Hormon hCG (human chorionic gonadotropin) được nhau thai tiết ra trong quá trình mang thai, có vai trò quan trọng giúp duy trì hoàng thể, nuôi dưỡng và bảo vệ thai, là cơ sở cho các xét nghiệm chẩn đoán thai đa được sử dụng hiện nay. Vậy Hormon hCG khi mang thai được hình thành như thế nào và tồn tại trong bao lâu?
1. Đặc điểm của hormon hCG
1.1. Cấu tạo phân tử của hormon hCG
Sau khi có sự thụ tinh, hoàng thể không thoái hóa mà tiếp tục tồn tại nhờ tác dụng kích thích từ hormon hCG. Hormon hCG được tiết ra từ lớp hợp bào nuôi của bánh nhau và có chức năng tương tự như LH của thùy trước tuyến yên.
Human Chorionic Gonadotropin (hCG) là một Glycoprotein có trọng lượng phân tử từ 36.000 đến 40.000 Da. Đây là Hormon có chứa nhiều liên kết Carbonhydrate nhất trong các Hormon ở người, do đó có thời gian bán hủy lên tới khoảng 36 giờ.
Một phân tử hCG bao gồm 2 tiểu đơn vị α và β cấu tạo không tương đồng với nhau. 2 tiểu đơn vị này được kết hợp với nhau tại lưới nội sinh chất bằng các cầu polypeptide, nếu tách rời nhau thì chúng không thể gắn vào thụ thể LH và có ít hoạt tính sinh học. Cấu trúc chuỗi α của phân tử hCG tương tự chuỗi α của các Glycoprotein khác như LH, FSH và TSH nhưng cấu trúc chuỗi β của chúng lại khác nhau, chính sự khác biệt của chuỗi β trong phân tử hCG quy định hoạt tính sinh học riêng của hormon này. Cụ thể, chuỗi β của phân tử hCG (β-hCG) gần giống với chuỗi β của phân tử LH nên hCG có hoạt tính sinh học và miễn dịch gần giống với LH. Từ đó, chuỗi β tạo ra đặc tính sinh học cho phân tử hCG.
1.2. Vai trò của hormon hCG
- Duy trì giúp hoàng thể không bị thoái hóa. Từ đó, hoàng thể sẽ duy trì bài tiết Progesterone, Estrogen và Relaxin. Trong đó, Relaxin có tác dụng ức chế sự co thắt cơ trơn tử cung và làm mềm dây chằng khớp xương mu. 2 hormon Progesterone và Estrogen có tác dụng hỗ trợ nội mạc tử cung giúp thai kỳ phát triển ổn định, phát triển tuyến vú và chuẩn bị cho sự nuôi con bằng sữa mẹ sau sinh. Nếu nồng độ hCG thấp, hoàng thể sẽ bị suy từ đó làm giảm nồng độ hormon Progesterone, khiến niêm mạc dễ bị bong ra, ảnh hưởng đến quá trình làm tổ của thai, nguy cơ gây sảy thai.
- Hormon hCG giúp kích thích sản xuất hormon Testosterol tại thai nhi, từ đó hình thành giới tính thai nhi.
- Giúp tăng sản xuất Corticosteroid đồng thời ức chế đáp ứng miễn dịch của tế bào Lympho ở mẹ, từ đó làm giảm các phản ứng của tử cung mẹ đối với sự làm tổ của thai (vật lạ), giúp bảo vệ cho thai.
2. Hormon hCG tồn tại trong bao lâu?
Ở thai kỳ bình thường có thể phát hiện hCG sau đỉnh LH từ 9 - 11 ngày, tức là khoảng 8 ngày sau phóng noãn và chỉ 1 ngày sau khi phôi làm tổ. Sau đó, nồng độ hCG sẽ tăng gấp đôi mỗi 2 đến 3 ngày trong 6 tuần đầu tiên của thai kỳ.
Nồng độ hormon hCG không mất đi trong suốt một thai kỳ phát triển bình thường, hCG đạt đỉnh vào khoảng cuối tam cá nguyệt đầu tiên và sau đó giảm dần trong phần còn lại của thai kỳ. Dưới đây là kết quả xét nghiệm mức hCG trong máu tại thời điểm trước, sau và trong một thai kỳ bình thường:
| Tuổi thai | Nồng độ hCG |
| Không mang thai (trước sinh) | < 5 mIU/ml |
| 3 tuần | 5 – 50 mIU/ml |
| 4 tuần | 5 – 426 mIU/ml |
| 5 tuần | 18 – 7.340 mIU/ml |
| 6 tuần | 1080 – 56.500 mIU/ml |
| 7 – 8 tuần | 7650 – 229.000 mIU/ml |
| 9 – 12 tuần | 25.700 – 288.000 mIU/ml |
| 13 – 16 tuần | 13.300 – 254.000 mIU/ml |
| 17 – 24 tuần | 4.060 – 165.400 mIU/ml |
| 25 – 40 tuần | 3.640 – 117.000 mIU/ml |
| 3 – 6 tuần sau sinh | < 5 mIU/ml |
Biểu hiện dương tính trên que thử thai tương đương với nồng độ hCG 25 mIU/ml.
3. Ý nghĩa của nồng độ hormon hCG
3.1. Nồng độ hCG thấp
- Khả năng sảy thai hoặc thai thất bại sớm (thai lưu): Một nghiên cứu y khoa năm 2013 kiểm tra 443 phụ nữ bị sảy thai cho thấy rằng nồng độ hCG giảm nhanh hơn so với bình thường. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng mức hCG đã giảm từ 35 đến 50 % trong 2 ngày sau đó và giảm từ 66 đến 87 % trong 7 ngày sau thai sảy thai lưu. Vài ngày sau sảy thai, nồng độ hormon hCG vẫn còn tồn tại trong máu có thể cản trở việc xác định thời điểm rụng trứng hoặc cho kết quả dương tính giả trên que thử thai. Do đó, phụ nữ được khuyên nên đợi 6 tháng sau khi sảy thai trước khi cố gắng mang thai lại. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy cần phải đợi lâu như vậy. Phụ nữ có thể rụng trứng và mang thai sớm nhất là 2 tuần sau khi sảy thai, tuy nhiên hầu hết các bác sĩ khuyến cáo nên tránh quan hệ tình dục trong vòng 2 tuần sau khi thai sảy để tránh bị nhiễm trùng.
- Thai ngoài tử cung – GEU.
- Sai số trong quá trình tính tuổi thai của mẹ bầu hoặc của nhân viên y tế.
3.2. Nồng độ hCG cao
- Thai trứng: Nồng độ hCG trong trường hợp này thường tăng rất cao, đây cũng là một dấu hiệu giúp hỗ trợ trong việc chẩn đoán các trường hợp thai trứng. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người bị sảy thai sau khi mang thai ngoài tử cung hoặc thai trứng và các trường hợp sảy thai không hoàn toàn có nồng độ hCG vẫn cao hơn trong một thời gian dài hơn so với những người bị sảy thai hoàn toàn vì những lý do khác.
- Đa thai: Nồng độ hCG tăng lên theo số lượng thai nhi trong tử cung người mẹ, theo một nghiên cứu năm 2013, trung bình nồng độ hCG ở phụ nữ đơn thai là khoảng 502 mIU/ml trong vài tuần đầu tiên của thai kỳ. So sánh điều này với lượng hCG trung bình của các cặp sinh đôi (1.093 mIU/ml) và sinh ba (2.160 mIU/ml) trong giai đoạn đầu của thai kỳ.
- Các nguyên nhân khác ít phổ biến hơn gây ra nồng độ hCG cao khi không mang thai bao gồm một số bệnh như ung thư buồng trứng, ung thư tuyến yên, ung thư vú, ung thư thận, ung thư phổi hay ung thư dạ dày.
- Một lý do khác khiến nồng độ hCG cao hơn bình thường là mang thai lại sớm hơn dự kiến. Người phụ nữ có thể có thai lại rất sớm sau khi sảy thai hoặc sau sinh. Quá trình rụng trứng có thể xảy ra trong 2 tuần sau khi sảy thai và sớm nhất sau sinh là 45 ngày.
- Ở những bệnh nhân hiếm muộn đang điều trị khả năng sinh sản bao gồm tiêm hCG có thể có nồng độ cao trong vài ngày sau khi tiêm. Thông thường, cơ thể mất khoảng 10 ngày để đào thải lượng hCG được tiêm vào.
- Một số trường hợp nên nghĩ đến hội chứng Down khi đi kèm với xét nghiệm định lượng AFP trong máu giảm.
- Sai số trong quá trình tính tuổi thai của mẹ bầu hoặc của nhân viên y tế.
Hormon hCG có một vai trò quan trọng trong thời gian mang thai. Các thông tin liên quan đến thời gian tồn tại và ý nghĩa của xét nghiệm hormon hCG máu nhằm hỗ trợ trong việc theo dõi và quản lý thai kỳ, giúp mẹ bầu cũng như bác sĩ điều trị phát hiện được những thay đổi bất thường, từ đó đưa ra các phương pháp dự phòng và điều trị phù hợp nhằm đảm bảo một thai kỳ an toàn cho mẹ và bé.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline.com
