Đánh giá sự phát triển của trẻ mới biết đi: Những điều bạn cần biết

Quan sát cách con bạn phát triển và thay đổi theo thời gian, xem liệu con bạn có đáp ứng được các mốc phát triển quan trọng trong việc chơi, học, nói, cư xử và hành động hay không. Đây là công việc rất thú vị và vô cùng quan trọng. Nếu bạn nhận thấy con của bạn không đạt được các cột mốc phát triển quan trọng, bạn cần trao đổi với bác sĩ về điều này.

1. Đánh giá phát triển là gì?

Trẻ em phát triển với các tốc độ khác nhau: một số trẻ biết nói sớm, một số trẻ lại biết đi trước khi các bạn cùng tuổi biết bò. Tuy nhiên việc trẻ phát triển chậm ở một kỹ năng nào đó cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề nào đó ở trẻ.

Đánh giá sự phát triển của trẻ mới biết đi nói chung và trẻ em nói chung là một đánh giá có cấu trúc về sự phát triển thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, xã hội và cảm xúc của trẻ. Một chuyên gia đánh giá sự phát triển có thể tiến hành đánh giá hoặc điều này có thể được thực hiện bởi một nhóm chuyên gia có thể bao gồm:

• Bác sĩ nhi khoa.
• Chuyên gia ngôn ngữ
• Nhà thính học
• Nhà trị liệu
• Nhà tâm lý học trẻ em
• Bác sĩ tâm thần trẻ em
• Cùng những người khác.

Chuyên gia hoặc nhóm chuyên gia sẽ điều chỉnh đánh giá của con bạn cho phù hợp với độ tuổi của trẻ và các vấn đề nghi ngờ hoặc chậm trễ.

Nói chung, bạn hãy dành thời gian trả lời nhiều câu hỏi chi tiết về sự phát triển của con bạn, chuyển động thể chất, hành vi, vui chơi và tương tác với các thành viên trong gia đình và phần còn lại của thế giới.

Trẻ sẽ trải qua một loạt các bài kiểm tra có thể bao gồm khám sức khỏe, kiểm tra thính giác và thị lực, quan sát khi trẻ chơi và các bài kiểm tra tiêu chuẩn để xác định điểm mạnh và điểm yếu của trẻ.

Nếu giáo viên hoặc bác sĩ của trẻ đã đề nghị đánh giá sự phát triển của trẻ, bạn có thể cảm thấy lo lắng, sợ hãi hoặc thậm chí tội lỗi. Bởi không có cha mẹ nào thích nghe rằng con mình có thể có vấn đề về phát triển.

Việc lo lắng của bạn là điều bình thường, nhưng hãy nhớ rằng đánh giá chỉ đơn giản là đánh giá, kiểm tra sự phát triển của con bạn. Mặc dù việc đánh giá có thể dẫn tới một số chẩn đoán, nhưng đây hoàn toàn không phải là một phương pháp chẩn đoán, cũng không phải là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó nghiêm trọng.

Trong nhiều trường hợp, đánh giá sẽ cho thấy trẻ hoàn toàn bình thường và không cần điều trị. Ngay cả khi bác sĩ hoặc giáo viên nghi ngờ vấn đề, họ có thể đưa ra gợi ý để bạn đánh giá bé khi ở nhà. Cố gắng giữ tinh thần thoải mái và nhớ rằng mục tiêu cuối cùng của việc đánh giá là giúp trẻ khỏe mạnh khi lớn lên.

2. Khi nào cần đánh giá sự phát triển của trẻ mới biết đi?

Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo rằng tất cả trẻ em nên được đánh giá phát triển định kỳ ở các lần khám sức khỏe cho trẻ 9, 18 và 24 hoặc 30 tháng tuổi, ngay cả khi không có vấn đề gì trong quá trình phát triển.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển của trẻ tại mỗi lần khám sức khỏe cho trẻ. Nếu bác sĩ nhận thấy một kỹ năng nào đó mà trẻ có vẻ chậm đáng kể so với các bạn cùng lứa tuổi, họ có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia phát triển để được đánh giá chính xác hơn.

