Thuốc Cisplatin hay còn được gọi với tên khác là thuốc Platinol. Đây là hợp chất của platin gồm 1 nguyên tử platin nối với 2 nguyên tử clo và 2 phân tử amoniac ở vị trí cis. Thuốc Cisplatin có tác dụng gây độc cho tế bào, chống u và thuộc loại các chất alkyl hóa.
1. Công dụng thuốc Cisplatin (Platinol)
Thuốc Cisplatin hay thuốc Platinol thuộc nhóm thuốc hóa trị liệu chống ung thư. Thuốc Cisplatin tạo thành các liên kết chéo bên trong và giữa các sợi ADN, nên làm thay đổi cấu trúc của ADN và ức chế tổng hợp ADN.
Ngoài ra, ở một mức độ thấp hơn, thuốc Cisplatin công dụng ức chế tổng hợp protein và ARN. Tất cả các hợp chất này đều rất quan trọng để tế bào phân chia và phát triển. Bằng cách ngăn chúng phân chia, thuốc thuốc Cisplatin có thể ngăn tế bào ung thư phát triển.
2. Cách sử dụng của thuốc Cisplatin
Thuốc Cisplatin được sử dụng theo đường tiêm truyền qua đường tĩnh mạch (IV, vào tĩnh mạch). Liều lượng và thời gian điều trị được xác định bởi kích thước và loại ung thư của bạn. Bạn sẽ được truyền dịch qua đường tĩnh mạch trước khi sử dụng thuốc Cisplatin.
Ngay cả khi thuốc Cisplatin được sử dụng tại các cơ sở y tế, thuốc này vẫn có thể gây ra cảm giác bỏng và đau. Nguy cơ khi sử dụng thuốc Cisplatin có thể bị rò rỉ ra ngoài tĩnh mạch tại vị trí tiêm, dẫn đến tổn thương mô có thể nghiêm trọng. Nếu khu vực tiêm truyền trở nên đỏ, sưng hoặc đau bất cứ lúc nào trong hoặc sau khi tiêm, bạn cần liên hệ với nhân viên y tế ngay lập tức. Không đắp bất cứ thứ gì lên vùng da đang bị phản ứng, trừ khi được yêu cầu bởi các nhân viên y tế.
Thuốc Cisplatin có thể gây ra ảnh hưởng đến nồng độ trong máu của một số loại thuốc chống co giật.
3. Tác dụng không mong muốn của thuốc Cisplatin
Có một số điều bạn có thể làm để kiểm soát các tác dụng phụ của thuốc Cisplatin. Dưới đây là một số tác dụng phụ phổ biến hoặc quan trọng nhất của thuốc Cisplatin:
3.1. Vấn đề về thận
Thuốc Cisplatin có thể gây ra các vấn đề về thận, bao gồm tăng mức creatinine, Việc tăng chỉ số Creatinin có thể được theo dõi bằng cách sử dụng các xét nghiệm máu. Các dấu hiệu cảnh báo những vấn đề về thận bao gồm lượng nước tiểu giảm, tiểu ra máu, sưng mắt cá chân hoặc chán ăn.
3.2. Bệnh thần kinh ngoại biên
Bệnh thần kinh ngoại biên là một tình trạng bệnh lý nhiễm độc ảnh hưởng đến thần kinh. Đặc trưng của bệnh là xuất hiện cảm giác tê hoặc cảm giác ngứa ran ở bàn tay hay bàn chân, thường xảy ra sau khi đeo tất hoặc đeo găng tay. Tình trạng này có thể trở nên ngày càng nghiêm trọng khi sử dụng thêm liều lượng thuốc.
Ở một số người, các triệu chứng sẽ từ từ biến mất sau khi ngừng sử dụng thuốc Cisplatin, nhưng đối với một số người, nó không bao giờ biến mất hoàn toàn. Bạn nên thông báo cho bác sĩ nếu bạn bị tê hoặc ngứa ran ở bàn tay hay bàn chân, vì họ có thể cần điều chỉnh liều lượng dùng thuốc của bạn.
3.3. Buồn nôn hay nôn mửa nhiều
Bác sĩ điều trị có thể kê đơn thuốc chống nôn giúp bạn kiểm soát buồn nôn và nôn. Ngoài ra, việc thay đổi chế độ ăn uống: tránh những thứ có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng, chẳng hạn như thức ăn nặng hoặc nhiều dầu mỡ / chất béo, gia vị hoặc quá chua như chanh, cà chua, cam. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng nước muối súc miệng hoặc uống trà gừng để giảm bớt các triệu chứng.
