Mix test (phát hiện kháng đông nội sinh) trong chẩn đoán và theo dõi điều trị rối loạn đông máu

Rối loạn đông máu cực kỳ nguy hiểm và có thể ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh. Để chẩn đoán rối loạn đông máu, xét nghiệm mix test được thực hiện để phát hiện kháng đông nội sinh.

1. Mix test là xét nghiệm gì?

Xét nghiệm mix test là thực hiện pha lẫn theo tỷ lệ 1:1 hai dung dịch huyết tương của người bệnh và người bình thường, nhằm mục đích xác định thời gian đông máu kéo dài ở người bệnh là do bị thiếu yếu tố đông máu hay là tồn tại các chất làm ức chế khả năng đông máu, ví dụ như kháng thể đặc hiệu kháng yếu tố đông máu, kháng thể kháng Lupus.

Mix test được chỉ định thực hiện đối với những trường hợp sau:

• Kết quả xét nghiệm đông máu của người bệnh có bất thường đối với đường đông máu ngoại sinh, nội sinh và đường chung.
• Xét nghiệm để theo dõi trong điều trị những bệnh nhân có chất kháng đông lưu hành trong máu.

2. Các xét nghiệm của mix test

Thực hiện mix test bao gồm các xét nghiệm sau đây:

• Kháng đông đường chung.
• Kháng đông ngoại sinh.
• Nhiệt độ và thời gian không tác động đến kháng đông nội sinh.
• Nhiệt độ và thời gian có tác động đến kháng đông nội sinh.

3. Nguyên lý khi xét nghiệm mix test

Nguyên lý của xét nghiệm mix test là dựa vào khả năng bù trừ của những yếu tố đông máu để tìm kiếm và phát hiện sự tồn tại của chất ức chế lưu hành, trong đó 50% những yếu tố đông máu làm xét nghiệm có thể trở về bình thường.

• Thời gian đông máu của hỗn hợp theo tỷ lệ 1:1 gồm huyết tương của người bình thường và người bệnh (bị thiếu 1 hoặc nhiều yếu tố đông máu) là gần bằng với thời gian đông máu của huyết tương người bình thường.
• Thời gian đông máu của hỗn hợp theo tỷ lệ 1:1 gồm huyết tương của người bình thường và người bệnh (tồn tại chất ức chế lưu hành) là gần bằng với thời gian đông máu của huyết tương người bệnh.

4. Kỹ thuật lấy mẫu và bảo quản xét nghiệm mix test

Kỹ thuật lấy mẫu xét nghiệm mix test được thực hiện như sau:

• Bước 1: Dùng gạc, garo sát trùng vùng tĩnh mạch lấy máu. Lấy khoảng 2ml máu của người bệnh và 2ml máu của người bình thường để làm huyết tương “chứng” (trong trường hợp không có huyết tương chứng thương mại);
• Bước 2: Trộn đều huyết tương với hóa chất chống đông là natri citrat có nồng độ 3,2% hoặc 3,8%, với tỷ lệ trộn là 1:9 gồm 1 thể tích chất chống đông và 9 thể tích huyết tương;
• Bước 3: Đặt mẫu trộn vào máy ly tâm và thực hiện ly tâm mạnh để thu được dung dịch huyết tương nghèo tiểu cầu của cả người thường và người bệnh.

Mẫu bệnh phẩm để thực hiện xét nghiệm mix test phải được bảo quản với các yêu cầu sau:

• Nhiệt độ: Tương đương nhiệt độ phòng.
• Thời gian: Dưới 4 giờ kể từ lúc lấy mẫu.
• Trong trường hợp chưa thực hiện xét nghiệm ngay cần tách dung dịch huyết tương và bảo quản lạnh ở nhiệt độ dưới -20 độ C. Sau đó, nếu muốn thực hiện xét nghiệm thì cần rã đông trong khoảng thời gian là 15 phút ở nhiệt độ là 37 độ C. Sau khi rã đông mẫu bệnh phẩm cần thực hiện xét nghiệm trong khoảng 2 giờ và không được tái cấp đông.

5. Kết quả, ý nghĩa và thời gian trả kết quả xét nghiệm mix test

Kết quả xét nghiệm mix test là cơ sở để các bác sĩ tiếp cận với những bệnh nhân có thời gian PT, APTT, TT kéo dài. Bên cạnh đó, kết quả xét nghiệm kháng đông sẽ giúp các bác sĩ xác định bệnh nhân bị rối loạn đông máu là do thiếu hụt yếu tố đông máu hay là tồn tại chất kháng đông lưu hành. Dựa vào kết quả đó, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm hợp lý.

• Bệnh nhân không đông máu Hemophilia A, B: Bệnh nhân nếu nghi ngờ có tồn tại chất ức chế không đông máu được chỉ định thực hiện các xét nghiệm định lượng khác về chất ức chế. Kháng đông nội sinh được sử dụng để theo dõi tình trạng xuất hiện các chất ức chế ở những bệnh nhân này.
• Bệnh nhân không đông máu mắc phải mắc phải: Đối với bệnh nhân này, kháng đông nội sinh đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán bệnh.

Để chẩn đoán cũng như theo dõi điều trị bệnh lý rối loạn đông máu, người bệnh được chỉ định thực hiện xét nghiệm mix test nhằm phát hiện kháng đông nội sinh.

XEM THÊM:

• Thời gian đông máu bình thường là bao lâu?
• Sự hình thành cục máu đông trong tai biến mạch máu não
• Làm thế nào để một cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch?