Hiện nay béo phì đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng ở hầu hết các quốc gia. Khi béo phì có liên quan đến một số tình trạng sức khỏe như: tiểu đường, bệnh tim, đột quỵ, bệnh túi mật thậm chí là tử vong sớm. Nguyên nhân gây nên béo phì được xác định 1 phần liên quan đến thức ăn nhanh.
1. Bệnh béo phì là gì?
Chỉ số khối cơ thể (BMI) là một phép tính có tính đến cân nặng và chiều cao của một người để đo kích thước cơ thể. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), ở người lớn, béo phì được định nghĩa là có chỉ số BMI từ 30,0 trở lên.
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng, béo phì có liên quan đến nguy cơ cao mắc các bệnh nghiêm trọng, chẳng hạn như bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim và ung thư.
Các yếu tố như tuổi tác, giới tính, dân tộc và khối lượng cơ có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa BMI và lượng mỡ trong cơ thể. Ngoài ra, BMI không phân biệt giữa khối lượng mỡ thừa, cơ hoặc xương, cũng như không cung cấp bất kỳ dấu hiệu nào về sự phân bố chất béo giữa các cá nhân. Béo phì là một căn bệnh phức tạp liên quan đến lượng chất béo trong cơ thể vượt quá mức.
Có nhiều lý do khiến một số người khó tránh khỏi béo phì. Thông thường, béo phì là kết quả của sự kết hợp của các yếu tố di truyền, kết hợp với môi trường và chế độ ăn uống và tập thể dục cá nhân.
Thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường hoạt động thể chất và thay đổi hành vi có thể giúp bạn giảm cân. Thuốc theo toa và quy trình giảm cân là những lựa chọn bổ sung để điều trị bệnh béo phì.
2. Nguyên nhân gây nên béo phì
Việc cơ thể ăn nhiều calo hơn lượng calo đốt cháy trong hoạt động hàng ngày và tập thể dục, có thể dẫn đến béo phì. Theo thời gian, lượng calo sẽ ngày một tăng thêm và gây tăng cân.
Ngoài nguyên nhân chính đến từ việc lượng calo nạp vào và lượng calo thải ra hàng ngày thì nguyên nhân gây béo phì còn đến từ một số yếu tố mà bạn không thể kiểm soát được bao gồm:
- Di truyền, có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn xử lý thức ăn thành năng lượng và cách chất béo được lưu trữ.
- Lớn tuổi hơn, có thể dẫn đến khối lượng cơ ít hơn và tốc độ trao đổi chất chậm hơn, khiến bạn dễ tăng cân.
- Ngủ không đủ giấc, có thể dẫn đến thay đổi nội tiết tố khiến bạn cảm thấy đói hơn và thèm ăn một số loại thực phẩm có hàm lượng calo cao.
- Mang thai, vì cân nặng tăng trong thời kỳ mang thai có thể khó giảm và cuối cùng có thể dẫn đến béo phì.
3. Đồ ăn nhanh bên ngoài
Ai cũng biết rằng, ăn bên ngoài hay ăn thức ăn nhanh có thể dẫn đến lượng calo dư thừa và làm tăng nguy cơ béo phì. Vì khẩu phần ăn quá lớn và mật độ năng lượng của thực phẩm tăng lên. Thức ăn nhanh thường là:
- Có lượng calo cao
- Chất béo có nồng độ cao
- Giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
- Nhiều đường
- Giàu carbohydrate đơn
- Nhiều natri (muối)
Thức ăn nhanh và chỉ số BMI:
- Thức ăn nhanh có liên quan đến chỉ số khối cơ thể cao hơn, ít duy trì giảm cân thành công và tăng cân.
- Thức ăn nhanh làm giảm chất lượng của chế độ ăn uống và cung cấp các lựa chọn không lành mạnh, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên làm tăng nguy cơ béo phì.
Thức ăn nhanh và bệnh béo phì ở trẻ em:
- Thức ăn nhanh ảnh hưởng đến trẻ em và thanh niên thường tồi tệ hơn người lớn. Điều này là do hầu hết các loại thức ăn nhanh đều hướng đến người trẻ thích duy trì thói quen ăn thức ăn nhanh và ăn ngoài.
- Trẻ em bị mất cân bằng năng lượng dư thừa kéo dài khoảng 2% dẫn đến béo phì theo thời gian.
Ăn bên ngoài là một nguyên nhân chính gây béo phì. Các nghiên cứu cho thấy, hàm lượng calo trong các bữa ăn ngoài mà trẻ em tiêu thụ cao hơn 55% so với các bữa ăn tại nhà.
