Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là kỹ thuật được áp dụng trong điều trị vô sinh, mang lại tỷ lệ thành công cao. Một chu kỳ thụ tinh ống nghiệm gồm bước chuẩn bị, kích trứng, theo dõi nang noãn, chọc hút trứng, thụ tinh, chuyển phôi, bổ sung nội tiết tố, thử thai và theo dõi.
1. Định nghĩa
Thụ tinh ống nghiệm là Noãn của người vợ được thụ tinh với tinh trùng của người chồng tạo thành phôi. Phôi được nuôi cấy trong phòng labo sau đó sẽ được chuyển vào buồng tử cung của người phụ nữ và chờ đợi mang thai.
2. Các bước thực hiện một chu kỳ thụ tinh ống nghiệm
Bước 1. Chuẩn bị
Tại phòng khám hiếm muộn bệnh nhân sẽ được hướng dẫn chuẩn bị và bổ sung hồ sơ hành chính của hai vợ chồng và làm các xét nghiệm thăm dò
- Xét nghiệm vợ:
Thăm khám phụ khoa, sàng lọc ung thư cổ tử cung, siêu âm kiểm tra vùng chậu, đặc biệt cấu trúc của tử cung và buồng trứng
Xét nghiệm cơ bản: bao gồm nội tiết cơ bản ( AMH, Prolactin, TSH, FT4...), tổng phân tích tế bào máu ngoại vi, nhóm máu, HIV, viêm gan B, giang mai
HSG (Hysterosalpingography) - Chụp tử cung vòi trứng
- Xét nghiệm chồng:
Xét nghiệm tinh dịch đồ ( kiêng xuất tinh từ 3-7 ngày), các xét nghiệm tìm nguyên nhân khác nếu tinh trung ít, yếu hoặc vô tinh
Xét nghiệm cơ bản bao gồm: tổng phân tích tế bào máu ngoại vi, nhóm máu, HIV, viêm gan B, giang mai
Sau khi thăm khám tìm nguyên nhân hiếm muộn của các cặp vợ chồng. Bác sỹ sẽ tư vấn cho cặp vợ chồng theo kết quả của thăm khám. Trường hợp cặp vợ chồng có nguyên nhân hiếm muộn từ vợ hoặc chồng hoặc nguyên nhân từ cả hai người sẽ được tư vấn làm thụ tinh ống nghiệm (IVF).
Cặp vợ chồng sẽ được hướng dẫn nộp hồ sơ bao gồm đăng ký kết hôn và căn cước công dân bản sao công chứng và bản chính đối chiếu. Khi giấy tờ hợp lệ, cặp vợ chồng sẽ được hẹn tới để thực hiện chu kỳ thu tinh ống nghiệm.
Bác sỹ sẽ giải thích chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm và các bước làm cụ thể.
Video đề xuất:
Quy trình thụ tinh trong ống nghiệm diễn ra như thế nào?
Bước 2. Kích thích buồng trứng
Người vợ trong cặp vợ chồng hiếm muộn sẽ được kích thích buồng trứng
Thời gian: bắt đầu từ ngày có kinh thứ 2, 3
Tiêm thuốc từ 9-12 ngày theo phác đồ thuỳ thuộc vào bệnh lý của từng cặp vợ chồng: Phác đồ ngắn antagonist, agonist, phác đồ dài, phác đồ kích nhẹ buồng trứng, phác đồ theo dõi chu kỳ tự nhiên...
Thuốc tiêm là nội tiết: Gonadotropine (FSH, LH), GnRH agonist, GnRHantagonist
Trong chu kỳ thụ tinh ống nghiệm, người phụ nữ trong cặp vợ chồng hiếm muộn sẽ được tiêm và hướng dẫn tiêm mũi thuốc kích thích buồng trứng đầu tiên tại trung tâm IVF. Tiêm thuốc kích thích buồng trứng rất đơn giản nên người bệnh có thể tự tiêm tại nhà theo hướng dẫn của nhân viên y tế tại trung tâm IVF. Trường hợp không tự tiêm được có thể quay lại trung tâm IVF để được hỗ trợ
Quá trình theo dõi kích thích buồng trứng sẽ được thực hiện ngoại trú: tức là người bệnh sẽ được lên kế hoạch thăm khám và theo dõi tại phòng khám IVF từ 3- 4 lần. Theo dõi kích thích buồng trứng bao gồm siêu âm đánh giá sự phát triển của nang noãn bằng đầu dò siêu âm ngả âm đạo và xét nghiệm nội tiết.
