Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thái Hưng - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Bệnh khô mắt là một trong những triệu chứng thường gặp của dân văn phòng, những người thường xuyên phải ngồi trước màn hình máy tính. Khô mắt tuy không quá nguy hiểm nhưng sẽ gây nên triệu chứng mắt mệt mỏi, đỏ, rát khiến bạn bị giảm hiệu suất làm việc.
1. Nguyên nhân bị khô mắt?
Bị khô mắt là một biểu hiện hết sức phổ biến ảnh hưởng hơn 37 triệu người trên thế giới. Đây là hậu quả do mất cân bằng giữa tiết nước mắt và thoát đi của nước mắt bao gồm:
1.1 Số lượng nước mắt tiết không đủ
Nước mắt được tiết ra từ các tuyến trong và quanh mi mắt. Lượng nước mắt sẽ giảm theo độ tuổi. Điều kiện khí hậu như gió, thời tiết hanh khô cũng làm giảm số lượng nước mắt. Khi số lượng nước mắt tiết ra không đủ sẽ gây ra bệnh khô mắt.
- Tuổi tác: Khô mắt là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên do vậy phần lớn người > 65 tuổi sẽ có vài triệu chứng của khô mắt.
- Giới tính: Nữ giới dễ bị khô mắt hơn nam giới do thay đổi hormone sau khi mang thai, sử dụng thuốc tránh thai, và thời kỳ mãn kinh.
1.2 Chất lượng nước mắt không tốt
Một màng nước mắt bình thường bao gồm ba thành phần quan trọng:
- Lớp mỡ lipid ở ngoài cùng, được tạo ra bởi các tuyến Meibomius, giữ cho nước mắt không bị bốc hơi quá nhanh và giúp nước mắt vẫn còn trên mắt.
- Lớp nước ở giữa chứa phần nước mắt cũng như các protein hòa tan trong nước. Lớp nước này được tạo ra bởi tuyến chính và tuyến phụ kiện. Có vai trò nuôi dưỡng giác mạc và kết mạc, màng nhầy bao phủ toàn bộ mặt trước của mắt và bên trong mí mắt.
- Lớp nhầy mucin ở bên trong được sản xuất bởi các tế bào ly, có vai trò liên kết nước từ lớp nước để đảm bảo rằng mắt luôn ướt.
1.3 Do thuốc
Sử dụng các thuốc kháng histamin, thuốc chống viêm, thuốc chống tăng huyết áp và thuốc giảm đau có thể làm giảm số lượng nước mắt tiết ra. Đặc biệt là vấn đề dùng thuốc nhỏ mắt không có chỉ định của bác sĩ nhãn khoa, dùng thuốc nhỏ mắt dài ngày hoặc các thuốc có chứa các chất bảo quản,..
1.4 Do các bệnh lý toàn thân hoặc tại mắt
Người bị viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường và tổn thương tuyến giáp có thể có hội chứng khô mắt. Viêm nhiễm của mi mắt, bề mặt nhãn cầu hoặc bất thường của mi mắt (lật mi, hở mi) cũng là nguyên nhân gây ra khô mắt.
1.5 Điều kiện môi trường sống và lao động
Tiếp xúc với khói thuốc lá, nhiều gió hoặc thời tiết hanh khô sẽ làm bốc hơi của nước mắt nhanh. Khi làm việc với máy tính trong thời gian dài, quá tập trung không chớp mắt thường xuyên được cũng góp phần gây khô mắt.
1.6 Các yếu tố khác
Sử dụng kính tiếp xúc kéo dài là yếu tố thuận lợi gây khô mắt. Các phẫu thuật tác động trên bề mặt kết mạc, giác mạc như phẫu thuật lasik, phẫu thuật phaco,... có thể là nguyên nhân làm khô mắt tiến triển, các trường hợp viêm bờ mi hoặc hở mi cũng gây nên khô mắt,...
Mỗi thành phần đều giữ một vai trò quan trọng. Ví dụ, thành phần dầu giúp giữ cho màng nước mắt khỏi bốc hơi quá nhanh và tăng sự bôi trơn, trong khi chất nhầy giúp dàn đều nước mắt trên bề mặt của mắt. Bất kỳ tổn thương nào ở bề mặt nhãn cầu đều khiến bạn bị khô mắt.
Hình thái phổ biến của hội chứng khô mắt là số lượng không đủ của lớp nước của phim nước mắt. Trong trường hợp này gọi là viêm giác mạc thể câm.
2. Triệu chứng điển hình của khô mắt
- Cảm giác khô và rát sạn như có cát ở trong mắt.
- Bị nhức mắt
- Nóng mắt
- Tăng nhạy cảm với ánh sáng
- Tiết nhiều nước mắt
- Có cảm giác mi mắt dính vào nhãn cầu khi chớp mắt.
3. Bệnh khô mắt có nguy hiểm không?
Mọi người thường vẫn cho rằng khô mắt chỉ là một triệu chứng khó chịu tạm thời ở mắt, không phải là một bệnh. Tuy nhiên thực tế không phải như vậy.
