Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Quốc Thành - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng
Chụp cộng hưởng từ là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng từ trường và sóng radio tạo nên hình ảnh, vậy thực hiện chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch như thế nào?
1. Chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng là gì?
Chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng là một phương pháp chụp cộng hưởng từ đánh giá các mạch máu trong ổ bụng như động mạch chủ bụng, động mạch thân tạng, đông mạch mạc treo tràng trên .,... Ngoài ra đánh giá hình thái và tổn thương bất thường các tạng. Kèm thêm đánh giá tình trạng tưới máu, các tổn thương có nguồn gốc xuất phát từ hệ mạch máu cấp máu cho các tạng.
2. Chỉ định và chống chỉ định với kỹ thuật chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng
Phương pháp chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng được chỉ định và chống chỉ định trong những trường hợp sau đây:
- Chỉ định với các bệnh nhân bị các bệnh lý khu trú và lan tỏa của các tạng ở tầng trên của ổ bụng. Trong trường hợp cần chẩn đoán phân biệt giữa các tổn thương khối u với tổn thương viêm, các tổn thương lành tính với tổn thương ác tính.
- Chống chỉ định tuyệt đối với người bệnh trong quá trình thực hiện chụp không được mang các thiết bị điện tử như máy điều hòa nhịp tim, máy chống rung, máy trợ thính, cấy ghép ốc tai, trang sức kim loại, thiết bị bơm thuốc tự động dưới da, Neurostimulator... Các kẹp bằng kim loại sử dụng trong các phẫu thuật nội sọ, hốc mắt, mạch máu dưới 6 tháng. Nếu tình trạng bệnh của bệnh nhân nghiêm trọng thì cần có thiết bị hồi sức cạnh người.
- Ngoài ra, phương pháp chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng chống chỉ định tương đối với các thanh kẹp phẫu thuật bằng kim loại trên 6 tháng. Tâm lý của người bệnh như: Sợ bóng tối, sợ không gian hẹp, sợ ở một mình,...
3. Cần chuẩn bị cho người bệnh trước khi tiến hành chụp?
Cần chuẩn bị đầy đủ các loại thuốc sử dụng trong quá trình chụp cộng hưởng từ, cụ thể như:
- Thuốc an thần
- Thuốc đối quang từ
- Thuốc sát trùng da, niêm mạc.
Theo đó, bệnh nhân cũng cần lưu ý những điều sau đây:
- Thực hiện chụp cộng hưởng từ không cần nhịn ăn. Chỉ nên nhịn ăn 6-8h khi thực hiện phương pháp chụp chuỗi xung đường mật (MR cholangiography)
- Cần lắng nghe và làm theo hướng dẫn của cán bộ y tế phụ trách chụp chiếu để quá trình làm việc diễn ra thuận lợi
- Tuân thủ các chống chỉ định đã nêu ở mục 2
- Sử dụng quần áo chuyên dụng cho phòng chụp cộng hưởng từ
- Có giấy yêu cầu chụp của bác sĩ thực hiện chẩn đoán lâm sàng, hồ sơ bệnh án đầy đủ (nếu cần)
4. Các bước tiến hành chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng
Để việc chụp cộng hưởng từ đem lại kết quả cao thì bệnh nhân cần tuân thủ theo đúng các bước tiến hành mà các y, bác sĩ yêu cầu:
Tư thế nằm của bệnh nhân
- Bác sĩ hướng dẫn tư thế nằm ngửa trên bàn chụp cộng hưởng từ.
- Lựa chọn vị trí và định vị cuộn thu tín hiệu.
- Di chuyển bàn chụp vào vùng từ trường của máy và định vị vùng chụp
Chụp trước tiêm thuốc đối quang từ
- Chuỗi xung 1: TruFISP đứng ngang (không nín thở), số lớp cắt 19-24, bề dày lớp cắt: 5-6mm.
- Chuỗi xung 2: T2 Haste FS cắt ngang hoặc đứng dọc (nín thở), số lớp cắt 24-29, độ dày lớp cắt 5-6mm
- Chuỗi xung 3: T2 Haste cắt ngang (nín thở), từ vòm hoành phải đến chỗ chia đôi động mạch chủ, số lớp cắt 24-29, độ dày lớp cắt 5-6mm.
