Liệu pháp hormone nữ tính hóa được sử dụng để tạo ra những thay đổi về thể chất trong cơ thể, những thay đổi này bình thường ở nữ giới sẽ do hormone nữ trong tuổi dậy thì (đặc điểm giới tính thứ cấp) tạo nên. Ở những người có đặc điểm sinh dục là nam, khi chuyển giới có thể sử dụng liệu pháp hormone nữ hoá này để tạo ra các thay đổi theo hướng nữ hoá. Liệu pháp này cũng mang lại nhiều lợi ích tuy nhiên cũng có nhiều nguy cơ bất lợi cho người sử dụng.
1. Liệu pháp hormone nữ hoá là gì?
Liệu pháp hormone nữ tính hóa được sử dụng để tạo ra những thay đổi về thể chất trong cơ thể, những thay đổi này bình thường ở nữ giới sẽ do hormone nữ trong tuổi dậy thì (đặc điểm giới tính thứ cấp) tạo nên và để thúc đẩy sự phù hợp giữa bản dạng giới và giới tính của cơ thể (đồng giới).
Nếu liệu pháp hormone nữ hóa được bắt đầu trước khi những thay đổi của tuổi dậy thì nam bắt đầu, thì có thể tránh được các đặc điểm giới tính phụ của nam, chẳng hạn như rậm lông trên cơ thể và thay đổi cao độ giọng nói. Liệu pháp hormone nữ tính hóa còn được gọi là liệu pháp hormone giới tính chéo.
Trong khi điều trị bằng hormone nữ hóa, bạn sẽ được dùng thuốc để ngăn chặn hoạt động của hormone testosterone. Bạn cũng sẽ được cung cấp hormone estrogen để giảm sản xuất testosterone và tạo ra các đặc điểm giới tính phụ nữ. Những thay đổi do những loại thuốc này gây ra có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn. Liệu pháp hormone nữ tính hóa có thể được thực hiện đơn độc hoặc kết hợp với phẫu thuật nữ hóa.
Tuy nhiên, liệu pháp hormone nữ tính hóa không dành cho tất cả phụ nữ chuyển giới. Liệu pháp hormone nữ hóa có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chức năng tình dục của bạn và gây ra các vấn đề sức khỏe khác. Bác sĩ có thể giúp bạn cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích này.
2. Tại sao liệu pháp hormone nữ tính hoá được thực hiện
Liệu pháp hormone nữ tính được sử dụng để thay đổi mức độ hormone của bạn để phù hợp với bản dạng giới của bạn. Thông thường, những người tìm kiếm liệu pháp hormone nữ hóa sẽ gặp phải tình trạng đau khổ do sự khác biệt giữa giới tính đã trải qua hoặc thể hiện và giới tính được chỉ định khi sinh (chứng phiền muộn giới). Để tránh rủi ro dư thừa, mục tiêu là duy trì mức độ hormone trong giới hạn bình thường cho giới tính mục tiêu.Liệu pháp hormone nữ tính có thể:
- Làm cho chứng phiền muộn giới bớt trầm trọng hơn
- Giảm đau khổ tâm lý và cảm xúc
- Cải thiện chức năng tâm lý và xã hội
- Cải thiện sự hài lòng về tình dục
- Cải thiện chất lượng cuộc sống
Mặc dù việc sử dụng hormone hiện chưa được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm chấp thuận để điều trị chứng phiền muộn giới tính, nhưng nghiên cứu cho thấy rằng nó có thể an toàn và hiệu quả. Nếu được sử dụng ở thanh thiếu niên, liệu pháp hormone thường bắt đầu ở tuổi 16. Lý tưởng nhất là điều trị bắt đầu trước khi phát triển các đặc điểm giới tính phụ để thanh thiếu niên có thể trải qua tuổi dậy thì như giới tính đã xác định của họ. Liệu pháp hormone thường không được sử dụng ở trẻ em.
