Màng ngăn ngừa thai là một trong những phương pháp tránh thai phổ biến, đặc biệt phù hợp cho những ai muốn tránh các biện pháp nội tiết, tương tự như màng phim tránh thai. Trước khi quyết định sử dụng, nhiều người thường thắc mắc về tính hiệu quả của 2 phương pháp này. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc thường gặp và giúp nữ giới hiểu rõ hơn về phương pháp này.
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Phương - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
1. Màng ngăn ngừa thai là gì?
Màng ngăn ngừa thai là một thiết bị dạng vòm nông được làm từ cao su hoặc silicon. Trước khi quan hệ chị em cần đổ đầy kem hoặc thạch diệt tinh trùng và đưa vào âm đạo. Đây là một phương pháp tránh thai có rào cản, hoạt động bằng cách ngăn chặn tinh trùng xâm nhập vào cổ tử cung và giữ chất diệt tinh trùng gần cổ tử cung để tiêu diệt bất kỳ tinh trùng nào có thể tiếp cận.
2. Màng phim tránh thai là gì?
Màng phim tránh thai là loại màng hình vuông, siêu mềm, siêu mỏng, có thể nhanh chóng hoà tan khi đưa vào âm đạo. Sau khi hoà tan, màng phim sẽ chuyển thành một loại gel có chứa nonoxynol-9 (một loại chất diệt tinh trùng). Chất diệt tinh trùng sẽ ngăn ngừa nguy cơ mang thai ngoài ý muốn của nữ giới.
Màng phim tránh thai không chứa nội tiết tố nên phù hợp với các trường hợp nhạy cảm với phương pháp tránh thai chứa estrogen và progestin. Ngoài nonoxynol-9 , màng phim tránh thai không chứa nhiều hoá chất như các phương pháp khác nên mọi người có thể cân nhắc khi muốn sử dụng các phương pháp ngừa thai giảm thiểu hoá chất.
3. Màng ngăn ngừa thai có hiệu quả không?
Khi được sử dụng đúng cách và nhất quán, màng ngăn ngừa thai có hiệu quả khoảng 94%, nghĩa là trong năm đầu tiên sử dụng, khoảng 6 trong 100 phụ nữ dùng đúng cách sẽ có thai.
Tuy nhiên, thực tế có khoảng 12% phụ nữ sử dụng màng chắn ngừa thai vẫn mang thai trong năm đầu tiên, bao gồm những người không sử dụng màng chắn mỗi khi quan hệ, chèn sai cách hoặc không dùng kèm chất diệt tinh trùng.
Vì màng ngăn tránh thai có tỷ lệ thất bại tương đối cao ngay cả khi sử dụng đúng cách, phụ nữ có thể cân nhắc dùng thêm một phương pháp bổ sung như bao cao su hoặc chọn một biện pháp tránh thai đáng tin cậy hơn.
Nếu chỉ sử dụng màng ngăn, chị em nên chuẩn bị sẵn thuốc tránh thai khẩn cấp để sử dụng trong trường hợp màng ngăn bị lệch khỏi vị trí hoặc quên sử dụng. Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp càng sớm sau khi quan hệ không được bảo vệ sẽ càng tăng khả năng hiệu quả.
4. Có nên sử dụng màng ngăn ngừa thai và màng phim tránh thai không?
Màng ngăn và màng phim tránh thai không chứa hormone nên phù hợp với các trường hợp nhạy cảm với phương pháp ngừa thai chứa estrogen và progestin. Do không chứa hormone nên 2 phương pháp này đều có thể giảm thiểu các tác dụng phụ phổ biến ở các phương pháp khác như tăng cân, thay đổi tâm trạng. Cả màng phim tránh thai và màng ngăn đều không ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của chị em phụ nữ và không gây cản trở cho quá trình thụ tinh sau khi ngừng sử dụng.
