Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Thị Phương Nga - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Siêu âm tử cung - phần phụ là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để đánh giá tình hình sức khỏe sinh sản, tình trạng của tử cung, phần phụ và buồng trứng hai bên. Đối với chị em phụ nữ, siêu âm tử cung – phần phụ là thủ thuật cần thiết trong thăm khám sinh sản, nhất là nếu nhận thấy những dấu hiệu bất thường của tử cung và phần phụ hai bên.
1. Tử cung là gì?
Tử cung hay còn được gọi là dạ con, là cơ quan sinh sản của phụ nữ có hình dáng giống với quả lê lộn ngược. Tử cung có vị trí nằm giữa bàng quang và trực tràng bao gồm phần đáy được kết nối với ống dẫn trứng và buồng trứng, phần cổ tử cung dẫn ra âm đạo.
Kích thước của tử cung ở người trưởng thành thường là 8x5x3cm, còn độ dài của tử cung còn tùy thuộc vào cơ thể của từng người.
Tử cung có tác dụng vô cùng quan trọng trong chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ và thời kỳ mang thai. Nó có liên quan đến lượng máu mất trong chu kỳ kinh nguyệt, chuẩn bị môi trường cho quá trình thụ thai, là nơi nuôi dưỡng thai nhi trong suốt quá trình mang thai, giúp tạo cảm giác cực khoái trong quá trình quan hệ tình dục.
2. Khi nào bác sĩ chỉ định siêu âm tử cung phần phụ?
Siêu âm tử cung - phần phụ là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ chuyên khoa đánh giá được hình thể, một phần chức năng sinh dục của nữ giới, khảo sát độ dày của niêm mạc tử cung và giúp tầm soát một số bệnh phụ khoa.
Sau đây là nhóm những đối tượng thường được bác sĩ chỉ định siêu âm tử cung - phần phụ:
● Phụ nữ ra khí hư bất thường, viêm nhiễm phụ khoa, viêm cổ tử cung, bác sĩ sẽ chỉ định đi siêu âm để xác định tình trạng viêm nhiễm khu trú hay lan rộng.
● Phụ nữ chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai nên đi siêu âm tử cung để xác định tình trạng sức khỏe sản phụ.
● Nếu gặp các vấn đề về kinh nguyệt như mất kinh, rong kinh, kinh nguyệt không đều nên đi siêu âm tử cung – phần phụ để tìm hiểu nguyên nhân.
● Nếu bạn gặp tình trạng hiếm muộn thì cũng nên đi siêu âm tử cung – phần phụ vì có thể phát hiện ra nguyên nhân gây hiếm muộn đến từ tử cung, buồng trứng hay ống dẫn trứng.
● Bạn nên đi thăm khám và siêu âm tử cung - phần phụ định kỳ vì phương pháp này sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán sớm các tình trạng mà tử cung bạn đang gặp phải.
3. Siêu âm tử cung phần phụ có tác dụng gì?
Siêu âm tử cung - phần phụ có nhiều tác dụng đối với phụ nữ, nhờ vào kết quả siêu âm, bác sĩ có thể đánh giá được tình trạng của tử cung, phần phụ để sớm phát hiện ra những bất thường và có phương án điều trị sớm nhất:
● Siêu âm tử cung – phần phụ giúp phát hiện các dị tật bẩm sinh ở tử cung, đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng vô sinh hoặc hiếm muộn.
● Giúp phát hiện có hay không có tử cung.
● Nhận biết được độ dày mỏng của niêm mạc tử cung.
● Giúp quan sát tình hình phát triển của buồng trứng
● Đánh giá độ dày của nội mạc tử cung
● Đánh giá các chức năng sinh dục khác.
4. Các phương pháp siêu âm tử cung phần phụ
Hiện nay, có hai phương pháp được áp dụng đồng thời để siêu âm tử cung - phần phụ là siêu âm trên đường thành bụng và siêu âm đầu dò quan đường âm đạo.
4.1 Siêu âm trên đường thành bụng
Để thực hiện phương pháp này, bác sĩ chuyên khoa sử dụng đầu dò của máy siêu âm di chuyển trên phần thành bụng trên mu của bệnh nhân để nhìn rõ cơ quan sinh sản ở bên trong. Đây là phương pháp tối ưu đối với các chị em chưa quan hệ tình dục.
Trước khi tiến hành siêu âm, bạn nên nhịn căng tiểu ( bang quang đầy nước), cách này sẽ giúp hình ảnh toàn bộ cơ quan sinh sản bên trong được bộc lộ và hiển thị rõ ràng hơn.
4.2 Siêu âm đầu dò âm đạo
Phương pháp này bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị đầu dò siêu âm đi vào âm đạo để khảo sát. Phương pháp này không thích hợp với người chưa từng quan hệ tình dục vì dễ gây rách màng trinh.
Khác với siêu âm trên bụng, phương pháp này yêu cầu bạn không cần nhịn tiểu hay nếu căng bàng quang thì nên đi vệ sinh trước khi thực hiện để đảm bảo trong bàng quang không còn nước tiểu.
Phương pháp siêu âm dò âm đạo có ưu thế hơn siêu âm trên bụng vì đầu dò tiếp cận trực tiếp với tử cung – phần phụ gồm cả buồng trứng hai bên nên dễ phát hiện các loại u buồng trứng, viêm mủ hay ứ dịch vòi trứng, hình dạng tử cung, buồng tử cung, giúp đánh giá vị trí tốt nhất để đặt vòng tránh thai nếu bạn muốn kế hoạch hóa gia đình.
5. Những lưu ý trước khi tiến hành siêu âm tử cung phần phụ
Đối với phương pháp siêu âm trên thành bụng không có nhiều điều kiện quá khắt khe và hầu như ai cũng có thể thực hiện phương pháp này, chỉ cần phối hợp nhịn căng tiểu. Phương pháp siêu âm đầu dò âm đạo có một số lưu ý như sau:
● Không sử dụng nếu bị nhiễm trùng vùng chậu. Làm nhẹ nhàng khi đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai.
● Kiểm tra xem người thăm khám có bị dị ứng với cao su hay không
● Không nên siêu âm vào thời gian có kinh nguyệt vì máu kinh có thể làm mờ hình ảnh siêu âm.
● Nếu chưa từng quan hệ tình dục thì nên cân nhắc xem có nên sử dụng phương pháp này không vì có thể sẽ làm rách màng trinh.
● Nếu bị chảy máu bất thường hay rong kinh thì bác sĩ sẽ cho sử dụng thuốc cầm máu trước khi thực hiện siêu âm.
6. Những rủi ro có thể gặp trong và sau khi siêu âm tử cung - phần phụ
Đa phần sau khi thực hiện xong siêu âm tử cung, bạn có thể trở về hoạt động sinh hoạt như bình thường. Tuy nhiên, một số trường hợp sẽ phát sinh những triệu chứng như: Chuột rút, tiết dịch âm đạo, xuất hiện đốm máu hay chảy máu nhẹ. Bạn nên đến những trung tâm y tế uy tín, bệnh viện hay các phòng khám chất lượng để làm siêu âm để tránh những rủi ro không đáng có.
Trên thực tế, nếu bạn về nhà sau khi siêu âm có các triệu chứng như: Đau, sốt, tiết dịch âm đạo bất thường và có mùi khó chịu thì nên đến ngay bệnh viện hay trung tâm y tế gần nhất để kiểm tra.
