Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi

Trẻ suy dinh dưỡng thấp còi ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng học tập và thể trạng của các bé. Nếu bệnh lý không được điều trị và ngăn ngừa sớm sẽ tác động tiêu cực đến sự phát triển toàn diện trong tương lai. Thay đổi chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi là một biện pháp cải thiện tốt mà các bậc cha mẹ cần đặc biệt lưu ý.

1. Trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi là gì?

Suy dinh dưỡng ở trẻ diễn ra khi thức ăn được tiêu thụ hàng ngày không đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, vi chất dinh dưỡng cho cơ thể. Trẻ em từ 6 tháng tuổi đến 3 tuổi rất dễ bị suy dinh dưỡng. Theo đó, suy dinh dưỡng thấp còi là một dạng của suy dinh dưỡng nhằm miêu tả tình trạng trẻ em không đạt được chiều cao theo độ tuổi, giới tiêu chuẩn. Theo đó, trẻ suy dinh dưỡng ở thể này gây cản trở đến sự phát triển về chiều cao và trí não của trẻ, đồng thời đe dọa đến tính mạng của chúng.

XEM THÊM: Chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ bị suy dinh dưỡng

2. Nguyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi

Dưới đây là một số nguyên nhân gây suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ như:

2.1. Dinh dưỡng không đảm bảo của mẹ bầu trước và trong khi mang thai

Trước khi có kế hoạch mang thai, chị em nên bắt đầu xây dựng một chế độ dinh dưỡng cân bằng. Theo đó, chế độ dinh dưỡng sẽ có sự thay đổi trong mỗi giai đoạn thai kỳ để phù hợp với sự phát triển của thai nhi. Nếu thiếu các vi chất dinh dưỡng, trẻ khi sinh ra sẽ tăng nguy cơ bị nhẹ cân, thấp còi.

2.2. Dinh dưỡng trẻ không đảm bảo ngay từ khi chào đời

Trong 6 tháng đầu khi ra đời, các bé cần được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ. Tuy nhiên, nhiều sản phụ bị mất hoặc thiếu sữa khiến trẻ sơ sinh không được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, dần dẫn tới tình trạng bị suy dinh dưỡng.

2.3. Trẻ ốm kéo dài

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dễ bị nhiễm bệnh về đường hô hấp và tiêu hóa. Tình trạng bệnh kéo dài dẫn đến sự phát triển và hấp thụ dinh dưỡng của bé. Ngoài ra, suy dinh dưỡng thể thấp còi còn do trẻ mắc một số dị tật bẩm sinh.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi

Biểu hiện rõ ràng nhất giúp xác định tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ chính là sự tăng trưởng chiều dài nằm/chiều cao đúng của trẻ. Tiêu chuẩn để đo sự tăng trưởng này dựa vào số đo do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2006 đưa ra. Cụ thể, trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi sẽ có chiều cao dưới ngưỡng -2SD ( theo tiêu chuẩn của WHO) so với trẻ cùng tuổi và cùng giới tính. Tình trạng suy dinh dưỡng có thể được phát hiện sớm nếu trẻ được cân, đo định kỳ. Do đó, trẻ dưới 2 tuổi cần được cân đo định kỳ mỗi tháng một lần. Trẻ trên 2 tuổi đến 5 tuổi sẽ được đo 6 tháng / 1 lần. Riêng trường hợp, bé được chẩn đoán bị suy dinh dưỡng cần cân, đo 1 tháng/1 lần để được theo dõi cẩn thận.

Ngoài ra, các bậc phụ huynh có thể dựa vào các dấu hiệu sau để nhận biết tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ:

• Thịt bắp chân, bắp tay nhẽo. Mỡ ở vị trí cánh tay bị teo lại.
• Bụng bị hóp, da xanh xao.
• Tóc dễ rụng và lưa thưa.
• Biếng ăn, chán ăn, trẻ ăn không ngon miệng.
• Rối loạn tiêu hóa nặng.
• Có triệu chứng phù hoặc teo đét.
• Gặp phải một số vấn đề về thị lực như: quáng gà, khô giác mạc,...

