Sẹo do mụn trứng cá là vấn đề thường gặp ở cả nam và nữ gây mất thẩm mỹ cho người bệnh. Vì thế, nếu bạn bị sẹo do mụn trứng cá và đã áp dụng nhiều phương pháp điều trị tại nhà nhưng không hiệu quả thì bạn nên đến phòng khám da liễu để được thực hiện các phương pháp điều trị chuyên sâu.
1. Những điều cần chuẩn bị trước khi điều trị sẹo do mụn trứng cá?
Để điều trị sẹo do mụn trứng cá an toàn và hiệu quả, bạn nên khám và nhờ sự tư vấn từ các bác sĩ da liễu. Trong buổi khám, ngoài việc kiểm tra da và tình trạng sẹo do mụn trứng cá trên da, bác sĩ và bạn sẽ phải thống nhất một số vấn đề cho quá trình trị liệu.
Để buổi khám đạt hiệu quả cao nhất, trước khi buổi khám diễn ra, bạn có thể tự mình trả lời một số câu hỏi như:
- Vì sao bạn muốn điều trị sẹo do mụn trứng cá? Không phải tất cả mọi người đều cần phải điều trị. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy sẹo do mụn trứng cá ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ, làm bạn mất tự tin trong giao tiếp, mất cơ hội hẹn hò, mất cơ hội việc làm và thăng tiến trong sự nghiệp,...thì việc điều trị là vô cùng cần thiết.
- Bạn muốn được điều trị như thế nào? Một số phương pháp điều trị có thể làm cho vết sẹo mờ và ít gây chú ý hơn. Một số phương pháp khác lại có thể loại bỏ hoàn toàn dấu vết của sẹo. Do đó, hãy nói với bác sĩ yêu cầu điều trị của bạn là gì.
- Bạn có đủ khả năng chi trả cho quá trình điều trị? Bảo hiểm y tế sẽ không chi trả cho việc điều trị sẹo, do đó bạn phải cân nhắc khả năng tài chính của mình.
- Bạn sẽ dành bao nhiêu thời gian cho liệu trình điều trị sẹo do mụn trứng cá? Những phương pháp điều trị khác nhau đi kèm với những thời gian hoàn thành việc trị liệu khác nhau. Câu trả lời của bạn sẽ giúp bác sĩ xác định phương pháp điều trị phù hợp.
2. Bác sĩ da liễu sẽ điều trị sẹo do mụn trứng cá như thế nào?
Dựa vào nội dung bác sĩ và bạn thống nhất, cùng với kết quả của việc thăm khám trực tiếp, bác sĩ sẽ xây dựng một liệu trình điều trị phù hợp với nhu cầu của bạn. Hãy báo với bác sĩ nếu bạn đã từng điều trị bằng thuốc hoặc đã từng thực hiện các phương pháp điều trị khác. Để có hiệu quả, bác sĩ da liễu có thể đề nghị bạn thực hiện nhiều phương pháp điều trị kết hợp. Ví dụ như bạn bị sẹo rỗ, bác sĩ có thể đề nghị điều trị bằng liệu pháp laser kết hợp với phẫu thuật bóc tách sẹo.
Các phương pháp điều trị sẹo do mụn trứng cá cụ thể bao gồm:
2.1. Các phương pháp điều trị sẹo rỗ
Sẹo rỗ hay còn gọi là sẹo lõm là loại sẹo phổ biến nhất trên khuôn mặt. Sẹo rỗ là vết sẹo nằm dưới vùng da xung quanh, được hình thành do cơ thể không tạo đủ collagen lúc vết thương đang lành. Có 3 loại sẹo rỗ gồm:
- Sẹo rỗ chân đá nhọn (ice pick scar): là những vết sẹo hẹp, hình chữ V, đi sâu vào da. Đây là loại sẹo rỗ khó điều trị nhất vì chúng gây những vết lõm sâu vào da.
- Sẹo rỗ chân vuông (boxscar scar): là những vết sẹo rộng, hình chữ U có cạnh, sẹo có thể nông hoặc sâu. Sẹo rỗ chân vuông thừa được hình thành khi nặn mụn trứng cá sai cách, da bị viêm và tổn thương, gây phá hủy các liên kết collagen. Sẹo có kích thước nông đáp ứng với các phương pháp điều trị tái tạo bề mặt da tốt hơn.
- Sẹo rỗ hình lượn sóng (Rolling scar): kích thước sẹo rộng, nhấp nhô trên bề mặt da như hình lượn sóng.
Điều trị sẹo rỗ thường đạt hiệu quả cao nếu kết hợp cùng lúc nhiều phương pháp. Các phương pháp điều trị sẹo lõm bao gồm:
2.1.1. Phẫu thuật trị sẹo do mụn
Được gọi là phẫu thuật, tuy nhiên thực tế đây chỉ là một tiểu phẫu nhỏ được thực hiện để điều trị những sẹo lõm có kích thước lớn hoặc quá sâu, mục đích là làm những vết sẹo này trở nên phẳng hơn. Sau phẫu thuật, sẹo sẽ mờ dần theo thời gian. Bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật này bằng kỹ thuật nâng sẹo, làm cho sẹo lõm được nâng lên gần sát với bề mặt da. Một loại phẫu thuật khác có thể thực hiện đó là phẫu thuật cắt đứt hoàn toàn chân sẹo xơ cứng bên dưới da, các chân sẹo được cắt đứt giải phóng bề mặt da bị co kéo bên dưới, đồng thời kích thích tăng sinh collagen, elastin tái tạo tế bào mới lấp đầy vết lõm trên da. Trong quá trình thực hiện thủ thuật, bệnh nhân sẽ được gây tê nên sẽ không cảm thấy đau. Phương pháp phẫu thuật áp dụng tốt cho trường hợp da mặt có số lượng nhỏ sẹo rỗ sâu.
2.1.2. Điều trị tái tạo bề mặt da
Khi bạn muốn giảm sự lan rộng của sẹo mụn, bác sĩ da liễu sẽ đề nghị bạn thực hiện một liệu trình tái tạo bề mặt da. Tái tạo bề mặt giúp loại bỏ lớp da cũ, cho phép cơ thể sản xuất các tế bào da mới. Các phương pháp tái tạo da có thể áp dụng với sẹo rỗ là:
- Tái tạo bề mặt da bằng laser: phương pháp laser lớp loại bỏ lớp trên cùng của da, để kích thích da tái tạo. So với những phương pháp khác thì tái tạo da bề mặt bằng laser cho hiệu quả nhanh hơn. Bạn cần phải băng vùng da bị tác động lại cho đến khi da lành hoàn toàn.
- Lột da bằng hóa chất: khác với những loại mặt nạ chứa hóa chất nhẹ bạn sử dụng để lột da tại nhà. Để điều trị sẹo, tại phòng khám, bác sĩ da liễu sẽ chỉ định những hóa chất mạnh hơn nhằm loại bỏ lớp trên cùng của da giúp giảm độ sâu của sẹo.
- Mài mòn da (Dermabrasion): bác sĩ sẽ gây tê da và dùng thiết bị chuyên biệt để loại bỏ lớp biểu bì (lớp da ngoài cùng) và lớp da giữa (trung bì). Đây là thủ thuật giúp da trông mượt mà hơn bằng cách cải thiện những vết sẹo hình thành do mụn, bệnh thủy đậu,...
- Siêu mài mòn da (Microdermabrasion): là kỹ thuật tác động và loại bỏ lớp da chết bên ngoài để các tế bào da mới phát triển.
Tái tạo bề mặt là phương pháp hiệu quả để điều trị sẹo rỗ không quá sâu. Phương pháp dermabrasion giúp loại bỏ các lớp trên cùng của da và lớp da giữa nhưng cũng không hiệu quả trong điều trị sẹo mụn sâu. Sẹo mụn sâu thường cần kết hợp phẫu thuật và tái tạo bề mặt da.
