Sỏi amidan là nguyên nhân chính gây ra mùi hôi khó chịu trong hơi thở, thường gặp ở người bị amidan mãn tính. Sỏi amidan tuy không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng gây hôi miệng, khiến người bệnh mất tự tin khi giao tiếp.
1. Sỏi amidan là gì?
- Amidan là một tổ chức hạch lympho ở vùng hầu họng, tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Trên bề mặt Amidan có nhiều khe, kẽ nhằm tăng diện tích tiếp xúc của amidan với môi trường họng, đồng thời là nơi bài xuất những chất thải của quá trình chiến đấu với mầm bệnh.
- Các xác chết vi khuẩn, tế bào chết, xác bạch cầu, chất tiết, ... thay vì bài xuất ra ngoài thì lại vón cục, bít lấp cửa ra. Thêm vào đó, nước bọt, các mảnh vụn thức ăn cũng vướng vào và kẹt trong các khe, kẽ này là tạo thành những hạt bựa trắng, hay còn gọi là “sỏi” amidan. Những bít lấp này là môi trường để các mầm bệnh gây ra mùi hôi, viêm, sưng đau tại amidan. Sỏi amidan thường có mùi hôi, ảnh hưởng đến giao tiếp của người bệnh.
- Sỏi amidan có thể xuất hiện thường xuyên, tuy nhiên cách trị sỏi amidan tại nhà lại đơn giản và dễ thực hiện như vệ sinh răng miệng tốt, làm sạch lưỡi khi đánh răng, uống nhiều nước và súc miệng bằng nước muối.
2. Nguyên nhân hình thành sỏi amidan
Hầu hết các trường hợp sỏi amidan là do sự lắng đọng, tích tụ thức ăn dư thừa và dịch trong hốc amidan. Theo thời gian, cùng với sự hoạt động của vi khuẩn trong khoang miệng, chúng trở thành những hạt sỏi với kích thước từ hạt gạo cho đến hạt bắp. Ngoài ra, những nguyên nhân khác tạo điều kiện cho sự hình thành của sỏi amidan là:
- Bệnh viêm mũi xoang mãn tính khiến dịch nhầy chảy từ xoang xuống họng rồi mắc kẹt ở hốc amidan và góp phần hình thành sỏi.
- Viêm amidan mãn tính khiến amidan sưng to, cản trở đường đi của thức ăn nên dễ bị kẹt lại, kết hợp với các vi khuẩn ở amidan hình thành sỏi.
- Chế độ ăn giàu canxi thúc đẩy quá trình tạo sỏi nhanh hơn.
- Vệ sinh răng miệng kém là điều kiện thuận lợi để thức ăn thừa bám dính vào hốc amidan và kết hợp cùng vi khuẩn để hình thành sỏi.
- Cơ địa dị ứng khi tiếp xúc với dị nguyên, cơ thể tăng tiết dịch phản ứng, quá trình này làm tích tụ dịch và hình thành sỏi.
- Hút thuốc lá cũng là 1 yếu tố nguy cơ của sỏi amidan.
Sỏi amidan khi mới hình thành có kích thước nhỏ và không gây ảnh hưởng nhiều đến người bệnh. Tuy nhiên, sỏi kích thước lớn có thể gây nhiễm trùng, chèn ép và phá vỡ cấu trúc amidan, thậm chí có trường hợp phải phẫu thuật mới chấm dứt được nhiễm trùng. Do đó, cần tìm cách trị sỏi amidan khi mới hình thành để tránh những ảnh hưởng đến sức khỏe.
3. Cách trị sỏi amidan
Sỏi amidan không tự mất đi mà người bệnh cần cách trị sỏi amidan để xử trí kịp thời, tránh để ảnh hưởng đến cuộc sống. Tùy thuộc vào kích thước sỏi và tình trạng sức khỏe mà sẽ có các cách trị sỏi amidan khác nhau. Dưới đây là một số cách trị sỏi amidan tại nhà được đánh giá an toàn, hiệu quả.
3.1. Dùng máy tăm nước áp suất thấp
- Tương tự việc xỉa răng, máy tăm nước có thể giúp lấy sỏi amidan và ngăn ngừa sự tích tụ các mảng bám.
- Để thực hiện, người bệnh đứng trước gương và phướng đầu phun của máy về phía các mảng bám trên amidan, áp lực từ đầu phun sẽ làm chúng bong ra.
- Không nên thực hiện cách trị sỏi amidan bằng máy tăm nước với trẻ nhỏ vì có thể bị nghẹt thở do không chủ động ho khạc được như người lớn.
3.2. Dùng tăm bông
- Một trong những cách trị sỏi amidan thường được áp dụng tại nhà là dùng tăm bông nhỏ để cạy sỏi.
- Để thực hiện, người bệnh làm ấm tăm bông, sau đó nhẹ nhàng ấn và gạt để gỡ sỏi. Không chạm sâu vào thành họng vì có thể gây phản xạ nôn ói.
- Trên bề mặt amidan có nhiều mao mạch và rất dễ bị tổn thương. Do đó, lấy sỏi amidan bằng tăm bông chỉ nên được áp dụng một vài lần, nếu bị rỉ máu thì hãy dừng lại.