- Chuỗi xung 4: T1 in phase cắt ngang (nín thở), từ vòm hoành phải đến chỗ chia đôi động mạch chủ, số lớp cắt 24-29, độ dày lớp cắt 5-6mm
- Chuỗi xung 5: T1W out of phase cắt ngang (nín thở), từ vòm hoành phải đến chỗ chia đôi động mạch chủ, số lớp cắt 24-29, độ dày lớp cắt 5-6mm
- Chuỗi xung 6: T2W TSE 3D trigger: số lớp cắt 40-72, độ dày lớp cắt 1,5-1,75mm.
- Chuỗi xung 7: T1 VIBE FS cắt ngang trước tiêm thuốc đối quang từ (nín thở), số lớp cắt 64-72, bề dày lớp cắt 2,7-3,3mm
5. Kỹ thuật chụp động học sau tiêm thuốc đối quang từ
- Đặt đường truyền tĩnh mạch bằng kim 18G, nối với máy bơm tiêm điện 2 nòng trong đó 1 nòng chứa thuốc đối quang từ và 1 nòng chứa nước muối sinh lý. Lượng thuốc đối quang từ sử dụng thông thường là 0.2ml/kg cân nặng.
- Chuỗi xung 8: T1 VIBE FS, chụp ở các thời điểm 30 giây, 60 giây mặt cắt - cắt ngang (sao chép chuỗi xung số 5)
- Chuỗi xung 9: T1 VIBE FS (nín thở), chụp ở thời điểm 90 giây, mặt cắt đứng ngang, số lớp cắt 52-60, bề dày lớp cắt 2,7-3,3mm
- Chuỗi xung 10: T1 VIBE FS, mặt cắt ngang, chụp ở thời điểm 120 giây (sao chép chuỗi xung số 5)
- Chuỗi xung 11: T1 VIBE FS, mặt cắt ngang, chụp ở thời điểm 180 giây, số lớp cắt 72-80, độ dày lớp cắt 2,7-3,3mm
- Chụp muộn: T1 VIBE FS ở các thời điểm 5, 10, 15 phút, mặt cắt - cắt ngang, áp dụng cho các tổn thương u máu hoặc u đường mật.
Sau khi thực hiện chụp thì kỹ thuật viên in phim rồi chuyển hình ảnh sang nơi làm việc của bác sĩ để phân tích hình ảnh, các thông số tưới máu và chẩn đoán.
Chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng cho thấy hình ảnh rõ các cấu trúc giải phẫu của các tạng trong tầng trên ổ bụng. Thông qua hình ảnh đánh giá được tình trạng tưới máu của các tạng tầng trên ổ bụng và xác định thương tổn của các tạng này.
6. Tai biến trong quá trình chụp và cách xử lý
Khi thực hiện kỹ thuật chụp cộng hưởng từ nếu xảy ra tai biến thì bác sĩ cần nhanh chóng xử lý tai biến như sau:
- Tình trạng bệnh nhân sợ hãi, kích động, hoảng loạn tâm lý. Lúc này bác sĩ thực hiện chụp cần động viên, an ủi trấn an tình thần người bệnh.
- Trong trường hợp quá lo lắng, sợ hãi thì có thể sử dụng thuốc an thần với sự theo dõi của bác sĩ gây mê.
- Tai biến liên quan đến thuốc đối quang được xử lý theo quy định được ban hành và hướng dẫn của Bộ Y tế.
Chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng là một kỹ thuật quan trọng trong việc chẩn đoán hình ảnh, do đó bạn nên thăm khám sớm nhất có thể để đánh giá tổn thương cũng như nên thực hiện kỹ thuật này tại những bệnh viện uy tín, có hỗ trợ những máy MRI hiện đại và sở hữu phòng chụp đạt tiêu chuẩn của Bộ y tế cùng đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn.
Thông thường, người bệnh sẽ nhận được kết quả chụp MRI sau khi chụp từ 15-30 phút, phụ thuộc vào các bất thường trong cơ thể của người chụp, sau đó bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra những chẩn đoán chính xác nhất cho bệnh nhân. Chụp cộng hưởng từ tầng trên ổ bụng có khảo sát mạch tạng sẽ đem lại kết quả chính xác hơn so với nhiều các phương pháp kỹ thuật hình ảnh khác. Từ đó giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị và phác đồ hiệu quả nhất cho bệnh nhân, cũng như phát hiện sớm được nhiều bệnh lý khác. Vì thế việc thăm khám sớm để nhận biết căn bệnh rất quan trọng.