Liệu pháp hormone nữ tính hóa không dành cho tất cả phụ nữ chuyển giới. Bác sĩ của bạn có thể không khuyến khích liệu pháp hormone nữ hóa nếu bạn:
- Đã hoặc đang mắc bệnh ung thư nhạy cảm với hormone, chẳng hạn như ung thư tuyến tiền liệt
- Bị bệnh huyết khối tắc mạch, chẳng hạn như khi cục máu đông hình thành ở một hoặc nhiều tĩnh mạch sâu của cơ thể (huyết khối tĩnh mạch sâu) hoặc tắc nghẽn ở một trong các động mạch phổi trong phổi (thuyên tắc phổi)
- Có vấn đề sức khỏe tâm thần đáng kể không kiểm soát được
3. Những nguy cơ rủi ro của liệu pháp hormone nữ tính hoá
Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những thay đổi trong cơ thể của bạn và bất kỳ mối quan tâm nào bạn có thể có. Các biến chứng của liệu pháp hormone nữ hóa có thể bao gồm:
- Huyết khối trong tĩnh mạch sâu (huyết khối tĩnh mạch sâu) hoặc trong phổi (thuyên tắc phổi)
- Triglyceride cao
- Sỏi mật
- Tăng cân
- Kiểm tra chức năng gan tăng cao
- Giảm ham muốn tình dục
- Rối loạn cương dương
- Khô khan
- Kali cao (tăng kali máu)
- Cao huyết áp (tăng huyết áp)
- Bệnh tiểu đường loại 2
- Bệnh tim mạch, khi có ít nhất hai yếu tố nguy cơ tim mạch khác
- Quá nhiều prolactin trong máu của bạn (tăng prolactin máu) hoặc tình trạng trong đó một khối u không phải ung thư (u tuyến) của tuyến yên trong não sản xuất quá mức hormone prolactin (prolactinoma)
- Bằng chứng hiện tại chỉ ra rằng không có nguy cơ gia tăng ung thư vú
4. Khả năng sinh sản ở những người chuyển giới thực hiện liệu pháp hormone nữ hoá
Vì liệu pháp hormone nữ hóa có thể làm giảm khả năng sinh sản của bạn, bạn sẽ cần đưa ra quyết định về việc sinh con trong tương lai trước khi bắt đầu điều trị. Nguy cơ vô sinh vĩnh viễn tăng lên khi sử dụng hormone trong thời gian dài, đặc biệt khi liệu pháp hormone được bắt đầu trước tuổi dậy thì. Ngay cả sau khi ngừng điều trị hormone, chức năng tinh hoàn có thể không phục hồi đủ để đảm bảo việc thụ thai.
Nếu bạn muốn sinh con, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc đông lạnh tinh trùng của bạn (bảo quản lạnh tinh trùng) trước khi bắt đầu liệu pháp hormone nữ hóa.
Các tác dụng phụ khác của việc sử dụng estrogen ở phụ nữ chuyển giới bao gồm giảm ham muốn tình dục, chức năng cương dương và xuất tinh. Chức năng cương dương có thể cải thiện khi sử dụng thuốc uống như sildenafil (Viagra) hoặc tadalafil (Adcirca, Cialis).
5. Các bước chuẩn bị trước khi thực hiện liệu pháp hormone nữ hoá
Trước khi bắt đầu liệu pháp hormone nữ hóa, bác sĩ sẽ đánh giá sức khỏe của bạn để loại trừ hoặc giải quyết bất kỳ tình trạng y tế nào có thể ảnh hưởng hoặc chống chỉ định điều trị. Đánh giá có thể bao gồm:
- Đánh giá tiền sử y tế cá nhân và gia đình của bạn
- Khám sức khỏe, bao gồm đánh giá các cơ quan sinh sản bên ngoài của bạn
- Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm đo lipid, đường huyết, công thức máu, men gan, chất điện giải và hormone prolactin của bạn
- Đánh giá về việc chủng ngừa của bạn
- Khám sàng lọc phù hợp với lứa tuổi và giới tính
- Xác định và quản lý việc sử dụng thuốc lá, lạm dụng ma túy, lạm dụng rượu, HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục khác
- Thảo luận về đông lạnh tinh trùng (bảo quản lạnh tinh trùng)
- Thảo luận về việc sử dụng các phương pháp điều trị có khả năng gây hại, chẳng hạn như nội tiết tố không được chỉ định, tiêm silicon công nghiệp hoặc phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn.
Bạn cũng có thể cần một nhà cung cấp có chuyên môn về sức khỏe chuyển giới để đánh giá sức khỏe tâm thần. Đánh giá có thể đánh giá:
- Bản dạng giới và chứng phiền muộn của bạn
- Tác động của bản dạng giới của bạn tại nơi làm việc, trường học, gia đình và môi trường xã hội, bao gồm các vấn đề liên quan đến phân biệt đối xử, lạm dụng mối quan hệ và căng thẳng thiểu số
- Tâm trạng hoặc các mối quan tâm về sức khỏe tâm thần khác
- Mối quan tâm về sức khỏe tình dục
- Các hành vi chấp nhận rủi ro, bao gồm sử dụng chất kích thích và sử dụng thuốc tiêm silicon cấp độ không y tế hoặc liệu pháp hormone hoặc chất bổ sung không được phê duyệt
- Các yếu tố bảo vệ như hỗ trợ xã hội từ gia đình, bạn bè và đồng nghiệp
- Mục tiêu, rủi ro và kỳ vọng của bạn về điều trị và kế hoạch chăm sóc của bạn trong tương lai
Thanh thiếu niên dưới 18 tuổi, đi cùng với cha mẹ hoặc người giám hộ của họ, cũng nên gặp bác sĩ và nhà cung cấp dịch vụ sức khỏe tâm thần có chuyên môn về sức khỏe chuyển giới trẻ em để thảo luận về những rủi ro của liệu pháp hormone, cũng như những tác động và biến chứng có thể có của quá trình chuyển đổi giới tính.