4. Ăn ngoài và sức khỏe, mối liên hệ với lượng chất dinh dưỡng và béo phì
Trung bình 1/4 người lớn và 1/5 trẻ em ăn các bữa ăn ngoài ít nhất một lần một tuần. Thực phẩm ăn bên ngoài là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của chúng ta và có thể đóng góp lớn vào lượng calo (năng lượng nạp vào). So với các bữa ăn được chuẩn bị ở nhà, những người ăn bên ngoài có xu hướng có mức độ:
- Mập
- Chất béo bão hòa
- Thêm đường
- Muối
Điều này có nghĩa là những lựa chọn bạn đưa ra khi đi ăn ngoài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn.
Sự gia tăng các bữa ăn bên ngoài gia đình, đặc biệt là các lựa chọn có sẵn nhiều chất béo, muối và đường đã được chứng minh là một yếu tố quan trọng góp phần làm tăng mức độ thừa cân và béo phì.
Một phần ba trẻ em ở độ tuổi 6 (10-11 tuổi) và khoảng hai phần ba người lớn bị thừa cân hoặc béo phì. Vì vậy nhận thức được lượng calo chúng ta đang tiêu thụ là rất quan trọng.
5. Béo phì ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
5.1. Tăng huyết áp
Béo phì là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh cao huyết áp (còn được gọi là tăng huyết áp. Khoảng 3 trong số 4 trường hợp tăng huyết áp có liên quan đến béo phì. Tăng huyết áp làm tăng nguy cơ mắc các bệnh khác, bao gồm bệnh tim mạch vành, suy tim sung huyết, đột quỵ và bệnh thận.
5.2. Bệnh tim
Béo phì là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh tim. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, những người bị béo phì nặng có nguy cơ mắc bệnh mạch vành cao hơn. Điều này có nghĩa là họ có nguy cơ bị đau tim cao hơn.
Béo phì cũng làm tăng nguy cơ suy tim. Béo phì nghiêm trọng có liên quan đến nhịp tim không đều (loạn nhịp tim). Những rối loạn nhịp tim này có thể tăng gấp 3 lần nguy cơ ngừng tim. Tuy nhiên, một số trọng lượng dư thừa có thể bảo vệ khỏi tử vong do suy tim, sau khi chẩn đoán được thực hiện.
5.3. Rối loạn hô hấp
Người béo phì dung tích phổi bị giảm sút. Những người này có nguy cơ bị nhiễm trùng đường hô hấp cao hơn. Họ có nhiều khả năng bị hen suyễn và các rối loạn hô hấp khác. Bệnh hen suyễn đã được chứng minh là phổ biến gấp 3 đến 4 lần ở những người bị béo phì.
Hơn một nửa số người, ảnh hưởng bởi béo phì (khoảng 50-60%) bị ngưng thở khi ngủ (OSA). Trong trường hợp béo phì nặng, con số này là khoảng 90%. OSA là một chứng rối loạn hô hấp rất nghiêm trọng. OSA xảy ra khi chất béo dư thừa ở cổ, họng và lưỡi chặn đường dẫn khí trong khi ngủ. Sự tắc nghẽn này gây ra ngưng thở, có nghĩa là một người ngừng thở trong một thời gian. Một người bị OSA có thể có hàng trăm đợt ngưng thở mỗi đêm. Các đợt ngưng thở làm giảm lượng oxy trong máu của một người.
OSA có thể dẫn đến huyết áp cao, tăng áp động mạch phổi và suy tim. OSA có thể gây ra đột tử do tim và đột quỵ. Vì các đợt ngưng thở làm gián đoạn chu kỳ ngủ bình thường, bạn có thể không đạt được giấc ngủ yên. Điều này có thể dẫn đến mệt mỏi và buồn ngủ. Nếu không được điều trị, tình trạng buồn ngủ này có thể làm tăng nguy cơ tai nạn xe cơ giới.
Mặc dù tình trạng thừa cân béo phì gây ra nhiều ảnh hưởng lớn về mặt sức khỏe, tuy nhiên chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng cách lựa chọn những thực phẩm lành mạnh, ít chất béo, hạn chế tối đa đồ ăn nhanh và tập thể dục đều đặn.
Tuy nhiên nếu trong trường hợp bạn được xác định béo phì ở thể nặng và có yếu tố di truyền, bạn có thể đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để được lắng nghe, tư vấn và điều trị các căn bệnh cũng như lên kế hoạch về một chế độ dinh dưỡng phù hợp cho mọi lứa tuổi theo từng nhu cầu riêng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: nutrition.org.uk
