Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Chảy máu nhẹ sau khi cắt amidan (cắt bỏ amidan) có thể không có gì đáng lo ngại, nhưng trong một số trường hợp, chảy máu có thể là dấu hiệu của một trường hợp cấp cứu y tế. Nếu bạn hoặc con bạn gần đây đã cắt amidan, điều quan trọng là phải hiểu khi nào chảy máu nghĩa là bạn nên gọi cho bác sĩ và khi nào bạn nên đến phòng cấp cứu.
1. Tại sao bạn bị chảy máu sau khi cắt amidan?
Rất có thể bạn sẽ bị chảy máu một lượng nhỏ ngay sau khi phẫu thuật hoặc khoảng một tuần sau đó khi vảy từ phẫu thuật bong ra. Tuy nhiên, hiện tượng chảy máu có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong quá trình hồi phục.
Vì lý do này, trong hai tuần đầu tiên sau khi phẫu thuật, bạn hoặc con bạn không nên rời nơi ở hoặc đi bất cứ đâu mà bạn không thể nhanh chóng đến gặp bác sĩ.
Theo Mayo Clinic, bạn thường thấy những đốm máu nhỏ từ mũi hoặc trong nước bọt của mình sau khi cắt amidan, nhưng máu đỏ tươi mới là điều đáng lo ngại. Nó có thể chỉ ra một biến chứng nghiêm trọng được gọi là xuất huyết sau cắt amidan.
Triệu chứng xuất huyết rất hiếm, thưởng chỉ xảy ra trong khoảng 3,5% các ca phẫu thuật và phổ biến ở người lớn hơn trẻ em.
2. Các loại chảy máu sau khi cắt amidan
2.1. Xuất huyết sau cắt amidan nguyên phát
Xuất huyết là một từ khác để chỉ chảy máu đáng kể. Nếu chảy máu xảy ra trong vòng 24 giờ sau khi cắt amidan, nó được gọi là xuất huyết sau cắt amidan nguyên phát.
Có năm động mạch chính cung cấp máu cho amidan. Nếu các mô xung quanh amidan không nén và tạo thành vảy, các động mạch này có thể tiếp tục chảy máu. Trong một số trường hợp hiếm, chảy máu có thể gây tử vong.
Dấu hiệu xuất huyết ban đầu ngay sau khi cắt amidan bao gồm:
- Chảy máu từ miệng hoặc mũi
- Nuốt thường xuyên
- Nôn ra máu màu đỏ tươi hoặc nâu sẫm
2.2. Xuất huyết sau cắt amidan thứ phát
Từ 5 đến 10 ngày sau khi cắt amidan, vảy của bạn sẽ bắt đầu rụng. Đây là một quá trình hoàn toàn bình thường và có thể gây ra một lượng máu nhỏ. Chảy máu do đóng vảy tiết là một loại xuất huyết thứ phát sau cắt amidan vì nó xảy ra hơn 24 giờ sau khi phẫu thuật.
Bạn sẽ thấy những đốm máu khô trong nước bọt khi vảy bong ra. Chảy máu cũng có thể xảy ra nếu vảy bong ra quá sớm. Vảy có nhiều khả năng bong ra sớm nếu bạn bị mất nước.
Nếu bạn bị chảy máu miệng sớm hơn năm ngày sau khi phẫu thuật, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.
3. Nên làm gì nếu bạn thấy máu?
Một lượng nhỏ máu sẫm màu hoặc máu khô trong nước bọt hoặc chất nôn của bạn có thể không phải là nguyên nhân đáng lo ngại. Tiếp tục uống chất lỏng và nghỉ ngơi.
Mặt khác, đi ngoài ra máu tươi, đỏ tươi trong những ngày sau khi cắt amidan là điều đáng lo ngại. Nếu bạn đang chảy máu miệng hoặc mũi và máu không ngừng chảy, hãy bình tĩnh. Nhẹ nhàng súc miệng bằng nước lạnh và kê cao đầu. Nếu máu vẫn tiếp tục chảy, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
Nếu con bạn bị chảy máu từ cổ họng chảy nhanh, hãy xoay con bạn nằm nghiêng để đảm bảo máu chảy ra không cản trở hô hấp và sau đó gọi cấp cứu 115.
Khi nào bạn nên gọi cho bác sĩ?