Vào ngày thứ 8-10 của mũi tiêm kích thích buồng trứng - khi nang noãn đạt kích thước từ 17mm trở lên sẽ được tiêm thuốc trưởng thành noãn (Trigger)
Chọc hút noãn sẽ được thực hiện sau 34 - 36 giờ tiêm trưởng thành noãn
Bước 3. Chọc hút noãn
Trong chu kỳ thụ tinh ống nghiệm, phương pháp chọc hút noãn được thực hiện sau 34-36 giờ tiêm thuốc trưởng thành noãn
Chọc hút noãn được thực hiện dưới siêu âm ngả âm đạo và gây mê
Dịch nang sẽ được lấy ra khỏi buồng trứng và chuyển vào khu vực Labo IVF để tìm kiếm noãn.
Số lượng noãn sẽ được dự kiến vào ngày trigger. Tuy nhiên sau khi kết thúc chọc hút noãn người bệnh sẽ được thông báo số noãn thực tế thu được.
Sau chọc hút noãn người bệnh có thể căng tực bụng và ra ít máu từ âm đạo. Thông thường người bệnh sẽ hồi phục hoàn toàn sau 1-2 ngày. Người bệnh sẽ được hướng dẫn và theo dõi tại nhà và tái khám khi cần thiết
Trong chu kỳ kích thích buồng trứng, chu kỳ kinh nguyệt sẽ tới sớm, xuất hiện sau chọc trứng từ 5-7 ngày.
Bước 4. Thụ tinh trứng với tinh trùng tạo phôi
Tinh trùng sẽ được người chồng xuất tinh ở khu vực riêng biệt tại trung tâm IVF. Trường hợp người nam trong cặp vợ chồng hiếm muộn cần phải thực hiện thủ thuật phẫu thuật để lấy tinh trùng sẽ được thực hiện tại phòng thủ thuật trung tâm IVF.
Trong chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm, noãn thu hoạch được sau chọc hút trứng sẽ được thụ tinh với tinh trùng của người chồng
IVF truyền thống: Tinh trùng và noãn sẽ được đặt chung với nhau để thụ tinh trong một điều kiện đặc biệt (môi trường nuôi cấy, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng) để hỗ trợ cho việc thụ tinh.
ICSI (Intra - cytoplasmic sperm injection) là Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn: Tinh trùng. người chồng sẽ được lọc rửa, quan sát dưới kính hiển vi để lựa chọn con tinh trùng có khả năng di động tốt nhất, hình thái bình thường nhất để đưa trực tiếp từng vào từng nang noãn.
Hợp tử được hình thành từ noãn và tinh trùng sẽ được chuyển ra đĩa nuôi cấy phôi để chờ đợi sự thụ tinh.
Bước 5. Nuôi cấy phôi
Phôi sẽ được nuôi cấy trên đĩa nuôi cấy phôi trong tủ nuôi cấy phôi với môi trường nuôi cấy tương đương với môi trường ở trong ống dẫn trứng và tử cung. Tủ nuôi cấy phôi cần đảm bảo về nhiệt độ, nồng độ các loại khí CO2, O2... Phôi được các chuyên viên phôi học quan sát dưới kính hiển vi theo thời gian quy định để đánh giá sự phát triển, hình ảnh, chia theo độ 1, độ 2, độ 3, độ 4, tương đương chất lượng phôi tốt, khá, trung bình, kém.
Tủ nuôi cấy phôi Timelapse có camera theo dõi, giúp chuyên viên quan sát được phôi ở mọi lúc, mọi nơi. Hình ảnh này cũng được ghi lại để cung cấp thông tin khách quan cho người bệnh khi nghe thông tin phôi của mình.
Phôi ngày 3: là phôi được theo dõi và nuôi cấy đến 3 ngày tuổi, thường phôi này có từ 6-8 tế bào
Phôi ngày 5(phôi Blastocyst): là phôi được theo dõi và nuôi cấy đến 5 ngày tuổi, phôi bao gồm các tế bào ICM sẽ phát triển thành thai, các tế bào TE sẽ phát triển thành bánh rau.
Tuỳ thuộc vào đặc điểm của các cặp vợ chồng sẽ có chỉ định nuôi phôi đến ngày 3 hoặc ngày 5
Bước 6. Chuyển phôi và trữ lạnh phôi
- Kỹ thuật chuyển phôi sẽ được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm
- Sau khi chọc trứng 3 ngày - 5 ngày, phôi được chuyển vào buồng tử cung, khi niêm mạc tử cung được chuẩn bị tốt nhất để chờ đón phôi về làm tổ: gọi là chuyển phôi tươi
- Trường hợp chuyển phôi trữ đông: Niêm mạc tử cung được chuẩn bị từ ngày đầu của chu kỳ kinh. Khi niêm mạc tử cung đạt tiêu chuẩn về độ dày, hình ảnh và chất lượng, bác sỹ sẽ lên kế hoạch chuyển phôi vào buồng tử cung. Phôi sẽ được rã đông và đánh giá khả năng sống vào ngày chuyển phôi.