Tuy nhiên, cả hai phương pháp này đều sử dụng chất diệt tinh trùng nên có thể làm tăng nguy cơ kích ứng âm đạo, đặc biệt là đối với người nhạy cảm với thành phần này. Khi sử dụng đơn lẻ, màng phim tránh thai và màng ngăn tránh thai đều có hiệu quả cao như một số phương pháp ngừa thai khác. Đồng thời, cả hai phương pháp màng ngăn và màng phim tránh thai đều không có tác dụng bảo vệ người sử dụng khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
5. Làm thế nào có thể sử dụng màng ngăn ngừa thai?
Chị em sẽ được nhân viên y tế cung cấp màng ngăn tránh thai. Sau đó, nhân viên y tế sẽ thực hiện khám phụ khoa để xác định kích thước phù hợp cho cơ hoành. Nhân viên y tế sẽ thử nhiều kích cỡ khác nhau để tìm loại màng ngăn ngừa thai vừa vặn nhất với cơ thể của chị em phụ nữ.
Khi đã xác định được kích thước và loại phù hợp, nhân viên y tế sẽ hướng dẫn chị em cách sử dụng màng ngăn tránh thai, hỗ trợ thực hành đặt vào và kiểm tra để đảm bảo thực hiện đúng cách. Cuối cùng, nhân viên y tế sẽ kê đơn thuốc cho màng ngăn ngừa thai phù hợp với người thực hiện.
6. Hướng dẫn sử dụng màng ngăn tránh thai
Dưới đây là một số hướng dẫn chung về cách sử dụng màng chắn, tuy nhiên, phụ nữ nên tham khảo thêm tài liệu hướng dẫn chi tiết kèm hình ảnh minh họa.
6.1. Chuẩn bị sử dụng màng ngăn
Khi lần đầu tiên mang màng ngăn về nhà và trước khi sử dụng trong quan hệ tình dục, chị em hãy thử đeo màng ngăn tránh thai trong khoảng sáu giờ hoặc lâu hơn để đảm bảo vẫn cảm thấy thoải mái sau nhiều giờ. Nếu có bất kỳ cảm giác khó chịu nào, chị em nên quay lại cơ sở y tế để kiểm tra độ vừa vặn trước khi dùng màng ngăn để tránh thai.
Trước khi sử dụng, mọi người hãy kiểm tra xem màng ngăn ngừa thai có ở tình trạng tốt không. Không nên sử dụng màng ngăn nếu đã quá hai năm hoặc có dấu hiệu giòn, nứt, rách hoặc có lỗ. Chị em có thể giữ màng ngăn dưới ánh sáng hoặc đổ đầy nước vào để kiểm tra lỗ thủng.
Trong vài lần đầu sử dụng, mọi người nên dùng thêm phương pháp dự phòng như bao cao su, đề phòng trường hợp có sự cố ngoài ý muốn hoặc màng ngăn bị bung ra trong khi quan hệ.
6.2. Chèn màng ngăn tránh thai
Chị em có thể đặt màng ngăn vào âm đạo khoảng hai giờ trước khi quan hệ tình dục. Khi đã sẵn sàng, chị em cần đi tiểu trước. Sau đó, hãy bơm khoảng một thìa kem hoặc thạch diệt tinh trùng vào phần vòm của màng ngăn, sau đó thoa một ít quanh vành. Hãy luôn nhớ sử dụng chất diệt tinh trùng cùng với màng ngăn.
Để dễ dàng chèn vào, phụ nữ có thể chọn tư thế ngồi xổm, nằm xuống với đầu gối nâng lên hoặc đứng với một chân đặt trên ghế. Giữ màng ngăn ngừa thai bằng cách ép hai mặt đối diện vào nhau, sau đó mở rộng môi âm hộ và nhẹ nhàng đẩy màng ngăn vào với phần vòm hướng xuống.
Trượt màng ngăn dọc theo thành dưới của âm đạo càng sâu càng tốt, sao cho vành quy đầu của màng ngăn nằm sâu trong âm đạo, phía sau và bên dưới cổ tử cung, rồi kéo vành trước lên, nằm ngay sau xương mu.
Khi màng ngăn đã vào đúng vị trí, kiểm tra để đảm bảo vòm màng ngăn tránh thai bao phủ cổ tử cung. Đưa một ngón tay vào âm đạo và cảm nhận cổ tử cung qua vòm màng ngăn, cổ tử cung sẽ có cảm giác hơi giống đầu mũi.
Nếu màng ngăn không che phủ cổ tử cung hoặc cảm thấy không thoải mái, hãy tháo ra và cho thêm chất diệt tinh trùng, sau đó thử đặt lại. Nếu không chắc chắn về cách đặt đúng hoặc vẫn thấy khó chịu, chị em hãy hẹn gặp bác sĩ hoặc chuyên gia y tế và sử dụng biện pháp ngừa thai khác trong thời gian chờ.