Là người làm cha, làm mẹ, bạn cũng có thể chủ động đề nghị đánh giá sự phát triển của con bạn. Bởi vì hơn ai hết, bạn chính là người hiểu rõ con mình nhất và có thể là người đầu tiên nhận thấy sự chậm phát triển của trẻ. Trong khi bác sĩ chỉ dành vài phút cho con bạn trong mỗi lần khám, vì vậy họ rất dễ bỏ sót những vấn đề tế nhị.

Chính vì vậy nếu bạn lo lắng về một vấn đề cụ thể nào đó trong sự phát triển của con bạn: chẳng hạn như khả năng nói hoặc khả năng lấy đồ vật của con bạn và bác sĩ không đề cập đến bất cứ điều gì liên quan đến chúng, bạn hãy đưa ra vấn đề đó và yêu cầu giới thiệu đến bác sĩ chuyên khoa.

Nếu trẻ đang ở trường mầm non hoặc trung tâm giữ trẻ có nhân viên được đào tạo về phát triển mầm non, giáo viên hoặc người chăm sóc có thể phát hiện ra vấn đề ở trẻ.

3. Làm thế nào để việc đánh giá sự phát triển của trẻ mới biết đi được tốt nhất?

Mọi đánh giá đều khác nhau vì sự phát triển của mỗi đứa trẻ là khác nhau và chúng sống trong các gia đình khác nhau. Theo Zero to Three, một tổ chức phi lợi nhuận dành cho sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ nhỏ, đồng thời là đơn vị đi đầu trong việc thiết lập các tiêu chuẩn chuyên nghiệp cho việc đánh giá trẻ em, để việc đánh giá được tốt nhất cần có các yếu tố sau đây:

• Cha mẹ và các chuyên gia nên làm việc cùng nhau: bởi cha mẹ là một chuyên gia về hành vi của con mình, và bạn nên đóng một vai trò quan trọng trong quá trình đánh giá sự phát triển của bé. Thông tin bạn cung cấp và ý kiến ​​của bạn rất quan trọng trong việc xác định xem con bạn đang thực sự như thế nào.
• Việc đánh giá nên được thực hiện bởi một nhóm: có thể bao gồm bác sĩ nhi khoa, nhà thính học, nhà tâm lý học trẻ em và bác sĩ tâm thần trẻ em, cùng những người khác. Điều này sẽ giúp cho kết quả đánh giá là một bức tranh toàn cảnh về các kỹ năng của con bạn. Đồng thời các thành viên của nhóm đều phải có hiểu biết vững chắc về sự phát triển của trẻ em.
• Con bạn nên được quan sát trong một số môi trường khác nhau với những người khác nhau: Hành vi của một đứa trẻ rất phức tạp. Chính vì vậy để có được bức tranh toàn cảnh về cách con bạn chơi, học, di chuyển và tương tác, trẻ cần được đánh giá trong những môi trường xung quanh khác nhau. Chẳng hạn, cách anh ấy cư xử với bạn có thể khác với cách anh ấy ở nhà trẻ hoặc với anh chị em của mình. Một nhóm đánh giá tốt sẽ xem xét tất cả những điều này.
• Quá trình đánh giá nên xác định điểm mạnh và điểm yếu của con bạn. Sự phát triển của trẻ rất phức tạp và một đánh giá tốt cần xem xét khả năng hoạt động của con bạn trong một số lĩnh vực, không phải chỉ một hoặc hai lĩnh vực mà trẻ có vẻ đang gặp khó khăn.
• Con bạn không nên bị buộc phải tách khỏi bạn trong quá trình kiểm tra. Trẻ mới biết đi không thể hoạt động tốt nhất nếu trẻ lo lắng hoặc sợ hãi. Việc tách bé ra khỏi bố mẹ có thể khiến trẻ lo lắng, thậm chí trẻ có thể hoảng sợ khi phải ở bên cạnh người lạ mà không có bố mẹ. Điều này sẽ ảnh hưởng không tốt đến kết quả của việc đánh giá.
• Một đánh giá nên cảm thấy như được giúp đỡ. Đánh giá chính thức về sự phát triển của con bạn thường là bước đầu tiên để xác định xem trẻ có cần can thiệp hoặc điều trị sớm hay không. Nhưng khi việc kiểm tra được thực hiện tốt, nhiều phụ huynh nói rằng bản thân việc đánh giá rất có ích.

