Viêm não mô cầu do vi khuẩn có tên là Neisseria meningitides gây ra. Bệnh lý này mặc dù có thể điều trị bằng kháng sinh nhưng thường có mức độ nghiêm trọng và có thể gây tử vong. Việc chủ động tiêm phòng vac xin viêm não mô cầu theo khuyến cáo là cách bảo vệ tốt chống lại bệnh viêm não mô cầu.
1. Bệnh viêm não mô cầu là gì?
Một loại vi khuẩn có tên gọi là Neisseria meningitidis gây ra bệnh não mô cầu. Trung bình có khoảng 1 trên 10 người thường trú chủng vi khuẩn này ở phía sau mũi và cổ họng nhưng không biểu hiện bị bệnh. Bệnh chỉ thực sự biểu hiện khi vi khuẩn xâm nhập cơ thể nhất định.
Con đường lan truyền vi khuẩn viêm não mô cầu từ người này sang người khác thông qua dịch tiết đường hô hấp và cổ họng. Các hoạt động tiếp xúc gần như ôm hôn cũng có thể gây lây lan vi khuẩn. May mắn thay, chúng không có tính truyền nhiễm mạnh như vi trùng gây cảm lạnh thông thường hoặc cúm.
2. Đối tượng dễ mắc viêm não mô cầu nhất là ai?
Bất cứ ai ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh viêm não mô cầu. Tuy nhiên, có một số đối tượng dễ mắc viêm não mô cầu nhất, bao gồm:
- Thanh thiếu niên và thanh niên;
- Trẻ sơ sinh dưới một tuổi;
- Những người sống trong môi trường đông đúc như ký túc xá đại học hoặc doanh trại quân đội;
- Những người bị suy dinh dưỡng kéo dài do bất thường cấu trúc hệ tiêu hóa hoặc suy giảm chức năng hấp thụ đường ruột;
- Những người đi du lịch đến một số khu vực dịch tễ như Châu Phi;
- Nhân viên phòng thí nghiệm thường xuyên tiếp xúc với vi khuẩn viêm não mô cầu;
- Những người có thể đã tiếp xúc với bệnh viêm não mô cầu trong một ổ dịch.
Ngoài ra, có một số yếu tố, lối sống trong bộ phận thanh thiếu niên có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh, chẳng hạn như:
- Điều kiện sống đông đúc (như ký túc xá, trường nội trú và trại ngủ);
- Đi học tại một trường mới với học sinh từ các khu vực địa lý đa dạng;
- Rối loạn chu kỳ thức ngủ;
- Hút thuốc chủ động hay thụ động;
- Tập trung nơi đông người;
- Chuyển đến nơi ở mới.
3. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm não mô cầu như thế nào?
Các dấu hiệu của bệnh viêm não mô cầu đầu tiên có thể xuất hiện dưới dạng bệnh giống cúm nhưng sẽ nhanh chóng xấu đi. Hai bệnh cảnh của nhiễm trùng não mô cầu phổ biến nhất là viêm màng não và nhiễm trùng máu. Cả hai loại nhiễm trùng này đều rất nghiêm trọng và có thể gây tử vong trong vài giờ.
Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
- Sốt
- Ớn lạnh
- Mệt mỏi
- Đau đầu
- Đau ở cơ, khớp, ngực hoặc bụng
- Thở nhanh
- Tiêu chảy
- Buồn nôn, nôn ói
- Cổ cứng
- Mắt nhạy cảm hơn với ánh sáng
- Thay đổi chức năng nhận thức
- Ở giai đoạn muộn, da có các mảng phát ban màu tím sẫm
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể không có hoặc khó có thể nhận thấy các triệu chứng kinh điển được liệt kê ở trên. Thay vào đó, cha mẹ sẽ nhận thấy trẻ có thể chậm chạp hoặc không linh động như bình thường. Trẻ dễ cáu kỉnh, nôn mửa, bú kém, sờ thấy thóp phồng. Các bác sĩ cũng cần khảo sát những phản xạ của trẻ về các dấu hiệu viêm màng não.
4. Làm sao để phòng ngừa bệnh viêm não mô cầu?
Chủ động phòng ngừa bệnh viêm não mô cầu bằng cách tiêm vắc-xin viêm não mô cầu đã được khuyến cáo là cách bảo vệ tốt chống lại bệnh lý nhiễm trùng này.
Vắc-xin viêm não mô cầu được điều chế để giúp bảo vệ cơ thể chống lại cả ba nhóm huyết thanh (B, C và Y) của vi khuẩn Neisseria meningitides.
