Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.Nguyễn Văn Thành - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong chuyên ngành Sản phụ khoa.
Hiện nay, có rất nhiều biện pháp tránh thai được sử dụng. Tuy nhiên, có lẽ kiêng quan hệ tình dục là biện pháp tránh thai duy nhất có hiệu quả 100%. Còn tất cả các biện pháp tránh thai khác đôi khi có thể vẫn thất bại và dẫn đến mang thai.
1. Thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai đường uống có thể chứa hormone ngừng rụng trứng. Nếu bạn sử dụng một cách phù hợp, nó có thể là biện pháp tránh thai với tỷ lệ hiệu quả lên đến 99.7%. Tuy nhiên, trong thực thế có rất nhiều phụ nữ quên uống thuốc mỗi ngày, nên tỷ lệ này giảm xuống là 91%.
Một số nguyên nhân khác khiến cho thuốc không thể hoạt động đúng như tác dụng của nó như:
- Bị nôn hoặc tiêu chảy trong hơn 48 giờ
- Uống thuốc tránh thai và đồng thời uống cả thuốc kháng sinh rifampicin, thuốc kháng nấm griseofulvin, thuốc chống động kinh, hoặc thuốc bổ sung thảo dược
- Mắc bệnh béo phì. Một số nghiên cứu cho thấy thuốc tránh thai không có tác dụng đối với những phụ nữ bị thừa cân béo phì
Trong trường hợp mang thai sau khi uống thuốc tránh thai hay bất kỳ vấn đề nào liên quan đến những nguyên nhân trên, bạn hãy nói chuyện với bác sĩ để tìm phương pháp kiểm soát sinh sản hiệu quả hơn hoặc có thể sử dụng bao cao su làm biện pháp dự phòng.
Nếu bạn bỏ qua một viên thuốc tránh thai, thì nên dùng nó càng sớm càng tốt. Nếu bạn đã bỏ lỡ nhiều hơn hai viên thuốc tránh thai, bạn hãy uống chúng ngay khi bạn nhớ và tiếp tục uống hàng ngày, đồng thời sử dụng phương pháp dự phòng ngừa ngai như bao cao su cho tuần tiếp theo. Nếu bạn đang sử dụng thuốc tránh thai dạng viên mini hoặc thuốc chỉ có progestin, hãy uống thuốc trong vòng 3 giờ mỗi ngày. Ví dụ: nếu bạn thường uống một viên vào lúc 7 giờ sáng và sau đó uống sau 10 giờ sáng trong cùng một ngày, thì bạn sẽ có nhiều khả năng mang thai.
2. Miếng dán và vòng tránh thai
Miếng dán và vòng tránh thai cũng tương tự như thuốc tránh thai. Bạn có thể sử dụng đặt vòng tránh thai vào âm đạo (Nuvaring) hoặc đặt một miếng dán lên trên bụng, cánh tay trên, mông hoặc lưng (Ortho Evra).
Giống như thuốc tránh thai, hai loại này có hiệu quả 99% nếu sử dụng đúng cách. Nhưng nếu bạn không thực hiện đúng tiêu chuẩn của nó thì hiệu quả đạt được sẽ hạ xuống còn 91%.
Miếng dán và vòng tránh thai sẽ không hoạt động hết được hiệu quả vì một số lý do như:
- Bạn không đặt vòng tránh thai mới đúng giờ mỗi tháng hoặc nó bị lệch ra khỏi âm đạo của bạn hơn 2 ngày trong khoảng thời gian cần phải sử dụng nó. Hoặc miếng dán có thể không hoạt động theo đúng chức năng của nó nếu nó bị rơi ra hoặc nếu bạn không đặt một cái mới vào đúng thời điểm mỗi tuần.
- Bạn sử dụng một số thuốc. Và các loại thuốc và chất bổ sung tương tự có thể là những thuốc không đáng tin cậy ảnh hưởng đến hoạt động của vòng tránh thai và miếng dán tránh thai.
