Thực phẩm chức năng là sản phẩm hiện nay đang được quảng cáo rất nhiều trên thị trường với đa dạng các hình thức và công dụng khác nhau. Do đó, câu hỏi mà nhiều người đặt ra là có nên uống thực phẩm chức năng không và nên sử dụng như thế nào cho đúng cách?
1. Thực phẩm chức năng là gì?
Thực phẩm chức năng được định nghĩa là những sản phẩm tổng hợp các chất bao gồm vitamin, khoáng chất, acid amin, chiết xuất từ thực vật và động vật. Chúng được bào chế ở dạng viên hoàn, viên nang, cốm, cao, lỏng, bột và một số dạng khác với tác dụng bổ sung dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể hoặc giảm đi nguy cơ mắc bệnh.
Mặc dù hình dạng sản phẩm giống với các loại thuốc tây, nhưng thực phẩm chức năng không có mục đích điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh. Để được cấp phép lưu hành trên thị trường, thực phẩm chức năng phải công bố được tác dụng hỗ trợ sức khỏe cũng như tính an toàn, hiệu quả và những tác dụng phụ đối với cơ thể người sử dụng.
Sử dụng các loại thực phẩm chức năng không phải là lựa chọn đầu tay cho việc bổ sung dinh dưỡng, mà thay vào đó bạn nên ưu tiên một chế độ ăn uống đầy đủ với các thực phẩm tự nhiên để cơ thể khỏe mạnh.
2. Một số lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng
2.1. Không cần thiết sử dụng khi cơ thể đang khỏe mạnh
Theo các chuyên gia y tế, khi không gặp phải bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe thì thuốc hay thực phẩm chức năng không phải là thứ mà bạn nên sử dụng. Điều này được lý giải là vì thực phẩm chức năng cũng là một loại thuốc nên cũng có một ít tác động đến cơ thể. Đặc biệt đối với những người có bệnh lý nền như tim mạch, béo phì hay đái tháo đường thì cần hết sức thận trọng vì có thể tác động đến tình trạng hiện tại của họ.
2.2. Cân nhắc kỹ càng giữa lợi ích và nguy cơ
Trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào, bạn cũng nên cân nhắc kỹ càng giữa lợi ích và nguy cơ mang lại cho cơ thể. Hãy lưu ý rằng, dù có uống bất kỳ loại thuốc nào tốt đến mấy cũng không thay thế được việc bạn bổ sung nó qua thực phẩm với chế độ ăn uống hợp lý, khoa học.
2.3. Bắt đầu sử dụng với liều lượng thấp
Khi bắt đầu sử dụng thực phẩm chức năng, bạn nên bắt đầu với một liều lượng thấp để cơ thể thích ứng dần, đồng thời có tác dụng chậm và từ từ. Ngoài ra, khi bắt đầu với liều lượng thấp cũng giúp giảm nguy cơ mắc phải hội chứng ruột kích thích.
Đối với các loại vitamin tổng hợp, bạn nên tiếp cận với liều lượng của trẻ em để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Đặc biệt đối với một số thực phẩm chức năng nhập ngoại thì liều lượng khuyên dùng được tính bằng liều của trẻ em để đảm bảo an toàn.
2.4. Không sử dụng một thời gian quá dài
Các nhà khoa học đã nghiên cứu và cho rằng, thực phẩm chức năng và các loại thuốc bổ nên được sử dụng với liều lượng thấp nhất trong thời gian ngắn nhất. Nguyên tắc này sẽ đảm bảo người dùng không bị phụ thuộc quá nhiều vào thuốc hoặc trở nên nghiện các loại thuốc bổ. Thay vào đó họ có thể tập trung vào việc thay đổi lối sống, thay đổi chế độ ăn uống để đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Ngoài ra có một số loại thuốc được bác sĩ kê đơn để ngăn ngừa tái phát ung thư hoặc điều trị bệnh tật thì cần tuân thủ theo đúng liệu trình đã được đưa ra.
2.5. Giá thành chưa hẳn đồng bộ với chất lượng
Đa số các loại thuốc bổ và thực phẩm chức năng được bán trên thị trường với giá cả khá cao và được cấp bằng sáng chế. Tuy nhiên, khi trả rất nhiều tiền cho một sản phẩm thuốc bổ sung chưa hẳn là đã tốt hơn những sản phẩm có hoạt chất tương tự nhưng rẻ tiền hơn.