Trong suốt quá trình đánh giá, bạn sẽ cảm thấy như kiến ​​thức của mình về con bạn đang tăng lên và bạn đang nhận được câu trả lời cho nhiều câu hỏi của mình về sự phát triển của trẻ và những ý tưởng mới về cách tương tác với con bạn.

Bạn thậm chí có thể cảm thấy nhẹ nhõm sau khi đánh giá xong. Đối mặt với một vấn đề phát triển tiềm ẩn có thể khiến bạn khó chịu, nhưng bạn cần biết rằng sự trợ giúp sẵn có có thể giống như một bước tiến lớn cho sự phát triển của con bạn.

4. Bạn cần làm gì khi đánh giá sự phát triển của trẻ mới biết đi?

Chuẩn bị cho việc đánh giá sự phát triển của trẻ và luôn bên cạnh trẻ trong suốt quá trình đánh giá. Đây là hai điều quan trọng nhất bạn có thể làm để đảm bảo kết quả kiểm tra được tối ưu.

Dưới đây là một số gợi ý cụ thể về việc bạn có thể làm trong buổi đánh giá:

• Cả cha và mẹ nên tham dự bất kỳ cuộc kiểm tra hoặc đánh giá sàng lọc nào, nếu có thể. Bạn có thể có thông tin hoặc ý tưởng khác nhau để đóng góp và bạn có thể so sánh các ghi chú sau đó để đảm bảo rằng bạn hiểu mọi thứ đã diễn ra.
• Đảm bảo rằng con bạn khỏe mạnh và thoải mái trong quá trình kiểm tra. Ví dụ, một đứa trẻ sợ hãi hoặc bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng tai, sẽ không thể hiện tốt nhất khả năng của mình.
• Yêu cầu một báo cáo bằng văn bản được gửi cho bạn và bác sĩ của con bạn khi kết thúc đánh giá. Và đặt câu hỏi về bất cứ điều gì bạn không hiểu, cho dù đó là một phần của bài kiểm tra hay biệt ngữ trong báo cáo sau khi bạn nhận được nó.
• Trong khi bạn chờ đợi kết quả đánh giá, hãy cân nhắc việc đăng ký cho con bạn tham gia một chương trình can thiệp. Việc can thiệp trước đó sẽ tốt hơn khi điều trị các tình trạng phát triển như tự kỷ, rối loạn ngôn ngữ và ngôn ngữ, hay khuyết tật học tập.
• Nếu đánh giá chỉ ra sự chậm phát triển của con bạn, bạn cần trao đổi với bác sĩ về tình trạng của con bạn và biện pháp xử lý, điều trị đối với con bạn. Việc điều trị có thể tốn nhiều thời gian và lấy đi của bạn nhiều cảm xúc, do đó bạn cần chuẩn bị kỹ càng.
• Cho con bạn đánh giá lại định kỳ. Trẻ em lớn lên và phát triển rất nhanh với tốc độ khác nhau, vì vậy điều quan trọng là phải đánh giá lại chúng thường xuyên. Con của bạn có thể phát triển nhanh hơn sau khi được đánh giá là chậm phát triển hoặc phát triển những cái mới. Do đó bạn cần tiếp tục theo dõi sẽ nắm bắt được bất kỳ thay đổi nào của con bạn.

Đánh giá sự phát triển của trẻ mới biết đi nói riêng và của tất cả trẻ em nói chung là việc làm quan trọng. Điều này giúp cha mẹ xác định xem tốc độ phát triển của con mình như thế nào và xem trẻ có bị chậm phát triển ở một khía cạnh nào không. Nếu phát hiện trẻ chậm phát triển, các bác sĩ có thể đưa ra các biện pháp can thiệp hoặc điều trị sớm nhất.

Để trẻ khỏe mạnh, phát triển tốt cần có một chế độ dinh dưỡng đảm bảo về số lượng và cân đối chất lượng. Nếu trẻ không được cung cấp các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối sẽ dẫn đến những bệnh thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển toàn diện của trẻ cả về thể chất, tâm thần và vận động.

Cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Các dấu hiệu bé thiếu kẽm

Thiếu vi chất dinh dưỡng và tình trạng không tăng cân ở trẻ

Nguồn tham khảo: babycenter.com, zerotothree.org, childpsychologist.com.au, cdc.gov