Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Thị Diễm Thúy - Bác sĩ tư vấn vắc-xin - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây ra, với các triệu chứng sốt, phát ban, chảy nước mũi, ho, mắt đỏ...bệnh có thể gặp ở trẻ em, người lớn nếu không có miễn dịch phòng bệnh và có thể gây thành dịch. Biện pháp phòng tránh hiệu quả nhất đó là tiêm vắc-xin phòng sởi. Vậy tiêm vắc xin thế nào là đúng và đầy đủ hãy cùng tham khảo bài viết Tại sao phải tiêm 2 mũi vắc-xin sởi? sau đây để cùng hiểu rõ hơn và có cách phòng tránh cho trẻ và người thân xung quanh.
1. Bệnh sởi là gì?
Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan qua đường hô hấp và do virus sởi gây ra. Bệnh sởi thường xảy ra vào mùa đông xuân và hay gặp chủ yếu ở trẻ dưới 5 tuổi với các triệu chứng như sốt, phát ban, chảy nước mũi, ho, mắt đỏ... Bệnh sởi tuy ít gây tử vong nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng như: viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt và đôi khi là viêm não đặc biệt ở trẻ em suy dinh dưỡng...
Bệnh sởi lây truyền qua đường hô hấp do ho, hắt hơi và tiếp xúc gần với người bị nhiễm hoặc dịch tiết mũi họng. Giai đoạn lây nhiễm xảy ra từ 4 ngày trước đến 4 ngày sau sẽ phát ban. Virus sởi lây lan rất mạnh trên diện rộng nên có thể gây thành dịch lớn, chu kỳ 2-4 năm một lần. Một người mắc sởi có thể gây lây nhiễm cho khoảng 20 người khác.
Tất cả những người cơ thể chưa có miễn dịch với sởi đều có nguy cơ mắc bệnh. Tại Việt Nam, nhóm có nguy cơ mắc sởi thường là trẻ nhỏ không có miễn dịch từ mẹ truyền sang, trẻ đã tiêm vắc-xin nhưng chưa có đáp ứng miễn dịch, thanh niên do chưa từng mắc sởi hoặc chưa tiêm vắc-xin trước đây.
Bất kỳ ai chưa từng tiêm phòng sởi hoặc chưa bị sởi có tiếp xúc với người bị sởi mà có triệu chứng sốt 39-40 độ, đỏ mắt, kèm ho khan, chảy nước mũi, cần đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.
2. Tại sao phải tiêm 2 mũi vắc-xin sởi?
Tiêm vắc-xin là biện pháp phòng sởi an toàn nhất. Khi tiêm vắc-xin sởi, đáp ứng miễn dịch tùy thuộc vào tuổi tiêm chủng, loại vắc-xin và đặc điểm miễn dịch, tình trạng sức khỏe của mỗi người, chất lượng vắc-xin và kỹ thuật thực hành tiêm chủng.
Hiện nay, trên thế giới có nhiều vắc-xin sởi dưới dạng vắc-xin đơn hoặc vắc-xin phối hợp (Sởi- Rubella hoặc Sởi - Quai bị -Rubella). Hầu hết các loại vắc-xin được trình bày dưới dạng vắc-xin đông khô đi kèm với dung môi.
Cũng như nhiều loại vắc-xin khác, tiêm 1 mũi vắc-xin sởi đạt phòng ngừa 80-85%, tiêm đủ 2 mũi vắc-xin sởi có thể đạt hiệu quả tới khoảng 95%.
Điều này có thể hiểu như sau: Về nguyên tắc, khi sản xuất vắc-xin sởi, các nhà sản xuất cố gắng đảm bảo hiệu quả phòng bệnh đến 90%. Tuy nhiên, có một số yếu tố sẽ ảnh hưởng đến kết quả tiêm chủng như: sức khỏe của mỗi trẻ và một số lý do khác ngoài mong muốn của ngành y tế. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy nếu tiêm vắc-xin sởi cho trẻ vào lúc 9 tháng tuổi, chỉ có khoảng 85% trẻ được tiêm có đáp ứng miễn dịch. Còn lại khoảng 15% trẻ không có đám ứng miễn dịch do các yếu tố còn tồn lưu miễn dịch do mẹ truyền sang con, tình trạng sức khỏe, chất lượng bảo quản vắc xin...Việc tiêm vắc-xin sởi mũi 2 sau 12 tháng tuổi là cơ hội thứ hai tạo miễn dịch cho những trường hợp chưa có đám ứng miễn dịch sau khi tiêm mũi thứ nhất hoặc chưa được tiêm vắc-xin sởi, từ đó tăng tỷ lệ trẻ có miễn dịch trong cộng đồng lên đến 95%. Theo Tổ chức Y tế Thế giới cũng hướng dẫn những người được tiêm phòng đủ 2 mũi sẽ có miễn dịch cả đời, và đủ kháng thể truyền cho con, với phụ nữ.
Sau khi tiêm sởi, vắc- xin sẽ kích thích cơ thể đáp ứng tạo miễn dịch giúp cơ thể không nhiễm virus sởi, bao gồm miễn dịch thể, miễn dịch tế bào và interferon. Thông thường, sau khi tiêm vắc-xin phải cần từ 2 đến 3 tuần để cơ thể tạo kháng thể bảo vệ, trong thời gian cơ thể chưa có miễn dịch bảo vệ thì bạn vẫn có nguy cơ nhiễm và mắc bệnh.
Virus sởi cần thời gian để xâm nhập vào các mô cơ thể để gây bệnh. Do vậy, vắc-xin có thể phòng bệnh nếu tiên trong vòng 72 giờ kể từ khi tiếp xúc và tiêm vắc-xin trong vòng 6 ngày kể từ khi tiếp xúc với virus sởi có thể phòng biến chứng nặng của bệnh.
Người lớn mà cơ thể chưa có miễn dịch sởi, tức chưa tiêm phòng hoặc chưa chắc chắn mình đã bị sởi hoặc chưa tiêm đủ mũi sởi thì vẫn có nguy cơ lây nhiễm cao. Vì vậy người lớn cũng cần được chích ngừa phòng bệnh sởi.
Ngoài tiêm chủng vắc-xin cần lưu ý một số biện pháp phòng tránh như:
- Ăn uống đủ chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
- Tăng cường vệ sinh cá nhân: rửa tay bằng xà phòng, thường xuyên vệ sinh đường mũi, họng, mắt, đặc biệt là người tiếp xúc gần với bệnh nhân sởi.
- Hạn chế tiếp xúc với người bệnh.
- Giữ gìn vệ sinh khu vực và gia đình để ngăn ngừa dịch sởi bùng phát.
Hy vọng qua bài viết này bạn đã thấy được tầm quan trọng của việc tiêm 2 mũi vắc-xin phòng sởi. Vì vậy hãy đảm bảo rằng con em mình và người thân trong gia đình đã được tiêm đầy đủ, đúng lịch theo lịch tiêm chủng vắc-xin sởi để tránh gặp phải những biến chứng nguy hiểm bệnh sởi gây ra.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.
Riêng trong tháng 12/2019, Vinmec miễn phí tiêm Vắc-xin Viêm gan B sơ sinh (tiêm ngay sau khi sinh) cho bé khi đăng kí Gói tiêm chủng trọn gói dành cho trẻ từ 0-1 tuổi hoặc từ 0-2 tuổi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
