Phẫu thuật nội soi tuyến yên là phẫu thuật phổ biến nhất được sử dụng để loại bỏ khối u tuyến yên. Bằng cách sử dụng các thiết bị nội soi, bác sĩ ngoại thần kinh lấy các khối u ra ngoài với sang chấn giảm thiểu thấp nhất.
Để được như vậy, người bệnh cần được thăm khám và chẩn đoán đúng, cân nhắc đúng chỉ định mổ u tuyến yên trước khi can thiệp.
1. U tuyến yên là gì?
Các khối u tuyến yên còn được gọi là adenoma, là sự tăng trưởng lành tính, không phải ung thư, từ các tế bào nhu mô tuyến yên, chiếm phần lớn các trường hợp mắc phải u tuyến yên. Chỉ có dưới 1% u tuyến yên có bản chất là ung thư.
Những tác động do một khối u tuyến yên gây ra có thể là trên đặc điểm cấu trúc hay trên đặc điểm chức năng hay cả hai. Cụ thể là một khối u tuyến yên lớn có thể gây chèn ép trên các dây thần kinh thị giác và ảnh hưởng đến thị lực. Nó cũng có thể gây tổn thương cho các mô tuyến yên bình thường xung quanh và dẫn đến thiếu hụt một số hoặc tất cả các hormone do tuyến yên sản xuất. Thậm chí, u tuyến yên lớn cũng gây chèn ép các phần nhu mô não xung quanh.
Mặt khác, dù hiếm gặp, một adenoma tuyến yên vẫn có thể sản xuất hormone bất thường. Phổ biến nhất là một khối u tuyến yên sản xuất prolactin. Một số khác sản xuất hormone steroid, gây ra bệnh Cushing, hoặc hormone tăng trưởng, gây ra bệnh to đầu chi.
2. Phẫu thuật nội soi tuyến yên: Chỉ định khi nào?
Một khối u tuyến yên nếu được phát hiện tình cờ và không gây ra bất kỳ ảnh hưởng nào thì chỉ cần theo dõi. Trong khi đó, u tuyến yên có các đặc điểm dưới đây thì nên được xem xét chỉ định mổ u tuyến yên:
2.1. Ảnh hưởng thị giác
Nếu khối u tuyến yên có kích thước lớn quá mức thì có thể ấn vào các dây thần kinh thị giác nằm ngay phía trên tuyến yên. Điều này có thể ảnh hưởng đến thị lực và có thể gây ra bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- U tuyến yên làm thu hẹp quang trường. Người bệnh có cảm giác như đang nhìn xuống một đường hầm. Hiện tượng này thường ảnh hưởng đến mắt một bên nhiều hơn mắt còn lại.
- U tuyến yên làm giảm thị lực. Người bệnh không nhìn thấy rõ chi tiết hình ảnh hay chữ viết.
- Các khối u lớn có thể gây ra tầm nhìn đôi nhưng rất hiếm khi gặp phải.
2.2. Rối loạn nội tiết tố
Các adenoma tuyến yên được phát hiện thường trong bệnh cảnh do chúng gây ra sự sản xuất quá mức của một loại hormone cụ thể. Ngược lại, một số adenoma tuyến yên khác cũng có thể sản xuất cùng lúc nhiều loại hormone.
Ba loại adenoma sản xuất quá mức hormone phổ biến nhất là:
- U tuyến yên tiết prolactin
- U tuyến yên tiết quá mức hormone ACTH, từ đó tăng giải phóng cortisol tại tuyến thượng thận, gây ra bệnh Cushing.
- U tuyến yên tiết hormone tăng trưởng, gây ra bệnh to đầu chi.
Có một vài khối u tuyến yên sản xuất các loại hormone khác nhưng chúng hiếm gặp hơn rất nhiều.
Các adenoma tuyến yên không sản xuất hormone được gọi là adenomas tuyến yên không hoạt động. Tình trạng này dẫn đến các triệu chứng thiếu hụt hormone do khối u gây chèn ép phần tuyến yên còn lại. Bệnh cảnh này thường được chẩn đoán muộn vì không tạo ra các triệu chứng cụ thể khi có sự dư thừa hormone.
2.3. Gây chèn ép
Một khối u tuyến yên cũng có thể được phát hiện khi sự gia tăng kích thước của nó có ảnh hưởng đến các chức năng khác trong não ngoài ảnh hưởng giới hạn tầm nhìn.
Ví dụ, khi khối u tuyến yên có thể lớn đến mức chúng gây ra sự tắc nghẽn lưu thông của dịch não tủy trong não, dẫn đến một tình trạng gọi là tràn dịch não hay não úng thủy.