Nếu muốn sử dụng chất bôi trơn khi quan hệ, chị em hãy chọn loại gốc nước. Tránh sử dụng chất bôi trơn gốc dầu như dầu hỏa, dầu em bé, dầu khoáng, kem dưỡng da, kem lạnh hoặc dầu thực vật đối với màng ngăn cao su latex vì các chất gốc dầu sẽ làm hỏng cao su. Nếu sử dụng màng ngăn silicon, chị em có thể dùng bất kỳ loại chất bôi trơn nào yêu thích.
6.3. Sau khi quan hệ tình dục
Sau khi quan hệ, hãy kiểm tra để đảm bảo màng ngăn ngừa thai không bị lệch. Màng ngăn cần giữ nguyên vị trí ít nhất sáu giờ sau lần quan hệ cuối cùng để chất diệt tinh trùng có đủ thời gian tiêu diệt toàn bộ tinh trùng. Chị em nên tránh thụt rửa trong ít nhất sáu giờ sau khi quan hệ.
Màng ngăn tránh thai có thể ở trong âm đạo tối đa 24 giờ sau khi đặt nhưng tốt nhất là nên lấy ra từ 6 đến 8 giờ sau quan hệ. Để màng ngăn quá lâu có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng sốc nhiễm độc, một rối loạn hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng.
Nếu muốn quan hệ lại trước khi sáu giờ trôi qua, hãy kiểm tra xem màng ngăn ngừa thai vẫn ở đúng vị trí hay không, sau đó thêm chất diệt tinh trùng vào âm đạo bằng dụng cụ bôi mà không cần tháo màng ngăn. Một số chuyên gia khuyên nên làm điều này mỗi lần quan hệ tiếp theo, ngay cả khi các lần diễn ra liên tiếp. Người phụ nữ có thể đề nghị bạn tình sử dụng bao cao su thay vì thêm chất diệt tinh trùng, vì sử dụng chất diệt tinh trùng nhiều lần trong ngày có thể gây kích ứng âm đạo. Nếu bạn tình sử dụng bao cao su, chị em vẫn cần giữ màng ngăn tránh thai trong ít nhất sáu giờ sau lần quan hệ cuối cùng.
6.4. Loại bỏ màng ngăn ngừa thai
Để tháo màng ngăn tránh thai, hãy rửa tay sạch bằng xà phòng và nước, sau đó đưa ngón trỏ vào âm đạo, hướng lên phía sau xương mu, móc ngón tay ra sau vành trước và kéo nhẹ xuống để lấy ra. Hãy cẩn thận không để móng tay làm rách cao su.
Nếu gặp khó khăn khi tháo màng ngăn ngừa thai, chị em có thể dùng các cơ vùng chậu để hỗ trợ hoặc chèn ngón tay vào giữa vành và thành âm đạo để phá vỡ lực hút, sau đó chạm vào vành trên và kéo màng ngăn ngừa thai ra.
6.5. Vệ sinh màng ngăn ngừa thai
Sau mỗi lần sử dụng, hãy rửa màng ngăn ngừa thai bằng nước và xà phòng không mùi, sau đó kiểm tra xem có vết thủng hoặc rách không. Lưu ý, hãy lau khô hoàn toàn bằng vải sạch và đặt lại vào hộp đựng. Chị em có thể rắc một ít bột ngô lên màng ngăn tránh thai để chống ẩm nếu muốn nhưng tuyệt đối không sử dụng phấn rôm trẻ em hoặc bất kỳ loại phấn nào khác.
7. Nên làm gì nếu phát hiện thấy màng ngăn của mình bị lệch trong khi quan hệ tình dục?
Nếu người nam đã xuất tinh vào trong âm đạo nhưng chị em phát hiện màng ngăn ngừa thai bị bung ra trong quá trình quan hệ, nguy cơ mang thai sẽ cao.
Trong trường hợp này, người phụ nữ có thể thêm một lượng nhỏ kem diệt tinh trùng vào âm đạo ngay lập tức. Dù biện pháp này không đảm bảo hoàn toàn tránh thai nhưng vẫn có thể hỗ trợ phần nào. Tránh thụt rửa, vì điều này không giúp ngừa thai hay ngăn ngừa nhiễm trùng và có thể khiến tình trạng tồi tệ hơn.
