Có nhiều dạng liệt khác nhau nhưng phổ biến nhất là liệt 2 chi dưới và liệt tứ chi. Liệu bạn đã phân biệt được hai dạng này và nguyên nhân gây ra từng dạng liệt? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin cần biết về hai dạng liệt trên.
1. Tổng quan về 2 dạng liệt
Liệt 2 chi dưới và liệt tứ chi là 2 dạng liệt khác nhau, có thể gây ra mất vận động một phần hay hoàn toàn ở một hay nhiều bộ phận trong cơ thể. Hai dạng này được phân biệt bởi các yếu tố:
- Liệt 2 chi dưới: là liệt một phần hay hoàn toàn cả hai chân, thậm chí một số người còn bị liệt một phần dưới bụng.
- Liệt tứ chi: người bệnh bị mất vận động và cảm giác ở cả tứ chi (2 tay, 2 chân). Đây là dạng liệt nghiêm trọng hơn và ảnh hưởng đến cả các cơ quan trong cơ thể.
Một số dạng liệt khác có thể kể đến: liệt 1 chi (chỉ ảnh hưởng một tay), liệt nửa người (ảnh hưởng một tay và một chân ở cùng bên).
2. Nguyên nhân gây liệt
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến liệt chi, bao gồm chấn thương tủy sống, các bệnh về thần kinh-cơ và đột quỵ. Tùy vào nguyên nhân nền và mức độ của tổn thương mà liệt phân chia thành nhiều loại khác nhau đã kể ở trên. Các dạng liệt có thể một phần hay hoàn toàn, diễn tiến tạm thời hoặc vĩnh viễn. Riêng liệt 2 chi dưới và liệt tứ chi là do tổn thương ở não và tủy sống.
2.1. Chấn thương tủy sống
Tủy sống là một cấu trúc dạng ống chứa nhiều bó thần kinh có tác dụng truyền các tín hiệu thần kinh não đến các bộ phận khác trên cơ thể, và ngược lại. Các xương ở cột sống, đốt sống có nhiệm vụ bảo vệ tủy sống khỏi các chấn thương vật lý. Tuy nhiên khi gặp phải các tình huống va chạm mạnh, chấn thương, tai nạn cũng có thể vô tình làm vỡ nát hoặc trật các đốt sống, từ đó dẫn đến chấn thương tủy sống.
Các ảnh hưởng của chấn thương tủy sống khá đa dạng, còn tùy thuộc vào vị trí tổn thương. Ví dụ:
- Tổn thương ở phần lưng hay xương cụt của phần lưng dưới có thể gây liệt 2 chi dưới và một phần bụng dưới.
- Tổn thương tại tủy ngực có thể gây yếu, liệt ở phần chân, bụng và ngực.
- Chấn thương tủy sống ở cổ có thể gây liệt toàn bộ cơ thể từ cổ trở xuống.
Nếu như một bệnh nào đó như là đột quỵ tủy sống, nhiễm trùng, thấp khớp, hay thoát vị đĩa đệm, gây ra chấn thương tủy sống không do chấn thương.
XEM THÊM: Các kiểu liệt do chấn thương tủy sống
2.2. Đột quỵ
Theo nhiều chuyên gia thần kinh, thì đột quỵ vừa là nguyên nhân tử vong cao thứ 5 và cũng là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chứng liệt. Đột quỵ xảy ra khi mạch máu bị tắc, hẹp hay bị vỡ dẫn đến gián đoạn cung cấp máu lên não, và ít gặp hơn là ở tủy sống. Khi thiếu máu giàu oxy, các tế bào não chết dần và dẫn đến liệt.Đột quỵ thường gây ra chứng liệt 1 bên cơ thể. Tuy nhiên tổn thương não ở vùng thấp, những nơi liên kết với tủy sống có thể dẫn đến yếu cơ hoặc liệt ở cả 2 bên. Một vài triệu chứng khác của đột quỵ có thể kể đến:
- Đau đầu nặng và đột ngột.
- Chóng mặt và mất khả năng thăng bằng.
- Thị lực có vấn đề.
- Đi lại khó khăn.
- Nói chuyện khó khăn.
- Lú lẫn.
2.3. Bại não
Bại não là tình trạng rối loạn về thần kinh gây ảnh hưởng đến lớp vỏ bên ngoài của não vốn là nơi điều khiển các cử động cơ. Điều đáng tiếc là trong hầu hết các trường hợp, bại não xuất hiện từ lúc mới sinh. Tuy nhiên một số trẻ có thể bị bại não sau khi chấn thương đầu hoặc bị nhiễm trùng gây viêm ở não. Tùy thuộc vào vị trí ảnh hưởng và mức độ, bại não có thể gây ra:
- Rối loạn vận động cơ phối hợp.
- Mất khả năng vận động tự chủ (run rẩy, co giật).
- Cứng cơ.
- Tổn thương thần kinh khu trú gây ra liệt.
- Liệt 2 chi dưới hay liệt tứ chi.
2.4. Bệnh đa xơ cứng
Đa xơ cứng (MS) là tình trạng các bao myelin bảo vệ các dây thần kinh ở não, tủy sống, và dây thần kinh thị giác bị viêm. Bệnh này gây ra nhiều triệu chứng từ tê nhẹ cho đến giảm sức cơ rõ rệt và thay đổi dáng đi của người bệnh. Các triệu chứng khác bao gồm:
- Co giật cơ chân.
- Cảm giác như bị kim châm ở mặt, thân, hay các chi.
- Cảm giác điện giật từ gáy lan ra tay hoặc chân (còn được gọi là dấu hiệu Lhermitte’s)
- Đau mạn tính.
- Mất khả năng phối hợp vận động, có cảm giác chóng mặt.
Ở mức độ nặng, đau xơ cứng có thể gây liệt một phần hay toàn bộ, tuy nhiên tình trạng liệt toàn bộ chỉ chiếm khoảng khoảng 1/3 trường hợp đau xơ cứng.
2.5. Các nguyên nhân khác
Các nguyên nhân khác có thể dẫn đến liệt 2 chi dưới hoặc liệt tứ chi bao gồm:
- Có khối u hoặc huyết khối trong tủy sống.
- Viêm khớp dạng thấp gây viêm phần ngọn ở cột sống.
- Viêm tủy sống do bệnh bại liệt, HIV, giang mai hoặc sốt tây sông Nile.
- Rối loạn di truyền, ví dụ như teo cơ xơ cứng một bên (còn được gọi là bệnh neuron vận động hoặc bệnh Lou Gehrig’s).
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