Một ví dụ khác là u tuyến yên có kích thước lớn làm tăng áp lực sọ não, khiến người bệnh bị đau đầu, chóng mặt, giảm thính lực hoặc các triệu chứng khác. Nếu phát hiện muộn, các triệu chứng này trở nên nặng dần, phần nhu mô não bị chèn ép có thể dẫn đến mất chức năng vĩnh viễn.
2.4. Sinh thiết u tuyến yên
Việc lấy một mảnh tế bào nhỏ tại tuyến yên nhằm mục đích sinh thiết là một trong các chỉ định của nội soi tuyến yên. Dưới phân tích của giải phẫu bệnh, ngoài các đặc điểm nêu trên, nếu kết quả là ác tính, dù có kích thước nhỏ, người bệnh cũng cần được can thiệp cắt lấy u sớm.
Như vậy, khi người bệnh có u tuyến yên và có một trong các chỉ định như trên, cần sắp xếp thực hiện phẫu thuật nội soi tuyến yên sớm trước khi sự phát triển của tuyến yên gây ra các biến chứng nặng nề hơn. Đồng thời, mọi sự chậm trễ có thể khiến cho cuộc phẫu thuật vượt quá khả năng chỉ định của phương pháp nội soi; thay vào đó, người bệnh phải can thiệp thay thế bằng phẫu thuật mở sọ.
3. Mục tiêu của phẫu thuật nội soi cắt bỏ u tuyến yên sẽ đạt được điều gì?
Mục tiêu của phẫu thuật u tuyến yên là loại bỏ càng nhiều khối u một cách càng an toàn càng tốt. Trong quá trình này, phẫu thuật viên phải đảm bảo không làm tổn thương các dây thần kinh và mạch máu mỏng manh trong khu vực cũng như giữ toàn vẹn nhu mô não còn lại nói chung.
Việc mổ u tuyến yên lấy khối u ra không chỉ giúp giải phóng phần não bị chèn ép, đặc biệt là dây thần kinh thị, mà còn giúp tái lập cân bằng bài tiết các loại hormone tuyến yên trong cơ thể.
Hơn thế nữa, so với phẫu thuật cắt bỏ u tuyến yên bằng cách mở nắp sọ, việc tiếp cận mổ nội soi u tuyến yên còn đặt mục tiêu đem lại thời gian hồi phục tối ưu cho người bệnh, giảm thiểu sang chấn cũng như đạt hiệu quả thẩm mỹ cao nhất.
4. Các chống chỉ định phẫu thuật nội soi cắt bỏ u tuyến yên
Tương tự như các can thiệp ngoại khoa khác, người bệnh không thể tiến hành mổ nội soi u tuyến yên nếu trước đó không thể đảm bảo cuộc mổ diễn ra thuận lợi. Cụ thể như người bệnh có bệnh lý tim phổi hay các bệnh lý mạn tính nặng, đang mắc bệnh lý cấp tính, có rối loạn đông cầm máu, tiền căn dị ứng với thuốc gây mê, chất lượng cuộc sống kém hay tiên lượng sống dài hạn hạn chế...
Xét trên phương diện chuyên môn khu trú, không có chống chỉ định tuyệt đối khi mổ u tuyến yên, nhất là với kỹ thuật nội soi khi các thao tác can thiệp diễn ra là tối thiểu. Mặc dù vậy, một số trường hợp khó, cần thiết phải cân nhắc khi chỉ định mổ nội soi tuyến yên là trên các người bệnh có biến dạng vùng mặt, mũi, không có xoang bướm hay xoang bướm quá nhỏ, vẹo vách ngăn hay có nhiễm trùng vùng tai mũi họng đang hoạt động.
Phẫu thuật nội soi cắt bỏ u tuyến yên là phương pháp được xem là an toàn nhất, hữu hiệu nhất trong điều trị u tuyến yên hiện nay. Tuy nhiên, để biết phẫu thuật nội soi cắt bỏ u tuyến yên: Chỉ định khi nào? thì phải cần xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng từng trường hợp, tránh mọi chống chỉ định trước khi thực hiện nhằm đảm bảo thuận lợi cho cuộc mổ cũng như can thiệp tối thiểu sang chấn trên người bệnh.
XEM THÊM:
Cận cảnh điều trị ung thư tiền liệt tuyến bằng phẫu thuật nội soi robot
Trong tháng 4 & 5/2021, khi có nhu cầu khám và điều trị U tuyến yên tại Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec Central Park, quý khách hàng sẽ được hưởng ưu đãi kép:
- Miễn phí khám chuyên khoa
- Giảm 50% chi phí đối với khách hàng có chỉ định điều trị sau khám. Chương trình áp dụng giới hạn cho kỹ thuật tương ứng từng bệnh viện và cho khách hàng lần đầu thực hiện kỹ thuật điều trị này tại Vinmec.