Cách duy nhất để giảm nguy cơ mang thai đáng kể là sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp càng sớm càng tốt để đạt hiệu quả tối ưu.
8. Dấu hiệu nhận biết cần thay màng ngăn ngừa thai mới
Chị em nên thay màng ngăn tránh thai ít nhất hai năm một lần hoặc sớm hơn nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu hư hỏng nào. Kiểm tra cẩn thận các lỗ, vết rách và nứt mỗi lần sử dụng. Khi khám sức khỏe định kỳ hàng năm, hãy mang màng ngăn ngừa thai theo để bác sĩ kiểm tra độ vừa vặn.
Ngoài ra, hãy yêu cầu nhân viên y tế kiểm tra lại kích cỡ màng phim tránh thai sau khi người phụ nữ đã trải qua phẫu thuật vùng chậu, giảm hoặc tăng ít nhất 20% trọng lượng cơ thể, phá thai, sảy thai hoặc sinh con. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến kích thước và hình dạng của cổ tử cung và âm đạo nên chị em có thể cần màng ngăn ngừa thai mới.
9. Màng ngăn có gây tác dụng phụ hay ảnh hưởng gì đến sức khỏe không?
Sử dụng màng ngăn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI), nhiễm nấm và viêm âm đạo do vi khuẩn.
Để giảm nguy cơ nhiễm trùng, chị em chỉ giữ màng ngăn trong âm đạo đủ thời gian cần thiết để ngừa thai, đảm bảo giữ ít nhất sáu giờ sau khi quan hệ. Đi tiểu ngay sau khi giao hợp cũng có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng tiểu. Nếu nữ giới nghi ngờ mình bị nhiễm trùng, hãy đến gặp nhân viên y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Trường hợp bị nhiễm trùng đường tiểu tái phát khi sử dụng màng ngăn tránh thai, nguyên nhân có thể do áp lực của màng ngăn lên niệu đạo hoặc do chất diệt tinh trùng. Điều này dẫn đến thay đổi nồng độ axit và cân bằng vi khuẩn trong âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
Nhân viên y tế sẽ kiểm tra lại độ vừa vặn của màng ngăn tránh thai và có thể kê loại màng khác hoặc kích cỡ vành khác nếu phù hợp. Nếu vấn đề vẫn không được giải quyết, người phụ nữ có thể cần chuyển sang phương pháp ngừa thai không cần chất diệt tinh trùng.
Nếu bị kích ứng âm đạo nhưng xét nghiệm không phát hiện nhiễm trùng, nguyên nhân có thể là do dị ứng hoặc nhạy cảm với cao su hoặc chất diệt tinh trùng.
Trong trường hợp dị ứng với cao su, chị em có thể thử chuyển sang màng chắn silicone. Nếu chất diệt tinh trùng là nguyên nhân, chị em hãy thử một nhãn hiệu khác. Nếu vấn đề vẫn không được cải thiện, nữ giới có thể cần chọn một phương pháp ngừa thai khác. Nếu người nam bị dị ứng hoặc nhạy cảm với cao su hoặc chất diệt tinh trùng cũng cần xem xét thay đổi phương pháp.
Sử dụng màng ngăn tránh thai có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng sốc nhiễm độc, một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng do vi khuẩn thông thường giải phóng chất độc vào máu. Để giảm thiểu nguy cơ này, mọi người hãy cẩn thận tuân thủ theo các hướng dẫn. Chị em nên tháo màng ngăn 6 đến 8 giờ sau khi quan hệ và không bao giờ để quá 24 giờ kể từ khi đặt.
Dấu hiệu của sốc nhiễm độc bao gồm sốt cao đột ngột, nôn mửa, tiêu chảy, chóng mặt, suy nhược, đau họng, đau nhức, đỏ mắt và phát ban giống như cháy nắng. Nếu sốt cao kèm theo bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy gọi cho bác sĩ ngay lập tức.
10. Ai không nên sử dụng màng ngăn tránh thai?
Đối tượng không nên sử dụng màng ngăn ngừa thai nếu:
- Không cảm thấy thoải mái khi tự chạm vào hoặc gặp khó khăn trong việc đặt màng ngăn tránh thai đúng cách.