2.1.3. Tiêm chất làm đầy
Tiêm chất làm đầy để có thể được thực hiện để làm mờ sẹo do mụn trứng cá một cách an toàn và hiệu quả. Các chất làm đầy có thể được sử dụng là collagen, mỡ của chính người bệnh hoặc các chất khác. Mỗi chất làm đầy được sử dụng sẽ có ưu điểm và nhược điểm riêng, một số chất cho hiệu quả tạm thời từ 6 đến 18 tháng, một số chất khác cho kết quả lâu dài. Bác sĩ sẽ giới thiệu ưu nhược điểm của từng phương pháp để bạn lựa chọn.
Phương pháp tiêm chất làm đầy thích hợp để điều trị da có một số lượng nhỏ sẹo rỗ chân vuông (boxscar) hoặc sẹo rỗ dạng lượn sóng (rolling scar), phương pháp này không phù hợp để điều trị sẹo rỗ chân đá nhọn (Ice pick scar).
2.1.4. Làm săn chắc da bằng sóng điện từ
Đây là một xu hướng điều trị mới, có thể sử dụng cho tất cả các màu da. Bác sĩ sẽ dùng thiết bị đặc hiệu tạo ra sóng điện từ có tần số phù hợp (RF) để làm săn chắc da. Khi da săn chắc, các sẹo rỗ sẽ được thu nhỏ lại.
Bệnh nhân điều trị bằng sóng điện từ RF (Radiofrequency) cần trở lại tái khám mỗi tháng một lần trong bốn tháng. Sau khi điều trị, người bệnh có thể cảm thấy nóng rát trong khoảng một giờ và da bị ửng đỏ trong hai đến ba ngày. Ít nhất một tuần sau mỗi lần điều trị, người bệnh cần thoa kem chống nắng khi ra khỏi nhà và dùng kem dưỡng ẩm vào ban đêm. Kem chống nắng nên có khả năng chống tia UVA/UVB, độ SPF từ 30 trở lên và có khả năng chống nước. Phương pháp làm săn da bằng sóng điện từ có thể hiệu quả với tất cả các loại sẹo rỗ.
2.1.5. Liệu pháp cảm ứng collagen
Liệu pháp này kích thích cơ thể tạo ra nhiều collagen hơn. bác sĩ da liễu sẽ di chuyển một con lăn có kim vô trùng lên các vết sẹo do mụn trứng cá. Thao tác này sẽ làm thủng da của bạn, tuy nhiên khi lành, da sẽ tạo ra nhiều collagen hơn. Quy trình điều trị này thường kéo dài trong chín tháng với 3-6 lần điều trị, các lần điều trị cách nhau 2-6 tuần. Hầu hết bệnh nhân sẽ nhận thấy sự thay đổi của làn da trước khi liệu trình điều trị kết thúc.
Sau mỗi lần điều trị, bạn có thể bị sưng và có thể bị bầm tím. Những tác dụng phụ này thường rõ ràng trong vòng bốn đến năm ngày. Bạn cần phải tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trong việc chăm sóc da tại nhà.
Liệu pháp cảm ứng collagen phù hợp để điều trị sẹo mụn lõm lan rộng. Không dùng để điều trị sẹo lồi, là dạng sẹo hình thành khi cơ thể sản xuất quá nhiều collagen.
2.1.6. Phương pháp đốt điện
Đầu dò điện được dùng để làm nóng mô, khiến các mô sẹo chết đi. Phương pháp này có thể được dùng hỗ trợ trong liệu trình điều trị sẹo rỗ dạng chân vuông (boxscar), giúp định hình và giảm các góc của sẹo.