3.3. Dùng bàn chải đánh răng
- Chải răng và chải lưỡi đúng cách có thể làm giảm lượng vi khuẩn dư thừa trong khoang miệng và gián tiếp ngăn ngừa hình thành sỏi amidan. Đánh răng sau khi ăn là điều nên làm đều đặn sau mỗi bữa ăn. Ngoài ra, ho khạc mạnh có thể làm sỏi bật ra ngoài.
3.4. Dùng nước súc miệng không cồn
Cách trị sỏi amidan tại nhà này tạo ra những cơn sóng trong miệng họng, giúp làm bong các viên sỏi và mảng bám trên amidan. Ngoài ra, động tác này cũng cuốn trôi vi khuẩn trong khoang miệng. Số lượng vi khuẩn trong khoang miệng càng ít thì càng hạn chế tình trạng viêm, sưng, hôi miệng do sỏi amidan.
3.5. Súc miệng bằng nước muối
- Súc miệng bằng nước muối giúp làm dịu cơn đau họng và làm bong sỏi amidan. Bên cạnh đó, nước muối giúp loại bỏ mùi hôi miệng do sỏi và mảng bám thức ăn gây ra.
- Để thực hiện, người bệnh pha 1⁄2 thìa cà phê nuối trong 240ml nước ấm và khuấy đều. Sau đó, ngậm trong miệng khoảng 10 – 15 giây và nhổ ra. Lặp lại vài lần cho đến khi súc hết lượng nước muối vừa pha.
3.6. Dùng giấm táo
- Cách trị sỏi amidan tại nhà bằng giấm táo giúp làm tan rã kết cấu của sỏi amidan.
- Để thực hiện, người bệnh pha 1 thìa cà phê giấm táo trong một cốc nước ấm. Súc miệng 3 lần / ngày với dung dịch trên sẽ giúp loại bỏ sỏi amidan.
- Tuy nhiên, súc miệng bằng giấm táo thường xuyên có thể làm men răng bị ăn mòn, dẫn đến sâu răng và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Do đó, người bệnh nên cân nhắc khi áp dụng cách trị sỏi amidan này.
- Ngoài ra, các thực phẩm khác cũng có tác dụng tốt đối với ngăn ngừa hình thành sỏi amidan là táo (có chứa acid kháng khuẩn), ăn cà rốt (làm tăng tiết nước bọt), sữa chua (chứa nhiều lợi khuẩn), hành (có chất kháng khuẩn), ... Đây đều là những cách trị sỏi amidan tại nhà hiệu quả và dễ dàng áp dụng.
Tuy nhiên, với sỏi amidan kích thước lớn kèm theo sưng viêm, tấy đỏ amidan thì người bệnh không nên áp dụng những cách trị sỏi amidan tại nhà mà nên được thăm khám và điều trị với bác sĩ chuyên khoa. Tùy vào tình trạng từng cá thể mà bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm:
- Dùng thuốc: Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị sỏi amidan gồm thuốc kháng sinh, giảm đau, kháng viêm, thuốc sát khuẩn tại chỗ. Dùng thuốc giúp thuyên giảm triệu chứng trong trường hợp sỏi amidan có nhiễm trùng. Tuy nhiên, thuốc điều trị sỏi amidan có nhược điểm là không điều trị dứt điểm, thuốc kháng sinh không được dùng trong thời gian dài.
- Laser: Là cách trị sỏi amidan hiệu quả, ít xâm nhập.
- Phẫu thuật cắt amidan: Là cách trị sỏi amidan triệt để. Phẫu thuật cắt amidan được chỉ định trong trường hợp sỏi amidan có biến chứng, sỏi kích thước lớn, số lượng nhiều, không thể điều trị bằng phương pháp khác. Nhược điểm của phương pháp này là có nguy cơ chảy máu sau cắt amidan (chảy máu dữ dội và khó cầm), sốc phản vệ.
4. Cách phòng ngừa sỏi amidan
Ngoài việc thực hiện các cách trị sỏi amidan, người bệnh cần vệ sinh răng miệng đúng để ngăn ngừa tái phát. Dưới đây là những biện pháp giúp phòng ngừa sỏi amidan:
- Vệ sinh răng miệng: Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày để loai bỏ mảng bám và vi khuẩn răng miệng, giảm nguy cơ ứ đọng canxi trong niêm mạc.
- Súc miệng sau mỗi bữa ăn: Giúp loại bỏ mảng bám và vi khuẩn trong kẽ răng. Người bệnh có thể sử dụng nước súc miệng chuyên dụng, nước muối pha loãng, giấm táo, nước chanh ấm để súc miệng hằng ngày.
- Uống nhiều nước, đặc biệt là sau khi ăn để loại bỏ thức ăn còn ứ đọng trong miệng, họng.
- Không ăn thực phẩm chứa nhiều muối vì muối vô cơ góp phần thúc đẩy quá trình vô hóa thành sỏi amidan. Do đó, người bệnh cần hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, dăm bông, thịt nguội, thực phẩm muối chua.
- Thực hiện lối sống lành mạnh để tăng sức đề kháng, tránh mắc phải các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp.
Bài viết đã cung cấp các thông tin cần biết về sỏi amidan. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì, bạn có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
