Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tống Dịu Hường - Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Hiện nay, kỹ thuật siêu âm đầu dò âm đạo được thực hiện kiểm tra đánh giá các dấu hiệu bất thường ở tử cung, buồng trứng, viêm dính phần phụ, tình trạng ứ dịch vòi trứng, chẩn đoán thai giai đoạn sớm, có giá trị cao trong việc khám và hỗ trợ điều trị vô sinh, hiếm muộn..
1. Siêu âm đầu dò âm đạo là gì?
Siêu âm đầu dò âm đạo là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến hiện nay có độ chính xác cao, được tiến hành tại vùng kín của nữ giới. Các bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị đầu dò siêu âm cỡ khoảng 2 hoặc 3 inch đưa qua ống âm đạo, nhằm kiểm tra các cơ quan sinh dục bên trong bao gồm: Tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng, cổ tử cung và âm đạo.
2. Vai trò của siêu âm đầu dò âm đạo
Siêu âm đầu dò âm đạo giúp đánh giá cơ quan sinh dục, đánh giá độ dày niêm mạc tử cung, quan sát sự phát triển của trứng cũng như tình hình rụng trứng, phát hiện các loại u như: u nang buồng trứng, u xơ tử cung.
Tùy từng bệnh lý, tùy theo mục đích chẩn đoán mà bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân khám bằng siêu âm đầu dò âm đạo hoặc cũng có thể là siêu âm đầu dò hậu môn.
Trong lĩnh vực sản phụ khoa, thông qua hình ảnh siêu âm, bác sĩ có thể xem được sự phát triển, bất thường của các cơ quan hay bào thai, đánh giá các khối u ở tử cung, buồng trứng, đánh giá tim thai ở tuần thai 6 – 8, tình trạng ứ mủ vòi trứng, ứ nước, đánh giá nguồn gốc khối u trong tiểu khung, đo kích thước trứng để đánh giá thời gian rụng trứng, phục vụ cho kỹ thuật thụ tinh nhân tạo...
Khám thai bằng siêu âm đầu dò hậu môn giúp chẩn đoán các bệnh lý ở trực tràng, vùng tiểu khung, tuyến tiền liệt.
3. Ưu nhược điểm của siêu âm đầu dò âm đạo
3.1 Ưu điểm
Giúp bác sĩ nhìn rõ hơn các cơ quan sinh dục trong của nữ giới và các bệnh lý vùng tiểu khung mà siêu âm ổ bụng không thể nhìn đến được.
3.2 Nhược điểm
- Chỉ thực hiện qua ngã âm đạo cho những phụ nữ đã có quan hệ tình dục và màng trinh đã rách.
- Chỉ thấy được các tạng trong tiểu khung, không thấy được các tạng cao hơn trên ổ bụng.
4. Các yếu tố rủi ro khi siêu âm đầu dò âm đạo là gì?
Cho đến hiện nay, không có rủi ro sức khỏe nào khi thực hiện siêu âm qua ngã âm đạo. Thực hiện siêu âm qua ngã âm đạo đối với thai phụ cũng an toàn cho cả mẹ và thai nhi do siêu âm hoàn toàn không sử dụng bức xạ.
Khi đầu dò được đưa vào âm đạo, một số bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Tuy nhiên, sự khó chịu thường không nhiều và sẽ biến mất sau khi hoàn tất.
5. Khi nào cần siêu âm đầu dò
Thông thường, phụ nữ được chỉ định siêu âm đầu dò âm đạo khi:
- Thăm khám phụ khoa hoặc đau vùng bụng – chậu bất thường
- Chảy máu âm đạo chưa rõ nguyên nhân
- Mang thai ngoài tử cung
- Khô âm đạo
- Kiểm tra u nang buồng trứng hoặc u xơ tử cung
- Xác nhận rằng đặt vòng tránh thai đúng vị trí
Ngoài ra, Bác sĩ cũng có thể đề nghị siêu âm qua âm đạo trong thai kỳ để:
- Xác nhận có thai sớm
- Kiểm tra tim thai khi thai nhi ở tuần thứ 6-8 của thai kỳ
- Quan sát cổ tử cung để kiểm tra các thay đổi hoặc nguy cơ dẫn đến sảy thai hoặc sinh non
- Kiểm tra bất thường của nhau thai
- Xác định nguyên nhân mẹ bị chảy máu bất thường
- Kiểm tra tình trạng ứ mủ vòi trứng, ứ nước, đánh giá thời gian rụng trứng, hỗ trợ cho kỹ thuật thụ tinh nhân tạo
6. Lưu ý khi siêu âm đầu dò
Tuy không đòi hỏi những yêu cầu đặc biệt nhưng bạn cũng cần biết trước những lưu ý khi siêu âm đầu dò sau:
- Trước khi thực hiện phương pháp này mẹ phải đi tiểu để bàng quang thu rỗng không gây cản trở việc thiết bị siêu âm đi vào trong.
- Nên mặc quần áo thoải mái, rộng rãi.
- Giữ cho tinh thần thoải mái, cơ thể thả lỏng, không gồng, căng cứng sẽ gây cản trở tới thao tác của bác sĩ.
- Không thực hiện siêu âm đầu dò lúc đang trong quá trình bị kinh nguyệt hoặc đang bị viêm nhiễm cấp vùng âm đạo cũng không được bác sĩ chỉ định sử dụng phương pháp này.
Siêu âm đầu dò là một trong những kỹ thuật siêu âm an toàn được sử dụng rộng rãi hiện nay. Tuy nhiên không phải tất cả các trường hợp thăm khám phụ khoa, sản khoa đều được chỉ định siêu âm đầu dò.
Siêu âm đầu dò âm đạo là kỹ thuật sử dụng đầu dò siêu âm chuyên dụng đưa vào trong âm đạo nhằm đánh giá buồng trứng, tử cung và các thành phần tiểu khung. Vì vậy mà phương pháp này không được áp dụng cho trẻ em, phụ nữ chưa quan hệ tình dục hay nói cách khác là chưa bị rách màng trinh. Trong trường hợp cần khảo sát bệnh lý của tử cung và buồng trứng ở phụ nữ chưa quan hệ tình dục, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm đầu dò âm đạo qua đường trực tràng thay cho đường âm đạo.