- Người phụ nữ hoặc bạn tình bị dị ứng, nhạy cảm với chất diệt tinh trùng.
- Từng mắc hội chứng sốc nhiễm độc.
- Cổ tử cung, âm đạo hoặc tử cung có hình dạng bất thường khiến màng ngăn không vừa vặn hoặc âm đạo quá lỏng lẻo khiến màng ngăn khó giữ đúng vị trí.
- Trường hợp bị nhiễm trùng tiểu tái phát khi dùng màng ngăn tránh thai và tình trạng này vẫn tiếp diễn ngay cả khi đã thử kích thước hoặc loại màng ngăn tránh thai khác.
- Có nguy cơ cao mắc HIV hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. (Màng ngăn sẽ không thể bảo vệ chị em khỏi các tác nhân gây bệnh qua đường tình dục. Đồng thời, việc sử dụng chất diệt tinh trùng thường xuyên có thể khiến nữ giới dễ nhiễm STIs hơn nếu tiếp xúc).
11. Các câu hỏi thường gặp
11.1. Có thể sử dụng màng ngăn ngừa thai khi đang cho con bú không?
Màng ngăn là lựa chọn phù hợp cho phụ nữ đang cho con bú, vì không chứa hormone và không ảnh hưởng đến việc sản xuất sữa mẹ. Đây là một sự khác biệt giữa màng ngăn tránh thai và thuốc tránh thai kết hợp.
Nếu đang cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ và đáp ứng các tiêu chí của phương pháp vô kinh khi cho con bú (LAM), việc sử dụng thêm màng ngăn ngừa thai sẽ giúp tăng cường khả năng ngừa thai hiệu quả.
11.2. Liệu màng ngăn có bảo vệ khỏi các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục không?
Trong trường hợp có nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI), chị em nên sử dụng bao cao su latex hoặc bao cao su polyurethane dành cho nam hoặc nữ.
Ngoài ra, nếu nguy cơ nhiễm trùng cao, nữ giới nên tránh sử dụng chất diệt tinh trùng, vì sử dụng thường xuyên có thể gây kích ứng vùng sinh dục, làm tăng khả năng nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác khi tiếp xúc.
11.3. Sau khi sinh con bao lâu có thể sử dụng màng ngăn ngừa thai?
Nhân viên y tế có thể thử lắp màng ngăn tại lần khám sáu tuần sau sinh. Tuy nhiên, phụ nữ có thể cần chờ thêm một thời gian nếu nhân viên y tế nhận thấy rằng âm đạo chưa lấy lại đủ trương lực để lắp màng ngăn ngừa thai phù hợp.
Ngay cả khi chị em đã sử dụng màng ngăn trước đây vẫn cần thử lại vì kích cỡ có thể thay đổi sau khi sinh. Trong thời gian chờ đợi, hãy sử dụng phương pháp khác như bao cao su.
11.4. Có thể sử dụng màng ngăn trong khi đang có kinh không?
Không nên sử dụng màng ngăn ngừa thai trong kỳ kinh nguyệt (hoặc bất kỳ thời điểm nào khi người phụ nữ bị chảy máu âm đạo) vì nguy cơ mắc hội chứng sốc nhiễm độc tăng cao trong giai đoạn này.
11.5. Có thể sử dụng màng ngăn khi đang dùng thuốc đặt âm đạo không?
Chị em có thể sử dụng màng chắn silicone nhưng không nên dùng màng chắn cao su. Các loại kem và thuốc đặt âm đạo trị nấm hoặc estrogen thường chứa thành phần gốc dầu, có thể làm hỏng cao su latex và các loại cao su khác. Khi sử dụng các loại thuốc này, nên chọn phương pháp khác như bao cao su polyurethane hoặc tránh quan hệ tình dục.
Lời khuyên từ Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Phương - Bác sĩ Sản phụ khoa, Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long:
Hiện nay có nhiều phương pháp tránh thai an toàn và đáng tin cậy như đặt vòng tránh thai, sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày hoặc bao cao su. Màng ngăn ngừa thai và màng phim tránh thai cũng có những ưu và nhược điểm nhất định, vì vậy phụ nữ nên cân nhắc để lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp nhất với mình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