Tất cả trẻ em từ 11 đến 12 tuổi nên được khuyến cáo tiêm một liều vắc-xin viêm não mô cầu. Đồng thời, một liều tăng cường sẽ được thực hiện khi trẻ bước vào tuổi 16. Chính liều tăng cường này sẽ giúp thanh thiếu niên tiếp tục được bảo vệ trong độ tuổi khi có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.
Thanh thiếu niên và thanh niên từ 16 đến 23 tuổi cũng có thể được chủng ngừa vắc-xin viêm não mô cầu, tốt là từ 16 đến 18 tuổi.
Trẻ nhỏ và người lớn thường không cần tiêm vắc-xin não mô cầu. Tuy nhiên, những người có một số bệnh lý mạn tính, thường xuyên đi công tác, du lịch nên tiêm phòng bởi đây là đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh viêm não mô cầu.
5. Tiêm phòng vắc-xin viêm não mô cầu tại Vinmec
Với mục tiêu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe toàn diện cho mọi đối tượng trong cộng đồng, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã được xây dựng và phát triển dịch vụ tiêm phòng với đầy đủ các loại vắc-xin thiết yếu.
Đối với việc tiêm phòng viêm não mô cầu, Vinmec hiện đang cung cấp dịch vụ tiêm chủng sử dụng loại chế phẩm vắc-xin Mengoc BC. Vắc-xin Mengoc BC có nguồn gốc sản xuất là từ Cu Ba và được sử dụng nhằm mục tiêu tạo miễn dịch chủ động để phòng ngừa tác nhân gây bệnh viêm não do vi khuẩn mô cầu Meningococcal nhóm huyết thanh B và C.
Các đối tượng được khuyến cáo tiêm phòng vắc-xin Mengoc BC khá rộng, bao gồm từ trẻ 6 tháng cho đến người trưởng thành 45 tuổi. Để cơ thể có thể tạo được đáp ứng miễn dịch hoàn thiện với vắc-xin, việc chỉ định Mengoc BC sẽ bao gồm hai mũi tiêm; trong đó, mũi 2 sẽ được thực hiện sau mũi 1 khoảng từ 6 đến 8 tuần.
Tuy nhiên, các đối tượng khác như trẻ từ tháng tuổi thứ 3 và người lớn chuẩn bị đến sống tại nơi có yếu tố dịch tễ hay những người sống tập thể, trong quân đội, trường nội trú... cũng được khuyến khích tiêm phòng vắc-xin Mengoc BC.
Hiện nay, tại Việt Nam, vắc-xin Mengoc BC thuộc chương trình tiêm phòng dịch vụ. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang cung cấp dịch vụ tiêm chủng vắc-xin cho mọi đối tượng có nhu cầu phòng bệnh, trong đó có cả 2 loại vắc-xin phòng não mô cầu do các tuýp hay gây bệnh gồm vắc-xin Menactra do công ty Sanofi Pasteur sản xuất và vắc-xin viêm màng não mô cầu BC do Cuba sản xuất.
Khi lựa chọn tiêm chủng tại Vinmec khách hàng được hưởng những ưu điểm vượt trội từ dịch vụ như sau:
- Nguồn vắc-xin đảm bảo chất lượng, nhập khẩu và được bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng. Vắc-xin tại Vinmec luôn sẵn có để phục vụ nhu cầu của khách hàng.
- Trước khi tiêm, khách hàng được khám sàng lọc đầy đủ, phát hiện những đối tượng chống chỉ định tiêm phòng, được tư vấn về loại vắc-xin, các rủi ro có thể gặp sau tiêm, phác đồ tiêm, cách chăm sóc và theo dõi các dấu hiệu bất thường sau khi tiêm chủng bởi bác sĩ chuyên khoa.
- Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý khách hàng và áp dụng phương pháp giảm đau hiệu quả trong quá trình tiêm chủng.
- Sau khi tiêm chủng, khách hàng được theo dõi 30 phút tại phòng sau tiêm chủng. 100% khách hàng được kiểm tra các dấu hiệu bất thường trước khi ra về.
- Khi tiêm chủng và theo dõi sau tiêm luôn có đội ngũ y bác sĩ trực cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng để xử trí các trường hợp sốc phản vệ đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, sạch sẽ, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác vui vẻ, thoải mái như đang dạo chơi, có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
- Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch tiêm trước ngày tiêm chủng và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng của Quốc gia.
Để đăng ký tiêm phòng, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đặt hẹn TẠI ĐÂY.
Nguồn tham khảo: meningitis.org, cdc.gov, nmaus.org