6. Các bước thực hiện liệu pháp hormone nữ hoá
6.1. Trong quá trình thực hiện
Thông thường, bạn sẽ bắt đầu liệu pháp hormone nữ hóa bằng cách dùng thuốc lợi tiểu spironolactone (Aldactone) với liều 100 đến 200 miligam mỗi ngày. Điều này ngăn chặn các thụ thể hormone sinh dục nam (androgen) và có thể ngăn chặn sản xuất testosterone.Sau sáu đến 8 tuần, bạn sẽ bắt đầu dùng estrogen để giảm sản xuất testosterone và tạo ra sự nữ tính. Estrogen có thể được sử dụng theo nhiều phương pháp, bao gồm dưới dạng viên uống, tiêm hoặc trong các chế phẩm dùng ngoài da, chẳng hạn như kem, gel, thuốc xịt hoặc miếng dán.
Tuy nhiên, không dùng estrogen bằng đường uống nếu bạn có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị huyết khối tĩnh mạch. Sử dụng các chất tương tự hormone giải phóng gonadotropin (GnRH) để ngăn chặn sản xuất testosterone có thể cho phép bạn dùng liều estrogen thấp hơn và không cần sử dụng spironolactone. Tuy nhiên, các chất tương tự GnRH đắt hơn.
Các liệu pháp bổ sung có thể bao gồm:
- Progesterone được giảm thành các hạt nhỏ (microzed), có thể cải thiện sự phát triển của vú
- Finasteride (Propecia) hoặc minoxidil tại chỗ (Rogaine) hoặc cả hai cho những người dễ bị hói đầu ở nam giới
6.2. Sau quá trình thực hiện
Liệu pháp hormone nữ tính sẽ bắt đầu tạo ra những thay đổi trong cơ thể bạn trong vòng vài tuần đến vài tháng. Khoảng thời gian này của bạn có thể có những thay đổi như sau:
- Giảm ham muốn tình dục. Điều này sẽ bắt đầu từ một đến ba tháng sau khi bắt đầu điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng một đến hai năm.
- Giảm cương cứng tự phát. Điều này sẽ bắt đầu từ một đến ba tháng sau khi điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng ba đến sáu tháng.
- Làm chậm quá trình rụng tóc ở da đầu. Điều này sẽ bắt đầu từ một đến ba tháng sau khi điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng một đến hai năm.
- Da mềm hơn, ít nhờn hơn. Điều này sẽ bắt đầu từ ba đến sáu tháng sau khi điều trị.
- Teo tinh hoàn. Điều này sẽ bắt đầu từ ba đến sáu tháng sau khi điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng hai đến ba năm.
- Sự phát triển của vú. Điều này sẽ bắt đầu từ ba đến sáu tháng sau khi điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng hai đến ba năm.
- Phân phối lại chất béo trong cơ thể. Điều này sẽ bắt đầu từ ba đến sáu tháng sau khi điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng hai đến năm năm.
- Giảm khối lượng cơ. Điều này sẽ bắt đầu từ ba đến sáu tháng sau khi điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng một đến hai năm.
- Giảm mọc lông trên mặt và cơ thể. Điều này sẽ bắt đầu từ sáu đến 12 tháng sau khi điều trị. Hiệu quả tối đa sẽ xảy ra trong vòng ba năm.
7. Các kết quả của liệu pháp hormone nữ hoá
Trong năm đầu tiên điều trị bằng liệu pháp hormone nữ hóa, bạn sẽ cần gặp bác sĩ khoảng ba tháng một lần để kiểm tra sức khỏe, cũng như bất cứ lúc nào bạn thay đổi chế độ hormone của mình. Bác sĩ của bạn sẽ:
- Ghi lại những thay đổi thể chất của bạn
- Theo dõi nồng độ hormone của bạn và sử dụng liều thấp nhất cần thiết để đạt được hiệu quả vật lý mong muốn
- Theo dõi những thay đổi trong lipid, đường huyết lúc đói, công thức máu, men gan và chất điện giải có thể do liệu pháp hormone gây ra
- Theo dõi sự ổn định sức khỏe tâm thần của bạn
Sau khi điều trị bằng hormone nữ hóa, bạn cũng sẽ cần chăm sóc phòng ngừa định kỳ, bao gồm:
- Tầm soát ung thư vú. Điều này bao gồm việc tự khám vú hàng tháng và kiểm tra nhũ ảnh phù hợp với lứa tuổi sau 5 đến 10 năm điều trị bằng estrogen.
- Sự bổ sung. Điều này bao gồm bổ sung canxi và vitamin D tiêu chuẩn, cùng với đánh giá mật độ xương theo khuyến nghị phù hợp với lứa tuổi của phụ nữ.
- Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt. Điều này nên được thực hiện theo các khuyến nghị phù hợp với lứa tuổi. Với điều trị bằng estrogen, PSA của bạn dự kiến sẽ giảm khoảng 50 phần trăm.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại. Bệnh viện cung cấp dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp, không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: mayoclinic.org
