Rheopolyglukin thuộc nhóm máu, chế phẩm máu, dung dịch cao phân tử. Thuốc được chỉ định các trường hợp làm tăng hiệu quả tính thấm của các thuốc khi tiêm dưới da, đặc biệt các thuốc gây tê trong phẫu thuật. Tuân thủ chỉ định, liều dùng thuốc Rheopolyglukin sẽ giúp người bệnh nâng cao hiệu quả điều trị và tránh được những tác dụng phụ không mong muốn.
1. Rheopolyglukin là thuốc gì?
Rheopolyglukin chứa thành phần chính Dextran hàm lượng 40mg và các tá dược khác vừa đủ do nhà sản xuất cung cấp. Thuốc được bào chế ở dạng dung dịch, cách thức đóng gói dạng chai với thể tích 400ml.
Dextran 40 là dung dịch dextran có phân tử lượng thấp, phân tử lượng trung bình khoảng 40.000. Dung dịch có tác dụng làm tăng nhanh thể tích tuần hoàn. Tác dụng duy trì thể tích kéo dài trong 3-4 giờ. Dung dịch có tác dụng cải thiện vi tuần hoàn, đề phòng huyết khối mà không ảnh hưởng lên loại nhóm máu.
Nhờ khả năng gắn với nước mạnh mà dextran phân tử lượng thấp cải thiện các tính chất lưu biến của máu và vì thế có tác dụng đặc hiệu lên vi tuần hoàn, tăng cấp dịch vào mô, tăng cung cấp oxygen cho mô, dẫn đến làm loãng máu, giảm độ quánh của máu, tăng cung lượng tim và giảm sức cản ngoại biên.
2. Rheopolyglukincó công dụng gì?
Thuốc Rheopolyglukin có chỉ định dùng trong trường hợp sau:
- Choáng giảm thể tích tuần hoàn và giảm vi tuần hoàn do mất máu, chấn thương, nhiễm độc, bỏng, nhiễm khuẩn, viêm tụy hoặc viêm màng bụng.
- Phòng ngừa choáng sau phẫu thuật.
- Cải thiện tuần hoàn địa phương và làm giảm nguy cơ huyết khối trong ghép cơ quan.
- Được cho thêm vào dung dịch truyền của máy tim phổi nhân tạo trong mổ tim hở.
Ngoài ra, thuốc Rheopolyglukin chống chỉ định trong các trường hợp:
- Người bệnh dị ứng với hoạt chất Dextran hoặc các thành phần tá dược khác có trong thuốc.
- Suy tim mất bù (nguy cơ quá tải tuần hoàn), phù phổi, xuất huyết não, thiểu niệu hoặc vô niệu, tổn thương thận, cơ địa chảy máu, mất hoặc giảm nước ngoài tế bào, có nguy cơ chảy máu, giảm tiểu cầu, có tiền sử mẫn cảm với Dextran.
3. Liều lượng và cách dùng thuốc Rheopolyglukin
3.1. Cách dùng
Thuốc Rheopolyglukin được bào chế ở dạng dung dịch, nên thuốc được dùng bằng truyền tĩnh mạch.
3.2. Liều dùng
Liều lượng tùy trường hợp diễn biến bệnh cụ thể của người bệnh cũng như đáp ứng trên lâm sàng. Bác sĩ điều trị sẽ chỉ định liều dùng và tốc độ truyền dịch cần đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Liều dùng tối đa cho trẻ em là 15ml/kg thể trọng/ ngày.
4. Tác dụng phụ của Rheopolyglukin
Bác sĩ luôn xem xét giữa lợi ích mà đem lại cho bệnh nhân và nguy cơ có thể xảy ra các tác dụng phụ để chỉ định dùng thuốc thích hợp. Thuốc Rheopolyglukin dung nạp khá tốt, ít xảy ra các phản ứng phụ cho người bệnh.
Dưới đây là một số tác dụng phụ hiếm gặp khi dùng thuốc:
- Toàn thân: Phản ứng phản vệ/ dạng phản vệ, sốt. Quá mẫn với Dextran thường xuyên xảy ra sớm lúc bắt đầu truyền dung dịch này, thậm chí ngay lần truyền đầu tiên.
- Da: Đỏ bừng, nổi mày đay.
- Suy thận cấp: Tác dụng phụ có thể không giống nhau tùy vào cơ địa mỗi người người.
Lưu ý: Ngoài những tác dụng phụ kể trên, thuốc Rheopolyglukin có thể gây ra cho người bệnh những tác dụng không mong muốn khác chưa được ghi nhận. Do đó, trong khi sử dụng thuốc nếu có bất kỳ phản ứng bất thường nào xảy ra nên thông báo ngay cho bác sĩ điều trị để can thiệp kịp thời.
5. Tương tác thuốc Rheopolyglukin
Một số thuốc xảy ra tương tác với thuốc Rheopolyglukin khi dùng kết hợp với nhau như sau:
- Dextran làm tăng tác dụng độc lên thận của các aminoglycosid khi dùng đồng thời với các thuốc này. Tránh dùng cả hai thuốc trên trong trị liệu dài ngày.