- Phôi còn dư sẽ được bảo quản trong bình trữ phôi có chứa Nitơ của trung tâm IVF. Trường hợp người bệnh có nguy cơ quá kích buồng trứng hoặc niêm mạc tử cung không đủ điều kiện để chuyển phôi trữ thì toàn bộ phôi sẽ được trữ lại - gọi là đông phôi toàn bộ.
Bước 7. Hỗ trợ hoàng thể sau chuyển phôi
- Bác sỹ sẽ kê đơn thuốc nội tiết dựa theo phác đồ cụ thể để hỗ trợ cho thai làm tổ
- Thuốc hỗ trợ hoàng thể thường chủ yếu là progesterone:
+ Progesteron vi hạt đặt âm đạo: utrogestan, crinone, cyclogest...
+ Dydrogesterone - uống: duphaston
+ Progesterone 25mg - thuốc tiêm bắp sâu.
- Thời gian hỗ trợ hoàng thể: từ ngày chuyển phôi đến khi có thai 10 -12 tuần.
- Sau 10-14 ngày chuyển phôi nếu người bệnh không có thai thì sẽ được ngưng thuốc chờ ra kinh. Nên thuốc hỗ trợ hoàng thể sẽ được kê theo từng đợt theo chỉ định của bác sỹ và theo từng bệnh nhân.
Bước 8: Thử thai
- Người bệnh sẽ được thử thai sau 10 -14 ngày. Beta hCG dương tính là thể hiện người bệnh có thai. Có thể xét nghiệm beta hCG sau 48 giờ để khẳng định thai phát triển.
- Bên cạnh đó người bệnh còn được chỉ định xét nghiệm nội tiết như estradiol và progesterone để theo dõi, tiên lượng, và bổ sung nội tiết khi cần thiết
Bước 8: Thử thai
Trong chu kỳ thụ tinh ống nghiệm, người bệnh sẽ được thử thai sau 10 -14 ngày. Beta hCG dương tính là thể hiện người bệnh có thai. Có thể xét nghiệm beta hCG sau 48 giờ để khẳng định thai phát triển.
Bên cạnh đó người bệnh còn được chỉ định xét nghiệm nội tiết như estradiol và progesterone để theo dõi, tiên lượng, và bổ sung nội tiết khi cần thiết
Video đề xuất:
Sau chuyển phôi bao lâu thì phôi làm tổ?
Bước 9: Theo dõi thai giai đoạn sớm
Sau khi xét nghiệm beta hCG và nội tiết để khẳng định người bệnh làm thụ tinh ống nghiệm có thai và theo dõi thai thì người bệnh sẽ được hẹn tái khám vào khoảng ngày 20-23 sau chuyển phôi để siêu âm.
Trong chu kỳ thụ tinh ống nghiệm, siêu âm đánh giá thai giai đoạn sớm cần đánh giá tình trạng thai trong buồng tử cung: số lượng túi thai, túi noãn hoàng, tim thai. Cần đánh giá hình ảnh thai không nằm trong buồng tử cung - thai ngoài tử cung để có hướng theo dõi và xử trí kịp thời.
Siêu âm đánh giá thai có thể sớm hoàn trong trường hợp ra máu âm đạo, đau bụng hạ vị, khi bác sỹ nghi ngờ thai ngoài tử cung.
Trong suốt chu kỳ thụ tinh ống nghiệm cặp vợ chồng hiếm muộn nên chuẩn bị sẵn sàng về tâm lý, sức khoẻ, sắp xếp công việc và chuẩn bị chi phí.... để đảm bảo quy trình thực hiện thụ tinh ống nghiệm được trọn vẹn, và không bị ảnh hưởng bời các yếu tố ngoại cảnh.
Tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang áp dụng kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm (IVF) trong điều trị vô sinh hiếm muộn. Vinmec quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên môn Hỗ trợ sinh sản là những chuyên gia trong lĩnh vực sản phụ khoa trong nước và quốc tế, được đào tạo tại những trung tâm trên thế giới như tại Mỹ, Singapore, Nhật, Úc,... Với trình độ chuyên môn cao cùng bề dày kinh nghiệm, đội ngũ chuyên gia tại Vinmec có khả năng triển khai toàn diện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến nhất trên thế giới.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
