Nhận biết triệu chứng và cách xử lý bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Thị Cẩm Vân - Bác sĩ Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Khi virus xâm nhập vào các phế quản cỡ nhỏ và trung bình sẽ gây ra bệnh viêm tiểu phế quản. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, đặc biệt từ 3 - 6 tháng tuổi. Việc xử trí bệnh muộn có thể gây ra các biến chứng như suy hô hấp, thậm chí tử vong.

1. Thế nào là viêm tiểu phế quản?

Các tiểu phế quản chính là các cuống phổi nhỏ, viêm tiểu phế quản xảy ra khi các cuống phổi nhỏ này bị viêm nhiễm cấp tính. Cuống phổi nhỏ có đường kính trung bình vào khoảng <2mm, không có sụn nâng đỡ nên khi bị viêm sẽ dễ bị xẹp lại, làm hẹp đường thở dẫn tới bị tắc nghẽn luồng khí thở. Viêm tiểu phế quản làm trẻ bị khó thở, thở khò khè, nếu nặng hơn trẻ sẽ bị thiếu oxy để thở.

Trẻ nhỏ thường mắc viêm tiểu phế quản khi thời tiết thay đổi, đặc biệt khi trời trở lạnh (mùa mưa ở phía Nam, mùa lạnh ở phía Bắc).

2. Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh do virus hô hấp có tên Respiratory syncitial virus (RSV) gây ra. Đặc điểm của loại virus này là:

• Khả năng lây lan mạnh và phát triển thành dịch;
• Ở người lớn hay trẻ lớn vẫn có thể bị nhiễm virus nhưng biểu hiện chỉ nhẹ như cảm ho thông thường. Tuy nhiên, ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi sẽ gây viêm tiểu phế quản.

3. Triệu chứng viêm tiểu phế quản ở trẻ

Biểu hiện bệnh ở trẻ nhỏ sẽ diễn tiến từ nhẹ đến nặng:

• Hắt hơi, sổ mũi, ho;
• Ho nhiều hơn, ho giống như ho gà;
• Trẻ thở nghe được tiếng khò khè;
• Khó thở;
• Trẻ bỏ bú, nôn trớ, da tím tái;
• Hơi thở gấp gáp, khi thở lồng ngực rút lõm, cánh mũi phập phồng;
• Trẻ sốt cao, dùng thuốc giảm sốt nhưng không hạ.

Cha mẹ hoặc người chăm sóc khi nhận thấy những triệu chứng ở trên xảy ra ở trẻ thì cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để các bác sĩ thăm khám, điều trị kịp thời.

4. Xử lý bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ

Khi mới có các triệu chứng nhiễm bệnh ở mức độ nhẹ như hắt hơi, sổ mũi, ho ít thì trẻ có thể điều trị ở nhà bằng các biện pháp:

• Bổ sung đủ lượng nước cho trẻ giúp làm loãng đờm, dịu ho;
• Sử dụng nước muối 0.9% để sát khuẩn mũi, họng cho trẻ;
• Đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế uy tín hoặc bệnh viện để bác sĩ thăm khám, kê đơn thuốc điều trị ho, long đờm và thuốc hạ sốt nếu trẻ sốt.

Trường hợp tình trạng bệnh của trẻ trở nên nặng hơn với sự xuất hiện của các triệu chứng sốt cao dùng thuốc không hạ, bỏ bú, nôn trớ, thở nhanh với tiếng thở khò khè, da tím tái, lồng ngực rút lõm,... thì cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay. Tại bệnh viện, trẻ sẽ được:

• Hút đờm dãi giúp thông thoáng đường thở cho trẻ;
• Trẻ quá khó thở sẽ cho trẻ thở oxy;
• Cung cấp đủ nước, cho trẻ bú sữa mẹ bằng cách sử dụng thìa;
• Truyền dịch cho trẻ;
• Giảm triệu chứng khò khè, co thắt nhiều bằng cách sử dụng khí dung nước muối hoặc thuốc giãn phế quản.

5. Phòng tránh bệnh viêm tiểu phế quản

Để phòng ngừa bệnh viêm tiểu phế quản cho trẻ tốt nhất, khi mang thai, mẹ bầu cần đi khám thai định kỳ, áp dụng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, làm việc hợp lý, đảm bảo trẻ sinh đủ tháng, đủ cân nặng.

Khi trẻ chào đời, trẻ cần được tiêm phòng đầy đủ theo đúng lịch trình tiêm chủng mở rộng. Việc tiêm phòng đầy đủ sẽ tạo ra một “tường rào” vững chắc bảo vệ sức khỏe cho bé. Bên cạnh việc tiêm vắc-xin đầy đủ thì bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cũng vô cùng quan trọng. Mẹ lưu ý bổ sung các chất đạm, chất béo, gluxit, vitamin, muối khoáng... trong thành phần ăn cho trẻ.

Giữ ấm cơ thể cho bé bằng cách mặc quần áo mềm, dễ thấm hút mồ hôi, không để trẻ mặc quá lạnh hay quá nóng, gây vã mồ hôi, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển mùa, trời lạnh. Cha mẹ có thể dùng dung dịch nước muối 0,9% để sát khuẩn mũi, họng ở nhà thường xuyên cho bé.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện chuyên điều trị hiệu quả các bệnh lý nhi khoa, đặc biệt là các bệnh liên quan đến đường hô hấp. Chuyên khoa Nhi tại Vinmec được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất hiện đại, thiết bị y tế tiên tiến, đặc biệt tại khoa có khu vui chơi cho trẻ em, tạo cảm giác gần gũi, thoải mái. Đội ngũ y bác sĩ Nhi đều được đào tạo bài bản trong và ngoài nước, giàu kinh nghiệm, đồng thời hiểu biết về tâm lý trẻ nhỏ, đảm bảo cho các bé luôn cảm thấy thoải mái, an tâm trong quá trình khám và điều trị tại bệnh viện.