Nếu để mắt bị khô lâu ngày khiến mắt dễ bị nhiễm khuẩn, viêm, gây sẹo bề mặt giác mạc, giảm thị lực hoặc thậm chí mất thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện sớm và chữa trị.
4. Điều trị bệnh khô mắt
Thực tế, khô mắt là một hội chứng mạn tính. Đã là mạn tính thì gần như khó có thể điều trị khỏi hoàn toàn. Vậy nhiệm vụ của bác sĩ nhãn khoa là tìm nguyên nhân gây khô mắt để điều trị và giữ gìn cho đôi mắt bạn khỏe mạnh, dễ chịu hơn và duy trì thị lực tốt.
Các phương pháp để điều trị khô mắt gồm: Bổ sung nước mắt nhân tạo, duy trì phim nước mắt trên bề mặt nhãn cầu, làm tăng tiết nước mắt, điều trị viêm của mi mắt cũng như bề mặt nhãn cầu.
4.1 Cấp nước mắt nhân tạo
Với những trường hợp khô mắt nhẹ có thể điều trị bằng cách tra nước mắt nhân tạo và có thể sử dụng thường xuyên được. Tốt hơn hết nên sử dụng các loại nước mắt nhân tạo không có chất bảo quản vì chất bảo quản sẽ gây độc cho mắt khi sử dụng kéo dài. Tuy nhiên những trường hợp bị khô mắt vừa và nặng việc sử dụng nước mắt nhân tạo thay thế là chưa đủ, và cần có các phương pháp khác bổ sung.
4.2 Duy trì phim nước mắt
Một phương pháp để làm giảm các triệu chứng khó chịu của khô mắt hiệu quả là giữ nước mắt tự nhiên ở lâu trong mắt. Vấn đề này có thể thực hiện bằng cách ngăn không cho nước mắt chảy qua đường lệ bằng cách chặn các điểm lệ bằng nút silicon hoặc phẫu thuật đóng điểm lệ vĩnh viễn.
5. Những lưu ý khi điều trị khô mắt
Đối với câu hỏi “Khô mắt nhỏ thuốc gì?” Bạn có thể sử dụng các thuốc tra mắt để tăng tiết nước mắt do bác sĩ nhãn khoa kê đơn. Nhất là sử dụng Omega-3 tự nhiên.
Điều trị viêm của mi mắt và bề mặt nhãn cầu: Cần sử dụng các thuốc nước hoặc mỡ để tra mắt theo đơn của bác sĩ nhãn khoa. Các phương pháp như chườm ấm, massage mí mắt, rửa sạch mi mắt sẽ giúp làm giảm viêm nhiễm quanh mắt.
Các bước sau có thể làm giảm các triệu chứng bị khô mắt:
- Uống đủ nước: hàng ngày nên uống 8-10 cốc nước lọc để giúp cơ thể luôn trong trạng thái hyđrô hóa và luôn đào thải các chất cặn bã.
- Hãy nhớ chớp mắt thường xuyên khi đọc sách hoặc sử dụng máy tính trong thời gian dài. Không nên để mắt làm việc quá sức, cường độ làm việc quá lớn trên máy tính, sẽ khiến mắt không chỉ bị khô, mà còn phải điều tiết nhiều, gây nên cảm giác mệt mỏi cho mắt, không nên thức khuya để làm việc với máy tính
- Tránh các tác động gây kích thích mắt, cọ xát vào mắt như dụi mắt. Để sách cách xa 30- 50 cm khi đọc. Nếu làm việc, học hành, sử dụng máy tính nhiều giờ, nên nghỉ ngơi mỗi tiếng 1 lần, mỗi lần khoảng 5 phút để mắt được thư giãn.
- Không nên lạm dụng điều hòa. Tạo điều kiện cho đôi mắt của chúng ta được thư thái ở những nơi không gian sạch, nhiều cây xanh, không khí trong lành chính là cách chống khô mắt hiệu quả.
- Đeo kính mắt khi để bảo vệ mắt tránh tác động của nắng, gió, khói bụi, môi trường ô nhiễm. Không để không khí thổi trực tiếp vào mắt (máy điều hòa, quạt gió,...).
- Nên bổ sung các loại thực phẩm như cà chua, cà rốt, đu đủ, nho, gấc, cá hồi, gà tây, cam, đậu phộng... bổ sung các loại vitamin A, C , E, kẽm, axit folic có lợi cho mắt.
- Có thể nhỏ thêm nước mắt nhân tạo để làm dịu mắt 4-6 lần/ngày, nhất là các loại nước mắt nhân tạo không có chất bảo quản.
Tóm lại, bệnh khô mắt kéo dài có thể gây tổn thương giác mạc, suy giảm thị lực. Do vậy bệnh nhân cần thường xuyên tới thăm khám tại các bệnh viện mắt để phát hiện kịp thời các tổn thương.
XEM THÊM:
