Nốt ruồi có di truyền, bên cạnh đó, nó còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố khác như thay đổi hormone, thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, yếu tố di truyền đang được quan tâm nhiều nhất, điển hình là có nhiều nghiên cứu đang tiến hành về mối liên hệ giữa nốt ruồi và bệnh ung thư da thông qua yếu tố di truyền.
1. Nốt ruồi có di truyền?
Các biến thể trong một số gen, bao gồm FGFR3, PIK3CA, HRAS và BRAF có liên quan đến nốt ruồi lành tính. Nghiên cứu nhiều nhất trong số này là gen BRAF. Đột biến ở BRAF dẫn đến việc sản xuất một loại protein bị thay đổi khiến các tế bào hắc tố tập hợp lại thành nốt ruồi. Loại protein bị thay đổi này cũng kích hoạt sản xuất một loại protein ức chế khối u gọi là p15, ngăn không cho nốt ruồi phát triển quá lớn.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, đột biến gen BRAF cùng với việc mất gen CDKN2A gây ra thiếu p15, làm tăng nguy cơ nốt ruồi phát triển không kiểm soát và trở thành ung thư. Sự hình thành ung thư ngày càng có khả năng xảy ra khi kết hợp với các yếu tố môi trường, chẳng hạn như tổn thương tế bào do tiếp xúc với bức xạ tia cực tím.
Ở những người nhạy cảm (có làn da trắng, tóc sáng, tiền sử gia đình bị ung thư hắc tố da và các yếu tố nguy cơ di truyền như mất hoặc đột biến gen CDKN2A), bức xạ tia cực tím từ việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều lần có thể gây hại nốt ruồi, làm tăng nguy cơ trở thành ác tính.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có nhiều nốt ruồi có nguy cơ mắc ung thư hắc tố da cao hơn. Tuy nhiên, một số người được chẩn đoán mắc ung thư hắc tố có ít nốt ruồi, và thường phát triển ở những vùng cơ thể không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Các nhà nghiên cứu đang làm việc để xác định các gen nhạy cảm bổ sung để hiểu rõ hơn về di truyền của nốt ruồi và mối quan hệ của chúng với bệnh ung thư.
2. Nốt ruồi từ đâu mà ra?
Nốt ruồi trên da là sự phát triển quá mức của các tế bào hắc tố. Mặc dù nốt ruồi, giống như khối u, là một sự phát triển quá mức của các tế bào, nhưng hầu như luôn là lành tính.
Hầu hết trên các bộ phận của cơ thể tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (bức xạ tia cực tím) có mọc nốt ruồi, và số lượng nốt ruồi của mỗi cá nhân có thể tăng lên sau thời gian dài phơi nắng.
Trẻ sơ sinh và người già thường có ít nốt ruồi nhất. Đôi khi, nốt ruồi xuất hiện khi mới sinh hoặc phát triển trong thời kỳ sơ sinh. Những nốt ruồi này, được gọi là nốt ruồi bẩm sinh và hầu như luôn lành tính.
Các nốt ruồi mới thường xuất hiện trong thời gian nồng độ hormone thay đổi, chẳng hạn như tuổi vị thành niên và mang thai. Trong suốt cuộc đời của một người, nốt ruồi có thể thay đổi về diện mạo, lông có thể mọc ra từ nốt ruồi, và chúng có thể thay đổi về kích thước và hình dạng, sẫm màu, mờ dần hoặc biến mất.
3. Các bệnh lý liên quan đến nốt ruồi trên da
Nốt ruồi trên da trở thành khối ung thư rất hiếm khi xảy ra. Loại ung thư nghiêm trọng nhất liên quan đến nốt ruồi là ung thư hắc tố da.
Nốt ruồi lớn, có hình dạng và màu sắc bất thường được gọi là Nevi loạn sản hoặc nốt ruồi không điển hình có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Mặc dù không phổ biến nhưng chúng có xu hướng rất nhiều và làm tăng nguy cơ ung thư tế bào hắc tố.
Sự hình thành nevi loạn sản có thể liên quan đến nhiều yếu tố, trong đó điển hình là di truyền, thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thay đổi hormone, v.v.
4. Nốt ruồi và mối liên hệ với ung thư da
Khả năng sống sót của ung thư da chịu tác động bởi giới tính, trong đó nam giới có tỷ lệ mắc ung thư da cao hơn nữ giới. Điều này có thể là do vị trí khối ung thư da ở nữ chủ yếu nằm ở phần dưới cơ thể, trong khi với nam giới chủ yếu nằm ở phần trên cơ thể, cổ và da đầu.
Trong nghiên cứu của Trường Đại học Hoàng gia London trên 3200 cặp song sinh khỏe mạnh (chủ yếu là nữ) về số lượng nốt ruồi cho thấy có 26% nốt ruồi mọc ở lưng, bụng và 69% mọc ở chi dưới. Số lượng nốt ruồi lớn hơn trên chi dưới của phụ nữ có thể không phải chỉ do phơi nắng mà còn do di truyền cụ thể về giới tính.
Nốt ruồi là một yếu tố nguy cơ chính gây ung thư hắc tố da. Kết quả từ nghiên cứu này cho thấy không chỉ số lượng mà vị trí nốt ruồi trên cơ thể cũng một phần lớn là do di truyền. Do đó, rất có thể ung thư hắc tố da có liên quan đến tính di truyền của nốt ruồi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Medlineplus.gov, Sciencedaily.com