2.6. Đọc kỹ hướng dẫn khi mua hàng
Khi xem xét bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm nào, bạn cần đọc kỹ bao bì và hướng dẫn sử dụng. Nhà sản xuất sẽ hướng dẫn rất kỹ về các khuyến cáo khi sử dụng như thuốc có thể được sử dụng cho bệnh nhân tim mạch, tiểu đường, phụ nữ mang thai hoặc trẻ em hay không.
Ngoài ra cần phải đảm bảo rằng các thực phẩm chức năng không có chứa:
- Phthalate;
- Màu, hương liệu, đường và chất làm ngọt nhân tạo;
- Gluten, hormon, lactose;
- Thuốc trừ sâu hay diệt cỏ;
- Chất bảo quản, có men, thành phần gây dị ứng (như đậu nành, đậu phộng, hạt cây...);
- Không có các kim loại nặng như arsenic, cadmium, chì, thủy ngân.
2.7. Xét nghiệm máu
Đối với một số trường hợp, người bệnh cần thực hiện xét nghiệm máu để xác định các yếu tố vi lượng mà cơ thể đang thiếu hụt như kali, magie, sắt, vitamin B12. Tuy nhiên sau khi sử dụng các thực phẩm chức năng thì xét nghiệm máu dường như không được chính xác. Do đó, xét nghiệm máu sau khi sử dụng các thực phẩm chức năng là không cần thiết.
2.8. Thực phẩm chức năng uống khi nào?
Các thực phẩm chức năng thường được bổ sung trong hoặc sau bữa ăn và một số ít là sử dụng lúc đó.
Nhiều người cũng thắc mắc rằng thực phẩm chức năng uống chung được không? Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, tác dụng phụ thường gặp nhất của người dùng đó là chứng rối loạn tiêu hóa, do đó tốt nhất nên uống vào lúc ăn hoặc sau bữa để đảm bảo dịch vị dạ dày và thức ăn được hấp thu vào cơ thể một cách tốt nhất.
2.9. Có sự liên kết giữa bác sĩ và dược sĩ
Bác sĩ thường sẽ là người kê toa và dược sĩ có vai trò tư vấn cho người bệnh dùng thuốc. Tuy nhiên có nhiều người thường tự mua thuốc về dùng và chỉ hỏi dược sĩ về thông tin của thuốc. Thực tế là với bất kỳ loại thuốc nào cũng cần có sự tư vấn của cả bác sĩ lẫn dược sĩ. Bởi lẽ chỉ có bác sĩ mới là người thăm khám và hiểu rõ các vấn đề về sức khỏe của bệnh nhân để biết chỉ định cũng như chống chỉ định. Còn dược sĩ sẽ hướng dẫn cho bệnh nhân sử dụng thuốc an toàn. Do đó, sự hợp tác này là vô cùng cần thiết.
2.10. Các phản ứng có thể gặp khi sử dụng quá liều thực phẩm chức năng
Nhiều người thích sử dụng các loại thuốc bổ, thực phẩm chức năng vì nghĩ rằng chúng ít tác hại hơn thuốc tây. Nhưng thực tế thì đó cũng là một dạng thuốc và khi đưa vào cơ thể cũng có thể gây ra các phản ứng bất lợi hoặc làm tổn thương cơ quan như gan, thận, tim,... Nếu như sử dụng trên 200mcg selenium mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, ung thư tuyến tiền liệt, tái phát ung thư da và không có lợi cho sức khỏe tim mạch.
Ngoài ra, có một số tác hại nếu như sử dụng quá liều các thành phần trong thực phẩm chức năng gồm:
- Quá liều vitamin A dẫn đến nhiễm độc gan;
- Quá liều canxi, vitamin C, vitamin D gây sỏi thận;
- Quá liều 5-HTP hoặc St John wort gây ra buồn nôn;
- Quá liều vitamin B6 gây ra bệnh thần kinh ngoại biên;
- Quá liều dầu cá gây khó chịu đường tiêu hóa và tăng cholesterol xấu (LDL);
- Quá liều kẽm gây mất hương vị và mùi;
- Quá liều sắt gây táo bón;
- Quá liều magie gây tiêu chảy;
- Quá liều iốt gây các vấn đề tuyến giáp.
Mặc dù hình dạng sản phẩm giống với các loại thuốc tây, nhưng thực phẩm chức năng không có mục đích điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh. Vì vậy, không nên sử dụng các loại thực phẩm chức năng cho lựa chọn đầu tay để bổ sung dinh dưỡng. Thay vào đó, bạn nên ưu tiên một chế độ ăn uống đầy đủ với các thực phẩm tự nhiên để cơ thể khỏe mạnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com
