc tăng lưu lượng máu qua tim, thuốc tăng sức co bóp cơ tim, thuốc chống đông, thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị rối loạn nhịp tim).
- Thông tim can thiệp: là phương pháp cải thiện dòng chảy của máu nhờ vào việc sử dụng một ống mỏng đưa vào tim, bác sĩ có thể đồng thời mở rộng van bằng cách đặt bóng hoặc stent để giữ ống động mạch mở.
- Ngoại khoa: hầu hết các trường hợp trẻ hẹp động mạch phổi cần được phẫu thuật ngay sau sinh nhằm mở rộng hoặc thay thế van động mạch phổi.
- Nếu trẻ có kèm thông liên thất thì bác sĩ sẽ đặt một miếng vá vào lỗ thông nhằm đóng lỗ thông giữa hai buồng tâm thất tim, giúp cải thiện lưu lượng máu đến phổi và phần còn lại của cơ thể.
- Phẫu thuật ở trẻ hẹp động mạch phổi kèm tâm thất phải kém phát triển cần phẫu thuật qua nhiều giai đoạn được hướng dẫn bởi bác sĩ chuyên khoa nhi tim mạch.
Để được tư vấn chi tiết, quý khách vui lòng đến trực tiếp hệ thống y tế Vinmec hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
XEM THÊM:
