Bệnh quai bị thường xảy ra vào mùa đông xuân, là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Paramyxovirus. Bệnh quai bị thường gặp ở trẻ em dưới 15 tuổi, tập trung ở độ tuổi từ 6 đến 10, tỷ lệ nam mắc bệnh nhiều hơn nữ, người lớn cũng có thể mắc bệnh nhưng tỷ lệ thấp hơn. Vậy bệnh quai bị có lây không và bệnh quai bị lây qua đường nào?
1. Bệnh quai bị lây qua đường nào?
Bệnh quai bị có lây không? là câu hỏi được nhắc đến nhiều trong chủ đề bệnh quai bị.
Bệnh quai bị không những có thể lây mà còn có thể tạo thành dịch, đặc biệt ở những nơi tập trung nhiều người như nhà trẻ, trường học, khu đông dân cư. Người nhiễm bệnh có thể lây cho người khác từ trước khi khởi phát bệnh, khoảng một tuần trước khi có triệu chứng sưng tuyến mang tai đến 2 tuần sau khi có sưng tuyến mang tai. Những người bị quai bị thể ẩn, tức có nhiễm virus quai bị nhưng không có triệu chứng bệnh cũng có thể là nguồn nhiễm lây bệnh cho người khác. Theo nghiên cứu, trong ổ dịch, thì trung bình cứ một người bệnh sẽ có 3 đến 10 người mang virus không triệu chứng, những người này chủ yếu là những người tiếp xúc, chăm sóc bệnh nhân trong thời kỳ ủ bệnh và phát bệnh.
Bệnh quai bị lây lan thông qua ho hoặc hắt hơi. Virus cũng có thể lây lan thông qua tiếp xúc với nước tiểu của một người bị nhiễm bệnh.
Bệnh quai bị lây chủ yếu lây qua những giọt nước khi người bệnh nói, ho, hắt hơi. Trong trường hợp tiếp xúc với nước tiểu của người bị bệnh thì đây cũng là một cách để lây bệnh, truyền nhiễm virus quai bị.
2. Triệu chứng lâm sàng và biến chứng của bệnh quai bị
Sau khi tiếp xúc với virus gây bệnh khoảng 14 đến 24 ngày, người bệnh sẽ có triệu chứng sốt cao, mệt mỏi, ăn uống kém, đôi khi có cảm giác rét run, ớn lạnh. Sau đó 1-2 ngày, tuyến mang tai người bệnh sưng to dần trong khoảng 3 ngày, sau đó giảm sưng dần trong 1 tuần. Thông thường sưng cả hai tuyến mang tai, ít khi chỉ sưng một tuyến. Tuyến mang tai thứ hai bắt đầu sưng khi tuyến 1 giảm sưng. Vùng sưng có thể lan tới má, xuống dưới hàm, có khi lan tới ngực gây phù mặt trước xương ức. Sưng tuyến mang tai gây đau, nhưng da trên vùng sưng không nóng, không đỏ, khác với trường hợp sưng tuyến mang tai do vi khuẩn. Bệnh nhân khó nói, khó nuốt, trong các trường hợp nặng bệnh nhân có thể phù thanh môn, phải mở khí quản. Nhìn chung quai bị là bệnh lành tính, thường diễn biến và khỏi trong vòng 10 ngày, tuy nhiên trong một số ít trường hợp, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm tinh hoàn: hay gặp ở trẻ nam tuổi dậy thì hoặc người trưởng thành, tỷ lệ từ 20-30%. Thường bị viêm một bên, ít khi viêm cả hai bên. Tinh hoàn đau, sưng to gấp 2-3 lần bình thường, da căng đỏ. Khoảng 5% trong số này bị teo tinh hoàn và có nguy cơ vô sinh sau này.
- Viêm buồng trứng: ở trẻ nữ có khoảng 7% có biến chứng viêm buồng trứng nhưng hiếm khi dẫn đến vô sinh.
- Viêm tụy cấp: gặp trong 3-7% trường hợp mắc bệnh, thường gặp ở người lớn. Các triệu chứng là sốt cao trở lại, đau thượng vị, nôn, đầy bụng, chán ăn, tiêu chảy,...
- Viêm màng não: gặp trong khoảng 1-10% người mắc bệnh, thường gặp ở trẻ nhỏ, có thể xảy ra sau khi viêm tuyến mang tai 3-10 ngày hoặc xuất hiện đơn độc không kèm viêm tuyến mang tai. Bệnh nhân sốt cao, đau đầu, nôn, co giật, rối loạn ý thức.
3. Cách phòng chống bệnh quai bị hiệu quả
Bệnh quai bị hiện chưa có thuốc điều trị, phương pháp điều trị chủ yếu là cho trẻ nghỉ ngơi, tăng cường dinh dưỡng và điều trị triệu chứng. Bệnh quai bị thường lành tính nhưng cũng có thể gây ra các biến chứng, đặc biệt là biến chứng ở cơ quan sinh sản có thể gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của trẻ sau này.
Tiêm vắc-xin là biện pháp phòng chống bệnh quai bị hiệu quả. Tiêm đủ liều vắc-xin sẽ giúp bảo vệ trẻ trước nguy cơ mắc bệnh, từ đó giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng do bệnh. Vắc-xin quai bị là vắc-xin sống giảm độc lực, hiệu lực và có độ an toàn cao. Vắc-xin quai bị có ở dạng vắc-xin phối hợp sởi-quai bị-rubella, giúp phòng ngừa ba bệnh dịch nguy hiểm trong chung một mũi tiêm, giúp giảm số lần tiêm, giảm đau cho trẻ và giảm thời gian đưa con đi tiêm cho các bậc cha mẹ.
Hiện tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có cung cấp dịch vụ tiêm phòng sởi-quai bị-rubella. Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:
- Nguồn vắc-xin chất lượng cao, có xuất xứ rõ ràng, phù hợp theo độ tuổi cần tiêm chủng, đảm bảo an toàn từ khâu kiểm nhập, bảo quản đến khi sử dụng.
- Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi - vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
- Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
- 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
- Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
- Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
- Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.
Riêng trong tháng 12/2019, Vinmec miễn phí tiêm Vắc-xin Viêm gan B sơ sinh (tiêm ngay sau khi sinh) cho bé khi đăng kí Gói tiêm chủng trọn gói dành cho trẻ từ 0-1 tuổi hoặc từ 0-2 tuổi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