- Bạn có thể tăng khối lượng cơ thể nếu sử dụng không đúng phương pháp này. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng miếng dán tránh thai hoạt động không đúng tiêu chuẩn đối với những phụ nữ có cân nặng hơn 90kg.
Nếu bạn sử dụng một trong những phương pháp này và nó không có hiệu quả hoặc bạn quên không tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng thì bạn có thể sử dụng lại hoặc thay thế nó trong vòng 48 giờ (nếu nó đã quá hai ngày, hãy sử dụng phương pháp lưu trong 7 ngày tiếp theo).
3. Tiêm ngừa thai
Bạn có thể nhận Depo-Provera hoặc tiêm ngừa thai trong khoảng 3 tháng một lần. Tác dụng của hợp chất này là có chứa hormone progestin làm ngưng rụng trứng. Nó có công dụng hoàn hảo cũng như là hiệu quả lên đến 99.8%. Đôi khi một số người còn quên không tiêm thuốc đúng giờ.
Điều quan trọng là bạn phải thực hiện tiêm ngừa tránh thai trong vòng 10 đến 15 tuần sau lần tiêm cuối cùng. Nếu bạn thời gian này dài hơn so với quy định, thì bạn nên sử dụng phương pháp dự phòng để kiểm soát sinh sản trong một tuần.
4. Cấy que tránh thai
Đây là một loại que mỏng, kích thước tương tự que diêm, nó sẽ được bác sĩ cấy vào cánh tay. Sau đó, nó hoạt động bằng cách giải phóng hormone ngăn ngừa mang thai đến 3 năm. Nó thực sự rất dễ sử dụng, vì nó đã có sẵn trong cơ thể. Hơn nữa, bạn cũng không còn phải nhớ thời gian sử dụng và cách sử dụng. Phương pháp này cho kết quả cả việc sử dụng theo quy chuẩn và hoàn toàn là hơn 99.9%.
Nếu bạn đã cấy que tránh thai được 3 năm và bạn vẫn chưa muốn có thai thì bạn phải đi gặp bác sĩ để thay thế que cấy khác. Nếu không, bạn sẽ có nhiều cơ hội mang thai khi que cấy cũ đã hết tác dụng tránh thai.
5. Vòng tránh thai (IUDS)
Vòng tránh thai sẽ được sử dụng bằng cách các bác sĩ sẽ đặt nó vào trong tử cung của phụ nữ. Chúng có hiệu quả hơn 99.2% cho dù bạn có sử dụng nó hoàn toàn hay không.
Không giống như các phương thức kiểm soát sinh sản và tránh thai khác, bạn không thể quên việc sử dụng nó hoặc sử dụng không đúng quy cách. Sau khi đặt vòng tránh thai vào trong tử cung của phụ nữ, khi đó nó sẽ có tác dụng tránh thai từ 3 đến 10 năm. Có hai loại vòng tránh thai: đồng (ParaGard) và nội tiết tố (Kyleena, Liletta, Mirena và Skyla).
Trong trường hợp, bạn vẫn có thai khi sử dụng vòng tránh thai, thì điều đó thường xảy ra là do vòng tránh thai bị trượt một phần hoặc toàn phần ra khỏi tử cung. Nếu điều này xảy ra, bạn nên gặp bác sĩ ngay. Bởi vì, có thể sẽ có nguy cơ biến chứng đe dọa đến tính mạng như mang thai ngoài tử cung. Bạn cần được kiểm tra kỹ lưỡng khi xảy ra tình huống này. Ngay cả khi thai ở đúng vị trí (tử cung), bác sĩ vẫn cần phải cố gắng loại bỏ vòng tránh thai vì có thể tăng nguy cơ sảy thai nếu nó rời khỏi vị trí.