XEM THÊM: Chế độ ăn uống, chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng thấp còi

4. Chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi

Để cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ, ba mẹ cần bắt đầu lập kế hoạch điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho trẻ. Mục đích của chế độ ăn chính là nhằm giúp phát triển chiều cao và tăng cường khả năng miễn dịch cho trẻ. Theo các chuyên gia, trẻ suy dinh dưỡng thấp còi cần được dự phòng bằng cách chăm sóc cho mẹ bầu trước và trong suốt quá trình thai kỳ cho đến khi trẻ ra đời, bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời, ăn dặm, ăn bổ sung,... Cụ thể:

4.1. Bà mẹ trong khi mang thai

Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu nên tăng cường dinh dưỡng để giảm nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ. Bên cạnh chế độ ăn khoa học, mẹ bầu có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống bổ sung vitamin tổng hợp. Bởi có thể chế độ ăn không đủ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của thai kỳ.

4.2. Khi trẻ chào đời

Cha mẹ cần thực hiện một số biện pháp để chăm sóc trẻ bị suy dinh dưỡng như:

• Đảm bảo cơ thể trẻ được vệ sinh, tắm giặt thường xuyên.
• Giữ ấm cho cơ thể.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung một số viên uống vitamin, chế phẩm chứa sắt và men tiêu hóa.

Trẻ cần được bú sữa mẹ sớm trong vòng 1 giờ đầu sau khi sinh để tận hưởng nguồn sữa non quý giá. Sau đó, trong suốt 6 tháng đầu đời trẻ cần được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ. Thời gian bú sữa mẹ có thể tiếp tục được kéo dài đến năm bé 2 tuổi hoặc lâu hơn.

Trong khoảng thời gian một tuổi trở đi, các bé cần được bổ sung kẽm dự phòng, đồng thời đa dạng thực đơn hàng ngày cho trẻ. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nhóm dầu mỡ cần được bắt buộc trong chế độ ăn hàng ngày bên cạnh nhóm thực phẩm giàu đạm như: Thịt, trứng, cá, tôm,...

Một số vi chất dinh dưỡng được khuyến khích bổ sung và tăng cường nhằm phát triển chiều cao ở trẻ như:

• Vitamin A, I ốt, sắt: Đây là những chất cần thiết để tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa bệnh bướu cổ và chậm phát triển trí não ở trẻ. Bên cạnh đó, sắt cũng giữ vai trò vận chuyển oxy tới các tế bào trong cơ thể. Các dưỡng chất này được tìm thấy trong các thực phẩm như: hải sản, rau xanh, đậu nành,...
• Canxi: Canxi đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển chiều cao và ngăn ngừa loãng xương ở các bé. Trẻ trong độ tuổi từ 3 tuổi đến 5 tuổi cần đặc biệt lưu ý về chế độ ăn giàu canxi. Các thực phẩm chứa hàm lượng canxi cao bao gồm: rau xanh, đậu tương, các loại cá, ngũ cốc, bánh quy,...
• Kẽm: Trẻ em thiếu kẽm sẽ dẫn đến tình trạng chậm phát triển về chiều cao và trí não. Mặt khác thiếu kẽm khiến trẻ chán ăn, lâu dần sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng. Do đó, việc bổ sung kẽm cho trẻ nhỏ là rất cần thiết. Ba mẹ có thể cho trẻ ăn nhiều thực phẩm giàu kẽm như: có thịt đỏ, một số hải sản, ngũ cốc nguyên hạt.
• Vitamin D: Vitamin D giúp tăng cường hấp thu canxi, làm xương chắc khoẻ và tăng trưởng tốt. Trẻ nhỏ cần tăng cường vận động ngoài trời và sử dụng thực phẩm giàu vitamin D và canxi. Các thực phẩm chứa hàm lượng vitamin D cao như: trứng gà, gan động vật, cá hồi,...

Để phòng chống và cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ, cha mẹ nên bổ sung các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất cho con. Đồng thời, các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể cũng có thể áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy, cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.