- Dextran ảnh hưởng đến sự cân bằng đông máu theo các cơ chế khác với cơ chế chống đông kinh điển.
- Dextra tương tác với các yếu tố VIII, nên rối loạn về đông máu có thể xảy ra ở người bị thiếu hoặc giảm yếu tố VIII. Trong trường hợp này cần điều trị bằng chế phẩm đậm đặc chống hemophilia.
Ngoài ra, có những tương tác thuốc có thể xảy ra khi dùng phối hợp giữa thuốc Rheopolyglukin với các thuốc khác hoặc các thực phẩm khác. Người bệnh nên cho bác sĩ biết các thuốc đang sử dụng tại nhà để có chẩn đoán chính xác, kịp thời khi xảy ra tương tác thuốc.
6. Các lưu ý khi dùng thuốc Rheopolyglukin
Để dùng thuốc này đạt hiệu quả như mong muốn cũng như hạn chế tối đa những phản ứng gây hại cho người bệnh, cần lưu ý một số điểm như sau:
- Dung dịch Dextran phân tử lượng thấp có áp lực thẩm thấu keo cao không thích hợp để thay thế dịch nội mạch nguyên phát vì có nguy cơ thiểu niệu nhất thời.
- Với người mất nước, trước hết cần phải bù lượng thiếu hụt dịch ngoại bào bằng dung dịch Ringer lactat hay dung dịch glucose.
- Để đề phòng tắc huyết khối tĩnh mạch sau mổ, phải truyền thuốc trước khi mổ. Khi truyền nên dùng bộ dây truyền có bộ lọc 15 micron.
- Dịch truyền Dextran có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm đường niệu bằng phương pháp phân cực và nghiệm pháp Nylander.
- Thời kỳ mang thai: Không dùng các dung dịch Dextran khi gây tê ngoài màng cứng hoặc gây mê mổ đẻ nhằm mục đích dự phòng, vì có nguy cơ gây thai chết hoặc để lại di chứng thần kinh nặng cho trẻ sơ sinh. Cần tuân theo chỉ định một cách nghiêm túc và phải dùng Dextran trước để ức chế hapten và phòng ngừa phản vệ.
- Thận trọng khi dùng thuốc Rheopolyglukin cho trẻ nhỏ và người cao tuổi, cần kiểm soát tốc độ và thể tích dịch truyền để tránh quá thừa dịch, đặc biệt là những bệnh nhân có tình trạng suy thận.
- Mặc dù chưa có bằng chứng khẳng định việc dùng thuốc Rheopolyglukin cho bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ đảm bảo an toàn không gây hại đến trẻ bú mẹ. Cần cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ tiềm ẩn có thể xảy ra cho trẻ bú mẹ khi dùng thuốc Rheopolyglukin. Vì vậy, không tự ý dùng thuốc khi chưa hỏi ý kiến của bác sĩ.
- Người bệnh không nên ngưng dùng thuốc mặc dù đã có các dấu hiệu cải thiện của tình trạng bệnh.
- Thuốc đã quá hạn dùng theo nhà sản xuất khuyến cáo thì không nên tiếp tục sử dụng do các thành phần của thuốc bị biến đổi có thể có nguy cơ xảy ra các phản ứng gây hại khi dùng thuốc này cho người bệnh.
7. Làm gì khi quên liều, quá liều thuốc Rheopolyglukin?
- Nếu lỡ quên một liều dùng thuốc Rheopolyglukin, hãy dùng càng sớm càng tốt. Thông thường các thuốc được chỉ định của bác sĩ điều trị có thể dùng muộn hơn 1 - 2 giờ so với thời gian chỉ định. Trong trường hợp phát hiện việc quên liều thì có thể bỏ qua liều thuốc đó nếu đã gần với thời điểm dùng thuốc tiếp theo, không nên dùng gấp đôi liều để bù lại liều đã quên.
- Trường hợp người bệnh dùng thuốc quá liều và xuất hiện các dấu hiệu bị quá tải tuần hoàn như phù phổi hoặc suy tim sung huyết. Nếu thấy thiểu niệu kèm nước tiểu quánh như siro, phải ngừng điều trị và dùng thuốc lợi tiểu như Furosemid hoặc truyền dịch phù hợp. Khi phát hiện quá liều nên ngưng dùng thuốc, tiến hành điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ ngay. Phải có sẵn các thuốc như epinephrin (adrenalin), corticosteroid và thuốc kháng histamin để điều trị cấp cứu.
Những thông tin liên quan về cách sử dụng, công dụng, liều dùng và một số lưu ý khi sử dụng thuốc Rheopolyglukin đã được cập nhật ở bài viết trên. Lưu ý, Rheopolyglukin là thuốc chỉ được dùng khi có kê đơn của bác sĩ, người bệnh không nên tự ý dùng thuốc khi chưa được thăm khám và chẩn đoán bác sĩ điều trị.