6. Phương pháp rào chắn
Các phương pháp tránh thai như rào chắn cơ hoành, nắp cổ tử cung, hoặc bao cao su nam/nữ có thể giúp ngăn chặn không cho tinh trùng xâm nhập vào tử cung của người phụ nữ. Tuy nhiên, độ tin cậy của những phương pháp này thấp hơn so với các phương pháp ngừa thai bằng nội tiết tố. Và tình trạng này vẫn có thể xảy ra, đó là xác suất có thai khi dùng bao cao su.
Ví dụ, bao cao su nam có hiệu quả sử dụng 98% với việc sử dụng đúng quy cách, nhưng nếu thực hiện sai thì hiệu quả chỉ còn 82%. Điều đó có nghĩa là 18 phụ nữ thường xuyên sử dụng bao cao su với bạn tình của họ có thể mang thai trong vòng một năm, nếu gặp các trường hợp như bao cao su bị rách hoặc đặt bao cao su không đúng cách.
Tuy nhiên, phương pháp này sẽ hoạt động tốt hơn nếu kết hợp với chất diệt tinh trùng - đây là một loại hóa chất kiểm soát sinh sản với tác dụng ngăn không cho tinh trùng gặp trứng.
7. Phương pháp nâng cao nhận thức sinh sản (FAM)
Đây cũng được gọi là phương pháp “kế hoạch hoá gia đình tự nhiên” của người Hồi giáo. Những thông tin này sẽ giúp cho bạn có thể theo dõi chu kỳ kinh nguyệt để nhận biết được thời điểm rụng trứng. Để thực hiện được, bạn cần theo dõi nhiệt độ cơ thể mỗi ngày, kiểm tra chất nhầy cổ tử cung hoặc lập biểu đồ chu kỳ.
Nếu bạn sử dụng ít nhất một trong những phương pháp này và tuân thủ nó một cách hoàn toàn thì có thể có ít hơn 5% khả năng bạn sẽ có thai. Tuy nhiên, đây không phải là việc khá dễ dàng với tất cả mọi phụ nữ. Cho nên, đó là lý do tại sao tỷ lệ hiệu quả của những phương pháp này chỉ dao động trong khoảng 76%.
Nếu bạn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nâng cao nhận thức sinh sản, thì hiệu quả tránh thai của nó sẽ hoạt động tốt hơn. Nhưng đây không phải là lựa chọn tốt cho những người có chu kỳ kinh nguyệt không đều.
8. Một số dấu hiệu mang thai sớm
Nếu bạn bỏ lỡ một khoảng thời gian trong việc kiểm soát ngừa thai, bạn hãy làm xét nghiệm để chắc chắn xem mình có mang thai hay không. Các dấu hiệu mang thai bao gồm: mệt mỏi, đầy hơi, đi tiểu nhiều, ủ rũ, buồn nôn và ngực mềm, sưng...Hầu hết các xét nghiệm mang thai sẽ có kết quả dương tính khi bạn bỏ lỡ kỳ kinh nguyệt đầu tiên.
Bạn nên nói chuyện với bác sĩ càng sớm càng tốt nếu bạn nghi ngờ có thai hoặc cho kết quả dương tính với que thử thai nhanh. Ngược lại, nếu bạn bỏ lỡ một khoảng thời gian và có kết quả thử thai âm tính, bạn vẫn nên tìm tư vấn y tế từ bác sĩ hoặc chuyên gia, trừ khi bạn đang thực hiện một hình thức kiểm soát sinh sản ngăn ngừa chu kỳ đều đặn. Mặc dù rất hiếm, nhưng âm tính giả là có thể xảy ra.
Tóm lại, phương pháp ngừa thai duy nhất có hiệu quả 100% là không quan hệ tình dục.Có một số phương pháp ngừa thai đáng tin cậy, tuy nhiên nó lại phụ thuộc vào cách thực hiện phải tuân thủ đúng theo quy định. Cho nên, nếu bạn lo lắng về nguy cơ mang thai thì hãy nên nói chuyện với bác sĩ để có thể tìm ra phương hướng giải quyết phù hợp.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tham khảo nguồn: webmd.com
