Acam2000 là một loại vắc xin mới được đưa vào sử dụng trong việc phòng ngừa bệnh đậu mùa cho một số người có nguy cơ cao mắc bệnh. Bệnh đậu mùa trước đây đã bị xoá sổ nhờ sự ra đời của vắc xin. Tuy nhiên, vì nguy cơ tiềm ẩn của bệnh mà một số đối tượng vẫn được tiêm loại vắc xin này.
1. Thuốc Acam200 có công dụng gì?
Thuốc acam2000® là một loại vắc-xin được dùng để phòng ngừa bệnh đậu mùa. Loại vắc xin sống giảm động lực này đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ(FDA) đã cấp phép cho ACAM2000, đây một loại vắc xin mới để bảo vệ chống lại bệnh đậu mùa. Đậu mùa là một căn bệnh do virus gây ra và rất dễ lây lan có khả năng gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới người mắc bệnh.
Trước đây, một chương trình tiêm chủng trên toàn thế giới đã xóa bỏ bệnh đậu mùa trong dân số. Các kho dự trữ virus đã biết chỉ được lưu giữ trong hai phòng thí nghiệm đã được phê duyệt ở Hoa Kỳ và Nga. Có nghĩa là nó cũng thể hiện một trong những mối đe dọa tiềm ẩn lớn nhất đối với việc gây hại cho sức khỏe cộng đồng, nếu như virus gây bệnh được coi là một vũ khí sinh học.
Bệnh đậu mùa do vi rút variola gây ra, một loại vi rút đã xuất hiện cách đây hàng nghìn năm. Nó lây lan khi tiếp xúc gần với những người bị nhiễm bệnh hoặc các đồ vật có nguy cơ có virus chẳng hạn như giường hoặc quần áo. Không có phương pháp điều trị bệnh đậu mùa và cách phòng ngừa duy nhất là tiêm chủng.
Các triệu chứng của bệnh đậu mùa thường bắt đầu với biểu hiện như sốt cao, đau nhức đầu và toàn thân. Sau đó, phát ban lan rộng và tiến triển thành các nốt sần nổi lên và mụn nước chứa đầy mủ, sau đó mụn nước vỡ ra đóng vảy và bong ra sau khoảng ba tuần, để lại sẹo rỗ. Theo CDC, tỷ lệ tử vong trước đây khi mắc bệnh này khoảng 30%.
Vắc xin Acam2000 nhằm mục đích tiêm chủng cho những người có nguy cơ cao bị phơi nhiễm với virus gây bệnh đậu mùa. Vắc xin này có chứa vi rút vắc xin sống giảm động lực và hoạt động bằng cách gây nhiễm trùng nhẹ, kích thích phản ứng miễn dịch giúp bảo vệ hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa mà không thực sự gây ra bệnh. Nhưng vì ACAM2000 có chứa vi rút sống, nên cần phải cẩn thận để ngăn vi rút lây lan từ vị trí tiêm chủng sang các bộ phận khác của cơ thể và cho các cá nhân khác.
2. Chỉ định và chống chỉ định dùng thuốc Acam2000
Chỉ định: Vắc xin này được chỉ định tiêm cho những người có nguy cơ cao tiếp xúc với virus gây bệnh đậu mùa. Đặc biệt, những người có nguy cơ đối mặt với việc sử dụng virus như một loại vũ khí sinh học.
Chống chỉ định: Chống chỉ định tiêm vắc xin khi bạn có một số vấn đề với hệ thống miễn dịch. Những người có vấn đề về sức khỏe có thể có nguy cơ cao bị các phản ứng phụ nghiêm trọng do tiêm chủng. Một số trường hợp chống chỉ định tiêm chủng bao gồm:
- Bị bệnh bạch cầu, ung thư hạch
- Đã được cấy ghép tủy xương hoặc ghép nội tạng
- Bị bệnh ung thư bất kỳ đã di căn
- Nhiễm bệnh HIV, AIDS
- Thiếu hụt miễn dịch tế bào hoặc miễn dịch thể dịch
- Đang được điều trị bằng xạ trị
- Đang được điều trị bằng steroid, prednisone hoặc các loại thuốc điều trị ung thư.
3. Cách sử dụng thuốc Acam2000
Khi dùng thuốc này hay bất kỳ thuốc khác đều có thể gây ra một số rủi ro. Cho nên việc sử dụng đúng cách là một biện pháp hiệu quả nhất để có thể giúp giảm thiểu rủi ro.
Cách thức tiêm chủng:
- Khi tiêm vắc xin đậu mùa Acam2000 thì người thực hiện tiêm chủng sẽ chọc 15 lần vào da trên cánh tay của bạn bằng một cây kim có chứa thuốc Acam2000. Các vết chọc không sâu nhưng sẽ có thể gây chảy máu, được gọi là vị trí tiêm chủng.
- Nếu tiêm phòng thành công, tại vị trí tiêm sẽ hình thành một vết sưng đỏ và ngứa sau 2 đến 5 ngày. Trong vài ngày tiếp theo, vết sưng trở thành một vết phồng và chứa đầy mủ bên trong. Trong tuần thứ hai, vết phồng rộp sẽ khô dần và hình thành vảy. Lớp vảy bong ra sau 2 đến 4 tuần và để lại một sẹo. Những người được tiêm chủng lần đầu tiên có thể có phản ứng nhiều hơn so với những người được tiêm chủng nhắc lại.
- Một số người, chẳng hạn như nhân viên phòng thí nghiệm làm việc với virus đậu mùa, có nguy cơ tiếp xúc với bệnh đậu mùa cao hơn thì những người này có thể cần tiêm phòng nhắc lại 3 năm một lần để duy trì sự bảo vệ cơ thể khỏi bệnh đậu mùa.
Tầm quan trọng trong quá trình tiêm chủng vắc xin Acam2000 đó là việc chăm sóc sau tiêm. Việc chăm sóc nơi tiêm chủng đúng cách để giúp cho virus không lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể hoặc có thể lây lan cho người khác. Bạn có nguy cơ lây nhiễm sang bộ phận khác của cơ thể hoặc cho những người khác từ khi tiêm cho đến khi vảy bong ra. Lưu ý việc chăm sóc sau tiêm như sau:
- Bạn cần được băng nơi tiêm và mặc áo có che vùng tiêm lại.
- Khi tiến hành thay băng hoặc chăm sóc nơi tiêm hãy đeo găng tay. Nên thay bằng ít nhất đến 3 ngày một lần.
- Sau khi thay băng bạn nên vứt găng tay và băng đã sử dụng trong túi ni lông kín. Có thể dùng thêm một dung dịch sát khuẩn để diệt vi rút.
- Thường xuyên rửa tay bằng chất tẩy rửa có chứa cồn hoặc xà phòng và nước trong thời gian ít nhất 30 giây. Hãy đảm bảo rửa tay mỗi khi bạn thay băng hoặc bạn chạm vào vị trí tiêm chủng.
- Không sử dụng kem hoặc thuốc mỡ hay bất kỳ loại thuốc nào trên vết tiêm chủng, vì chúng sẽ làm chậm quá trình lành vết thương và có thể làm tăng nguy cơ lây lan virus.
- Bạn có thể bị ngứa nhưng chú ý không được gãi hoặc ngoáy tại nơi tiêm chủng.
- Bạn có thể tắm nhưng không chạm hoặc cọ rửa nơi tiêm chủng. Tốt nhất là che chỗ tiêm phòng bằng băng không thấm nước khi tắm rửa.
- Nếu chỗ tiêm phòng bị ướt, hãy lau khô chỗ tiêm bằng giấy vệ sinh và rửa sạch, bỏ giấy vệ sinh và dùng găng tay như hướng dẫn ở trên. Lưu ý không dùng khăn vải vì có thể làm vi rút lây lan.
- Nếu bạn tập thể dục khiến mồ hôi chảy ra, hãy chú ý sử dụng băng không thấm nước trên vị trí tiêm chủng khi tập thể dục.
- Giặt riêng quần áo, khăn tắm, khăn trải giường hoặc các vật dụng khác có thể đã tiếp xúc với vị trí tiêm chủng với các loại khác. Nên sử dụng nước nóng với chất tẩy rửa và thuốc tẩy để giúp tiêu diệt virus.
- Khi vảy bong ra, hãy vứt vảy vào túi ni lông buộc kín với một chút chất diệt khuẩn và rửa sạch tay sau đó.
4. Những tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng Acam2000
Các tác dụng phụ có thể có của Acam2000 bao gồm:
- Một lưu ý về tác dụng phụ nghiêm trọng khi tiêm vắc xin đó là nó có thể gây ra viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim. Điều này có thể xảy ra trong vòng 3 đến 4 tuần sau khi tiêm chủng ngừa. Bạn cần nhận trợ giúp y tế nếu có những dấu hiệu nghi ngờ về tình trạng này bao gồm: đau ngực, có cảm giác ngực bị đè ép, nhịp tim nhanh hoặc không đều, có các vấn đề về hô hấp như thở nhanh, khó thở...Hầu hết những người bị viêm cơ tim hay viêm màng ngoài tim dường như sẽ thuyên giảm sau một vài tuần. Nhưng các vấn đề về tim có thể kéo dài hơn ở một số người và có thể dẫn đến tử vong, mặc dù rất hiếm.
- Các tác dụng phụ nghiêm trọng khác cũng có thể xảy ra bao gồm: phù nề não hoặc tủy sống; nhiễm trùng vị trí tiêm; lây lan virus trong vắc xin sang các bộ phận khác của cơ thể bạn hoặc lây lan sang cho người khác; phản ứng dị ứng nghiêm trọng sau khi tiêm chủng; nhiễm trùng mắt như viêm giác mạc gây chảy nước mắt đau và mờ mắt, sẹo giác mạc và mù lòa. Khi gặp tác dụng phụ này cần thông báo cho bác sĩ hoặc tới các cơ sở y tế.
- Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm cảm thấy ngứa tại vị trí tiêm, sưng hạch bạch huyết, đau cánh tay, sốt, đau đầu, đau nhức cơ thể, phát ban nhẹ, mệt mỏi.
Ngoài ra, một điều rất nguy hiểm đó là nếu bạn không chăm sóc và thực hiện các biện pháp phòng ngừa thì virus trong vị trí tiêm sẽ lây cho những người xung quanh và các vị trí khác trên cơ thể.
5. Những lưu ý đặc biệt khi sử dụng Acam2000
Vì đây là một loại vắc-xin có virus sống mặc dù đã được giảm động lực, nhưng nó có thể lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể bạn hoặc cho người khác nếu bạn chạm vào vị trí tiêm chủng và sau đó chạm vào các bộ phận khác của cơ thể bạn hoặc trên cơ thể người khác. Nếu virus lây lan sang một người không tiêm phòng thì nó có thể gây ra rất nhiều điều nghiêm trọng và đe dọa tính mạng. Cho nên, để ngăn ngừa điều này bạn cần:
- Thực hiện đúng các biện pháp chăm sóc vị trí tiêm và thực hiện biện pháp phòng ngừa lây nhiễm.
- Cần cho bác sĩ biết nếu như bạn đang sống hoặc làm việc với một người có vấn đề về da (như chàm, viêm da, bỏng, vảy nến, mụn trứng cá nặng), đang bị chốc lở, thủy đậu hoặc bệnh zona; sống hoặc thường xuyên tiếp xúc gần gũi với em bé, người đang mang thai hoặc cho con bú; sống hoặc tiếp xúc gần với một người bị suy giảm miễn dịch hoặc bệnh tim. Bởi vì những đối tượng này có nguy cơ cao bị lây nhiễm bệnh đậu mùa từ vị trí tiêm chủng của bạn. Chính vì vậy, phải lưu ý tránh hoàn toàn việc tiếp xúc, không ngủ chung giường hay dùng chung quần áo với những người có nguy cơ cao lây nhiễm và những người này cũng có nguy cơ cao bị nặng nếu như nhiễm bệnh.
- Nhà cung cấp thuốc Acam2000 không biết liệu virus trong vắc-xin có thể lây cho mèo, chó, hoặc các vật nuôi khác trong nhà hay vật nuôi có thể truyền virus cho những người khác trong gia đình hay không. Cho nên, tốt nhất cần cố gắng ngăn không cho virus từ vắc-xin tiếp cận thú cưng.
Những người có vấn đề sau đây cần nói với bác sĩ trước khi tiêm Acam2000:
- Các vấn về da chẳng hạn như bị bỏng da, viêm da dị ứng, chốc lở, viêm da tiếp xúc, bệnh thủy đậu, bệnh zona, bệnh vẩy nến hoặc mụn trứng cá không kiểm soát được; đã có các vấn đề về tim nghiêm trọng bao gồm đau thắt ngực, bệnh động mạch, nhồi máu cơ tim cũ, suy tim sung huyết, các vấn đề về tim khác; hút thuốc lá hoặc bị huyết áp cao, cholesterol cao, tiểu đường, hoặc tiền sử gia đình có vấn đề về tim; phụ nữ mang thai và cho con bú; trẻ dưới 1 tuổi; đang dùng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ có chứa thành phần steroid;
- Người đã gặp vấn đề sau tiêm liều trước đó hoặc tiền sử bị dị ứng với bất kỳ phần nào của Acam2000.
- Khi dùng thuốc nên tránh một số điều trong 4 tuần sau khi tiêm chủng và cho đến khi vết tiêm đã lành: Không nên có thai trong thời điểm này vì thuốc chủng ngừa đậu mùa có thể gây nhiễm trùng cho thai nhi nếu người mẹ được chủng ngừa trong thời kỳ mang thai và điều này thường dẫn đến thai chết lưu; không nên chăm sóc trẻ sơ sinh hay trẻ cho con bú; tránh bơi lội; tránh hiến máu; Thử nghiệm lao (TB) vì khi dùng thuốc chủng ngừa đậu mùa có thể khiến xét nghiệm lao cho kết quả không chính xác; thời gian này nên tránh không tiếp xúc với những người không được tiêm chủng và nguy cơ cao nhiễm bệnh.
- Thuốc Acam2000 cũng có thể ảnh hưởng tới một số thuốc mà bạn dùng. Vì vậy, cần nói với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào bạn đang hoặc có ý định dùng.
Tóm lại, Acam2000 là một loại vắc xin mới được cấp phép để sử dụng phòng ngừa bệnh đậu mùa và nó có hiệu quả tương tự so với loại được dùng trước đây. Tuy nhiên, nó cũng có nguy cơ cao gây ra phản ứng phụ cho bản thân và người xung quanh. Vì vậy, bạn cần tuân thủ việc chăm sóc sau tiêm đúng hướng dẫn của nhân viên y tế.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: drugs.com
