Bài viết được viết bởi BSCKI. Nguyễn Thị Mai - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc
Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc điều khiển các quá trình chuyển hóa. Và bệnh Basedow là thể bệnh điển hình và hay gặp nhất trong số các bệnh có cường chức năng tuyến giáp. Để phát hiện căn bệnh này, bác sĩ thường sử dụng siêu âm tuyến giáp kết hợp với một số triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm.
1. Tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết lớn nhất của cơ thể, có chức năng điều khiển các quá trình chuyển hóa. Là tuyến có chức năng tiết ra hormone giáp trạng gồm Thyroxine, hormone tri-iodo-thyronine.
Tuyến giáp nằm phía trước cổ, có hình dạng như con bướm, phía trước tuyến giáp là da và cơ thịt, phía sau tuyến giáp là khí quản. Tuyến giáp gồm có 2 thùy là thùy trái và thùy phải, chúng được nối với nhau bởi eo tuyến giáp.
2. Mục đích của siêu âm tuyến giáp
- Để xác định sự hiện diện của một nhân giáp khi kiểm tra lâm sàng nghi ngờ;
- Để mô tả các nốt tuyến giáp, tức là để đo kích thước chính xác cấu trúc bên trong của nhân và phân bố mạch máu trong nhân;
- Giúp định hướng phân biệt khối tuyến giáp lành tính và ác tính dựa trên đặc điểm siêu âm của chúng;
- Để phân biệt các khối thuộc tuyến giáp và các khối ở vùng cổ khác như bệnh hạch bạch huyết, u nang giáp móng...;
- Đánh giá bệnh lý lan tỏa trong nhu mô tuyến giáp như viêm tuyến giáp, cường giáp;
- Theo dõi sau phẫu thuật khối u tuyến giáp : Khối còn sót lại hoặc tái phát tại vị trí tuyến giáp hoặc di căn đến các hạch bạch huyết vùng cổ;
- Để sàng lọc các bệnh nhân có nguy cơ cao mắc bệnh ác tính tuyến giáp như bệnh nhân có tiền sử ung thư tuyến giáp gia đình, đa u tuyến nội tiết( MEN) loại II và có chiếu phóng xạ trong thời thơ ấu;
- Để hướng dẫn chẩn đoán( Chọc hút tế bào FNA/ sinh thiết) và các thủ thuật can thiệp điều trị.
3. Kỹ thuật kiểm tra siêu âm tuyến giáp
- Tất cả các bệnh nhân được kiểm tra siêu âm tuyến giáp ở tư thế nằm ngửa với cổ ngửa, sử dụng đầu dò line tuyến tính tần số cao (7-15 MHz) cung cấp đầy đủ hình ảnh có độ phân giải cao. Siêu âm được thực hiện cả trong các mặt phẳng ngang và dọc.
- Hình ảnh thời gian thực của các tổn thương tuyến giáp được thực hiện bằng cả kỹ thuật Doppler màu xám và thang màu.
- Các đặc điểm hình ảnh của một khối (Ví dụ: Vị trí, kích thước, hình dạng, đường bờ, độ hồi âm, và mô hình mạch máu) được xác định.
4. Siêu âm tuyến giáp được thực hiện khi nào?
- Siêu âm tuyến giáp được yêu cầu nếu xét nghiệm hormon tuyến giáp bất thường hoặc bác sĩ cảm thấy tuyến giáp của bạn to lên khi kiểm tra vùng cổ;
- Siêu âm tuyến giáp được làm khi khám sức khỏe tổng quát;
- Khi bác sĩ nghi ngờ có sưng, đau hoặc viêm vùng tuyến giáp;
- Theo dõi sau điều trị phẫu thuật ung thư tuyến giáp;
- Sử dụng hướng dẫn sinh thiết hoặc can thiệp điều trị u tuyến giáp.
5. Bệnh lý cường giáp Basedow là gì?
Cường giáp là thuật ngữ để chỉ tình trạng tuyến giáp tăng tổng hợp và giải phóng hormon giáp trạng T3 và T4. Trong đó, bệnh Basedow là thể bệnh điển hình và hay gặp nhất trong số các bệnh có cường chức năng tuyến giáp, được đặc trưng bởi biểu hiện bướu giáp lan tỏa và hội chứng cường giáp không ức chế được (triệu chứng lồi mắt).
Các biện pháp chẩn đoán bệnh Basedow bao gồm:
Để chẩn đoán xác định bệnh Basedow cần phải dựa vào cả lâm sàng và xét nghiệm cần thiết:
- Về lâm sàng: Bệnh nhân có hội chứng nhiễm độc giáp kèm ít nhất 1 trong 3 triệu chứng: bướu mạch, lồ mắt và phù niêm trước xương chày
- Xét nghiệm cần thiết:
- FT4 tăng và TSH giảm, một số bệnh nhân ở giai đoạn sớm chỉ có FT3 tăng
- Nồng độ kháng thể TSH-RAb tăng
- Xạ hình tuyến giáp cho hình ảnh tuyến giáp tăng bắt giữ Iod phóng xạ hoặc Technitium
6. Siêu âm tuyến giáp
- Tuyến giáp bình thường
Kích thước tuyến giáp bình thường:
+ Chiều rộng < 2cm
+Chiều dày trước sau < 2cm
+ Chiều dài < 5cm.
+Thể tích tuyến < 10cm2.
+ Eo tuyến : < 5mm
- Tuyến giáp Basedow với những đặc điểm hình ảnh:
- Tuyến giáp to gấp 2-3 lần kích thước bình thường của nó;
- Hồi âm không đồng nhất với những vùng giảm âm;
- Tăng sinh mạch trên Doppler màu, tăng tốc độ dòng chảy thì tâm thu và tâm trương, tăng trở kháng.
Hình ảnh siêu âm của bệnh cường giáp Basedow có thể không thể phân biệt được với viêm tuyến giáp Hashimoto và viêm tuyến giáp De Quervain; tuy nhiên kết hợp triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm giúp chẩn đoán phân biệt 3 bệnh này.
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có trang bị đầy đủ các trang thiết bị siêu âm hiện đại mới nhất Việt Nam giúp bệnh nhân sớm phát hiện ra nhiều loại bệnh nguy hiểm, trong đó có bệnh cường giáp Basedow. Đội ngũ kỹ thuật viên đều là những người giàu kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn cao.
Để đăng ký khám tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán Basedow
