Chọc dịch màng phổi là một thủ thuật trong đó bác sĩ sử dụng một kim và ống thông để loại bỏ dịch thừa từ khoang giữa phổi và thành ngực của bạn, được gọi là khoang màng phổi. Bạn cũng có thể nghe thủ thuật này được gọi là chọc hút dịch màng phổi.
Thông thường, chỉ có khoảng 4 muỗng cà phê dịch trong khu vực này, giúp ngăn cách các màng xung quanh phổi (màng phổi) không cọ xát vào nhau khi bạn hít thở. Tuy nhiên, một số tình trạng sức khỏe có thể gây ra tình trạng tích tụ dịch, gọi là tràn dịch màng phổi, gây áp lực lên phổi và làm khó thở hơn.
Bác sĩ thực hiện thủ thuật này để loại bỏ dịch thừa và xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này. Họ thường sử dụng hình ảnh siêu âm để hướng dẫn khi chèn kim qua thành ngực vào khoang màng phổi. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng, đây có thể là thủ thuật nhanh chóng và được thực hiện ngoại trú.
Khi nào nên chọc dịch màng phổi?
Việc chọc dịch màng phổi loại bỏ dịch thừa trong khoang màng phổi giúp giảm khó thở, đau ngực và áp lực lên phổi. Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm trên dịch đã được loại bỏ có thể giúp xác định nguyên nhân tích tụ. Nguyên nhân phổ biến nhất là suy tim sung huyết, khi tim không bơm đủ máu đến cơ thể.
Các tình trạng khác có thể gây tràn dịch màng phổi bao gồm:
- Sự tích tụ mủ trong khoang màng phổi (gọi là "empyema").
- Cục máu đông trong phổi.
- Ung thư.
- Huyết áp cao trong mạch máu phổi (tăng huyết áp phổi).
- Suy gan.
- Viêm phổi.
- Phản ứng với thuốc.
- Bệnh lao.
- Nhiễm trùng do virus, nấm, hoặc vi khuẩn.
Chuẩn bị trước khi chọc dịch màng phổi
Ngoài hướng dẫn của bác sĩ, hãy lưu ý những điều sau khi chọc dịch màng phổi:
- Bác sĩ sẽ đo huyết áp và nồng độ oxy trong máu trước khi thực hiện thủ thuật.
- Bạn có thể cần làm xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng thận và khả năng đông máu.
- Thông báo cho bác sĩ nếu bạn có tiền sử bị các vấn đề về chảy máu.
- Lập danh sách các thuốc và thực phẩm bổ sung bạn đang dùng, bao gồm cả thuốc không kê đơn, đặc biệt là aspirin hoặc thuốc làm loãng máu.
- Báo cho bác sĩ nếu bạn có bất kỳ dị ứng nào, bao gồm dị ứng với latex, băng dính hoặc thuốc gây mê.
- Báo cho bác sĩ nếu bạn nghĩ rằng mình có thể đang mang thai.
- Bạn sẽ cần mặc áo choàng bệnh viện và tháo bỏ trang sức.
- Bác sĩ có thể yêu cầu bạn sắp xếp người đưa bạn về nhà, vì thuốc giảm đau trong thủ thuật có thể làm bạn cảm thấy uể oải.
Quy trình chọc dịch màng phổi
Trước khi tiến hành thủ thuật, bạn có thể sẽ phải chụp siêu âm hoặc X-quang ngực để bác sĩ xác định vị trí chính xác của dịch. Sau đó, quy trình thường diễn ra như sau:
- Tư thế tốt nhất là ngồi trên ghế hoặc giường với tay đặt trên bàn, giúp nới rộng khoảng cách giữa các xương sườn.
- Khu vực thực hiện thủ thuật được làm sạch và gây tê. Đối với trẻ nhỏ, có thể sử dụng thuốc an thần.
- Bác sĩ sẽ đưa kim qua giữa các xương sườn ở lưng. Hình ảnh siêu âm có thể được sử dụng để dẫn hướng kim.
- Họ sẽ gắn ống thông vào kim và rút dịch ra. Bạn có thể cảm thấy một chút áp lực, nhưng không nên đau.
- Bác sĩ có thể yêu cầu bạn giữ yên, thở ra hoặc giữ hơi thở ở một số thời điểm.
- Sau khi đã rút đủ dịch, kim sẽ được rút ra và khu vực sẽ được băng lại. Vết kim không cần khâu.
- Khi kết thúc thủ thuật, bác sĩ có thể chụp siêu âm hoặc X-quang ngực để kiểm tra phổi.
Chọc dịch màng phổi thường kéo dài khoảng 15 phút và có thể lâu hơn nếu có nhiều dịch cần loại bỏ.
Chăm sóc sau thủ thuật chọc dịch màng phổi
Sau thủ thuật chọc dịch màng phổi, y tá sẽ theo dõi sát sao huyết áp, nhịp tim và hô hấp của bạn. Vết băng có thể được kiểm tra trước khi bạn xuất viện. Bạn có thể ho nhiều trong vòng một giờ sau khi phổi giãn ra trở lại.
Khi về nhà, hãy tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống và hoạt động thể chất. Liên hệ với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Sốt trên 38°C
- Đỏ, sưng, và rò rỉ máu hoặc dịch từ chỗ tiêm
- Khó thở hoặc đau ngực
Mẫu dịch màng phổi sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích và bác sĩ sẽ thông báo kết quả cho bạn.
Biến chứng của thủ thuật chọc dịch màng phổi
Bất kỳ thủ thuật y tế nào cũng có nguy cơ. Mặc dù chọc dịch màng phổi thường được coi là an toàn, bạn có thể gặp phải các biến chứng như:
- Phù phổi, tức là có dịch trong phổi
- Tràn khí màng phổi, khi không khí thoát ra giữa phổi và khoang ngực, có thể gây khó thở hoặc làm xẹp phổi
- Nhiễm trùng tại vị trí chọc kim
- Tổn thương gan hoặc lách (hiếm gặp)
Kết quả thủ thuật chọc dịch màng phổi
Các xét nghiệm thường được thực hiện trên dịch lấy ra trong thủ thuật chọc dịch màng phổi. Đây gọi là phân tích dịch màng phổi, cho phép bác sĩ xác định loại dịch trong khoang màng phổi:
- Dịch thấm là dịch loãng với hàm lượng protein thấp, thường do áp lực trong mạch máu gây rò rỉ dịch vào khoang màng phổi, dấu hiệu thường thấy của:
- Dịch tiết là dịch đục chứa hàm lượng protein cao, có thể do nhiễm trùng, viêm nhiễm và các bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch hoặc mạch máu, như:
- Các bệnh tự miễn như lupus và viêm khớp dạng thấp
- Ung thư
- Bệnh phổi như viêm phổi hoặc tổn thương phổi
- Viêm tụy
Dịch tiết có thể cung cấp thông tin về tình trạng của bạn vì có thể chứa các chất khác như máu, tế bào ung thư hoặc vi khuẩn.
Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung trên mẫu dịch của bạn để kiểm tra các chất cụ thể, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tràn dịch màng phổi. Bạn cũng có thể cần các xét nghiệm khác như xét nghiệm máu hoặc nước tiểu, sinh thiết, hoặc nội soi phế quản.
Sau khi đánh giá các kết quả, cũng như triệu chứng và tiền sử bệnh của bạn, bác sĩ sẽ thông báo kết quả và đưa ra kế hoạch điều trị.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd
