Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lưu Thị Bích Ngọc - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Siêu âm đầu dò âm đạo là siêu âm đưa đầu dò chuyên dụng vào trong âm đạo của bệnh nhân để khảo sát các cơ quan như : tử cung, buồng trứng, các khối vùng tiểu khung. Đây được coi là một trong những kỹ thuật siêu âm mang lại hiệu quả nhanh, chính xác, giúp các bác sĩ sản phụ khoa có những bằng chứng thuyết phục cho việc đưa ra quyết định chẩn đoán và điều trị bệnh.
1. Ưu - nhược điểm siêu âm qua đường âm đạo
Siêu âm đường âm đạo là một kỹ thuật bổ sung cho siêu âm đường bụng trong đánh giá các bệnh lý phụ khoa và bệnh lý vùng tiểu khung ( khắc phục được các khiếm khuyết trong siêu âm đường bụng):
- Những bệnh nhân không thể giữ được lượng nước tiểu căng trong bàng quang
- Bệnh nhân béo phì.
- Những bệnh nhân có tư thế tử cung gập sau.
- Phân biệt các khối thuộc phần phụ hay các quai ruột.
- Quan sát chính xác hơn đặc tính bên trong của một khối vùng chậu.
- Tuy nhiên nó cũng có nhược điểm:
- Đây là một kỹ thuật khó, đôi khi hơi trong trực tràng và các quai ruột có thể cản trở khảo sát.
- Không áp dụng cho trẻ em và các đối tượng chưa có gia đình - chưa sinh hoạt tình dục ( hay nói cách khác là chưa bị rách màng trinh)
2. Chỉ định siêu âm qua đường âm đạo
Khi nào cần tiến hành siêu âm qua đường âm đạo. Điều này phụ thuộc vào yêu cầu của các bác sĩ. Các trường hợp được chỉ định siêu âm đường âm đạo có thể là:
● Phát hiện các bất thường trong quá trình khám phụ khoa
● Đo chiều dài cổ tử cung, thăm khám – phát hiện các bệnh lý liên quan đến vô sinh và sảy thai.
● Chảy máu vùng âm đạo mà không rõ lý do
● Đau vùng xương chậu
● Chậm kinh, nồng độ beta HCG cao mà không quan sát thấy thai trong buồng tửi cung ( đánh giá xem có bị chửa ngoài tử cung hay không?)
● Siêu âm để kiểm tra u nang, u xơ tử cung hay siêu âm để kiểm tra xem vòng tránh thai đã đặt đúng vị trí chưa.
Ngoài ra bác sĩ cũng có thể chỉ định siêu âm đối với một người phụ nữ đang mang thai để:
● Xác nhận sự xuất hiện của thai, đánh giá – theo dõi sự phát triển của phôi thai
● Theo dõi nhịp tim của thai nhi
● Quan sát cổ tử cung để theo dõi những thay đổi hoặc dự đoán những biến chứng có thể xảy ra như sinh non hay sảy thai.
● Kiểm tra xem thai có bất thường hay không
● Xác định nguyên nhân của việc chảy máu bất thường
3. Quy trình siêu âm qua đường âm đạo
Ở nước ngoài đa phần các kỹ thuật này sẽ được thực hiện với kỹ thuật viên, các bác sỹ sẽ là người xem hình ảnh và đọc kết quả, còn với Việt Nam các bác sỹ sẽ là người thực hiện toàn bộ quá trình
Quy trình thực hiện siêu âm qua đường âm đạo:
● Che đầu dò bằng bao cao su và gel bôi trơn sau đó đưa nó vào trong âm đạo của bệnh nhân. ( Trước khi làm bác sỹ cần khai thác về tình trạng dị ứng latex nếu người bệnh từng gặp phải để đổi lớp bọc của đầu dò).
● Đầu dõ sẽ được đưa vào âm đạo của bệnh nhân. Khi đầu dò đã vào sâu khoảng 5cm đến 8cm chúng sẽ phát ra sóng âm cao tần và thu lại các sóng phản xạ sau đó truyền lại hình ảnh bên trong lên màn hình.
● Bác sỹ làm sẽ từ từ quay đầu dò để thể hiện mọi góc cạnh các cơ quan bên trong.
● Ngoài ra bác sĩ có thể yêu cầu sử dụng nước muối vô trùng để bơm vào buồng tử cung trước khi siêu âm. Dung dịch nước muối làm căng buồng tử cung giúp cung cấp hình ảnh rõ ràng và chính xác hơn bên trong tử cung ( đánh giá polyp buồng tử cung- nếu có). Tuy nhiên phương pháp này không thể áp dụng với những phụ nữ mang thai to hoặc đang mắc nhiễm trùng liên quan đến đường âm đạo.
Nhìn chung siêu âm qua đường âm đạo an toàn với cả mẹ và thai nhi trong trường hợp người phụ nữ mang thai. Khi đầu dò được đưa vào âm đạo, bệnh nhân có thể sẽ cảm thấy một chút khó chịu nhưng nó sẽ hết khi quá trình siêu âm hoàn thành.
Kết quả siêu âm cũng có thể được trả cho bệnh nhân ngay sau khi xong hoặc sau khi bác sĩ điều trị xem và đưa ra chẩn đoán
Nguồn tham khảo: webmd.com; healthline.com; medicalnewstoday.com; cancer.gov