3.4. Vấn đề về thính giác
Thuốc Cisplatin có thể gây ra tình trạng giảm thính lực và ù tai. Khả năng nghe của bạn sẽ được kiểm tra trước khi bạn sử dụng thuốc Cisplatin và khi cần thiết trong suốt quá trình điều trị. Thông báo cho bác sĩ điều trị nếu bạn bị ù tai hoặc nếu bạn nhận thấy thính lực của mình giảm khi sử dụng thuốc Cisplatin.
3.5. Phản ứng dị ứng
Trong một số trường hợp, bạn có thể xuất hiện các dấu hiệu dị ứng với thuốc Cisplatin. Các dấu hiệu của phản ứng có thể bao gồm: thở gấp hoặc khó thở, đau ngực, phát ban, đỏ bừng hoặc ngứa hoặc giảm huyết áp. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào về cảm giác của bạn trong khi truyền dịch, hãy thông báo cho nhân viên y tế ngay lập tức. Việc truyền dịch sẽ bị chậm lại hoặc ngừng nếu bạn cảm thấy khó chịu. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của phản ứng, bạn vẫn có thể nhận được thuốc cùng với thuốc trước để ngăn chặn phản ứng hoặc nếu thuốc được đưa ra với tốc độ chậm hơn.
3.6. Tác dụng không mong muốn ít phổ biến hơn của thuốc Cisplatin
- Bất thường về điện giải: Thuốc Cisplatin có thể ảnh hưởng đến mức bình thường của các chất điện giải (kali, magie, canxi, v.v.) trong cơ thể bạn. Mức độ bất thường điện giải sẽ được theo dõi bằng xét nghiệm máu. Nếu nồng độ các chất điện giải trở nên quá thấp, bác sĩ có thể chỉ định truyền qua đường tĩnh mạch hoặc uống. Không dùng bất kỳ chất bổ sung nào mà không tham khảo ý kiến trước với nhóm chăm sóc của bạn.
- Thay đổi vị giác và khứu giác: Bạn có thể cảm thấy vị kim loại hoặc thấy rằng thức ăn không có mùi vị gì cả. Bạn có thể không còn hứng thú với thực phẩm hoặc đồ uống mà bạn thích trước khi điều trị ung thư. Các dấu hiệu triệu chứng này có thể kéo dài vài tháng hoặc lâu hơn sau khi điều trị kết thúc.
- Thay đổi thị lực: Thuốc Cisplatin có thể gây mờ mắt và thay đổi nhận thức về màu sắc, đặc biệt là khi dùng liều điều trị cao hơn hoặc tăng tần suất sử dụng thuốc Cisplatin. Báo cáo bất kỳ thay đổi nào về thị lực cho nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn ngay lập tức.
- Khối u ác tính thứ phát: Có ít nguy cơ phát triển bệnh bạch cầu hoặc loại ung thư khác do điều trị bằng thuốc Cisplatin, có thể xảy ra nhiều năm sau khi điều trị. Điều này thường liên quan đến việc điều trị lặp đi lặp lại hoặc sử dụng thuốc với liều cao.
- Hội chứng bệnh não có thể đảo ngược sau (PRES): Trong một số trường hợp hiếm hoi, thuốc Cisplatin đã gây ra rối loạn thần kinh được gọi là hội chứng bệnh não có thể đảo ngược sau (PRES), còn được gọi là bệnh não có hồi phục sau (RPLS). Các triệu chứng của PRES / RPLS bao gồm nhức đầu, co giật, hôn mê, lú lẫn, mù và các rối loạn thị giác và thần kinh khác.
4. Ảnh hưởng của thuốc Cisplatin đến hệ sinh sản
- Thuốc Cisplatin có thể ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt hoặc sản xuất tinh trùng trở nên không đều hoặc ngừng vĩnh viễn. Phụ nữ có thể gặp các dấu hiệu của mãn kinh bao gồm bốc hỏa và khô âm đạo. Ngoài ra, bạn có thể giảm ham muốn tình dục trong quá trình điều trị. Đối với nam giới, bạn có thể gửi tinh trùng vào ngân hàng tinh trùng nếu bạn có thể muốn có con trong tương lai.
- Việc cho thai nhi tiếp xúc với thuốc Cisplatin có thể gây dị tật bẩm sinh, vì vậy bạn không nên mang thai hoặc làm cha khi đang dùng thuốc này.
Cho nên, phụ nữ nên sử dụng các biện pháp tránh thai hiệu quả là cần thiết trong quá trình điều trị và ít nhất 14 tháng sau khi điều trị, ngay cả khi chu kỳ kinh nguyệt của bạn đã ngừng lại. Đối với nam giới, bạn cũng nên sử dụng biện pháp tránh thai hiệu quả là cần thiết trong quá trình điều trị và ít nhất 11 tháng sau khi điều trị, ngay cả khi bạn tin rằng mình không sản xuất tinh trùng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo:oncolink.org