2.2. Các phương pháp điều trị giúp loại bỏ sẹo lồi do mụn
Có nhiều phương pháp có thể được áp dụng để điều trị sẹo lồi do mụn như:
2.2.1. Tiêm thuốc vào sẹo
Bác sĩ da liễu có thể tiêm thuốc trực tiếp vào vết sẹo để giúp làm mềm, phẳng mô sẹo, đặc biệt là đối với những sẹo dày. Tùy theo tình trạng sẹo, bác sĩ sẽ có kế hoạch tiêm phù hợp. Các mũi tiêm thường được tiêm lặp lại vài tuần một lần. Các thuốc có thể được sử dụng để tiêm là: corticosteroid, fluorouracil (5-FU), interferon,...Phương pháp tiêm được áp dụng với những sẹo lồi gây đau.
Nếu sẹo không đáp ứng với thuốc sau mũi tiêm thứ tư, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên phẫu thuật sẹo.
2.2.2. Phẫu thuật điều trị sẹo lồi do mụn
Bác sĩ da liễu sẽ thực hiện phẫu thuật để điều trị sẹo lồi do mụn khi phương pháp tiêm thuốc vào sẹo đơn thuần không đạt hiệu quả. Tuy nhiên sau phẫu thuật, để đạt được hiệu quả tốt, người bệnh vẫn cần tiếp tục điều trị bằng các phương pháp như:
- Tiêm thuốc: sau phẫu thuật, bác sĩ da liễu thường điều trị bằng cách tiêm corticosteroid, 5-FU hoặc interferon. Kết hợp giữa phẫu thuật và tiêm thuốc là phương pháp điều trị sẹo lồi do mụn tốt hiện nay. Hầu hết bệnh nhân cần đến phòng khám để tiêm mỗi tháng một lần trong vài tháng.
- Xạ trị sau phẫu thuật trị sẹo mụn: Các nghiên cứu cho thấy tia bức xạ có thể ngăn sẹo tăng trở lại sau phẫu thuật. Tuy nhiên do tia bức xạ có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, nên phương pháp này hiếm khi được sử dụng.
2.2.3. Liệu pháp laser
Liệu pháp laser là phương pháp điều trị sẹo lồi an toàn và hiệu quả. Có nhiều phương pháp điều trị laser khác nhau, trong đó laser nhuộm xung (PDL) giúp giảm ngứa và đau, giảm màu sắc và làm phẳng các sẹo lồi có kích thước lớn. Với những người có làn da sáng màu có thể lựa chọn điều trị bằng laser xung mạnh (IDL). Liệu pháp laser phù hợp với tất cả sẹo mụn lồi.
2.2.4. Kem/gel trị sẹo, băng silicon
Là những sản phẩm mà bạn có thể dễ dàng mua ở nhà thuốc mà không cần đơn của bác sĩ. Các sản phẩm này giúp giảm ngứa, kích thích do sẹo, đồng thời cũng giúp thu nhỏ, làm phẳng và làm mờ sẹo.
Đây là những sản phẩm rất an toàn, tuy nhiên để đạt hiệu quả, các sản phẩm này cần phải được sử dụng liên tục. Phương pháp này phù hợp để giảm sự khó chịu và kích thước của các sẹo nhưng không có khả năng loại bỏ được sẹo hoàn toàn.
3. Kết quả bạn có thể mong đợi khi điều trị sẹo mụn?
Hầu hết các phương pháp điều trị có thể giảm kích thước và làm mờ vết sẹo mụn. Sau khi điều trị, cùng với thời gian, các vết sẹo này sẽ mờ dần đến mức khó nhận ra khác biết với vùng da xung quanh. Da sẽ trở nên nhẵn bóng, đều màu, đem lại cho bạn sự tự tin về thẩm mỹ.
Tuy nhiên, việc điều trị có thành công hay không phụ thuộc lớn vào chuyên môn và kinh nghiệm của bác sĩ. Do đó, khi có nhu cầu điều trị sẹo do mụn, bạn hãy tìm đến các địa chỉ chuyên sâu về da liễu có uy tín để được điều trị một cách an toàn và hiệu quả. Bên cạnh điều trị, bác sĩ da liễu cũng sẽ tư vấn cho bạn các biện pháp phòng ngừa sẹo mụn quay trở lại.
Nguồn tham khảo: aad.org, healthline.com