Sau khi phẫu thuật, hãy liên hệ với bác sĩ của bạn nếu bạn gặp phải những vấn đề sau:
- Máu đỏ tươi từ mũi hoặc miệng
- Nôn ra máu đỏ tươi
- Sốt cao hơn 39 độ C
- Không thể ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong hơn 24 giờ
4. Khi nào bạn nên đi gọi cấp cứu?
Người lớn
Theo một nghiên cứu năm 2013 , người lớn có nguy cơ bị chảy máu và đau sau khi cắt amidan cao hơn trẻ em. Nghiên cứu đặc biệt xem xét quy trình cắt amidan bằng phương pháp hàn nhiệt.
Gọi cho bộ phận cấp cứu nếu bạn đang gặp phải:
- Nôn mửa dữ dội hoặc nôn ra cục máu đông
- Tăng đột ngột chảy máu
- Chảy máu liên tục
- Khó thở
Đối với trẻ em
Nếu con bạn phát ban hoặc tiêu chảy, hãy gọi cho bác sĩ. Nếu bạn thấy cục máu đông, nhiều vệt máu đỏ tươi trong chất nôn hoặc nước bọt của trẻ, hoặc con bạn đang nôn ra máu, hãy gọi cấp cứu số 115, số điện thoại cấp cứu của các bệnh viện hoặc đến phòng cấp cứu ngay lập tức.
Các lý do khác để đến cấp cứu cho trẻ em bao gồm:
- Không có khả năng giữ chất lỏng trong vài giờ
- Khó thở
5. Sau khi cắt amidan có biến chứng gì khác không?
Hầu hết mọi người hồi phục sau khi cắt amidan đều không gặp vấn đề gì; tuy nhiên, có một số biến chứng bạn nên theo dõi. Hầu hết các biến chứng đều cần đến bác sĩ hoặc phòng cấp cứu.
Sốt
Sốt nhẹ lên đến 38 ° C thường xảy ra trong ba ngày đầu tiên sau phẫu thuật. Sốt cao hơn 38 ° C có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng. Gọi cho bác sĩ của bạn hoặc bác sĩ của con bạn nếu sốt cao đến mức này.
Sự nhiễm trùng
Như với hầu hết các cuộc phẫu thuật, cắt amidan có nguy cơ nhiễm trùng. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh sau phẫu thuật để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.
Đau đớn
Mọi người đều bị đau họng và tai sau khi cắt amidan. Đau có thể trầm trọng hơn khoảng ba hoặc bốn ngày sau khi phẫu thuật và cải thiện trong vài ngày.
Buồn nôn và ói mửa
Bạn có thể buồn nôn và nôn mửa trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi phẫu thuật do gây mê. Bạn có thể thấy một lượng nhỏ máu trong chất nôn của mình. Buồn nôn và nôn thường biến mất sau khi hết tác dụng của thuốc mê.
Nôn mửa có thể gây mất nước. Nếu con bạn có dấu hiệu mất nước , hãy gọi cho bác sĩ. Các dấu hiệu mất nước ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ bao gồm:
- Nước tiểu đậm
- Không có nước tiểu trong hơn tám giờ
- Khóc không ra nước mắt
- Môi khô nứt
Khó thở
Sưng họng có thể khiến bạn khó thở. Tuy nhiên, nếu việc thở trở nên khó khăn, bạn nên gọi cho bác sĩ.
6. Biểu hiện sau khi cắt amidan
Bạn có thể mong đợi những điều sau sẽ xảy ra trong quá trình khôi phục của mình:
Ngày 1-2
Bạn có thể sẽ rất mệt mỏi và chệnh choạng. Cổ họng của bạn sẽ cảm thấy đau và sưng tấy. Nghỉ ngơi là điều bắt buộc trong thời gian này.
Bạn có thể dùng acetaminophen, Paracetamol để giúp giảm đau hoặc giảm sốt. Không dùng aspirin hoặc bất kỳ loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) nào như ibuprofen (Motrin, Advil) vì điều này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
Đảm bảo uống nhiều nước và tránh ăn thức ăn đặc. Thức ăn lạnh như kem que và kem có thể rất dễ chịu. Nếu bác sĩ kê đơn thuốc kháng sinh, hãy dùng thuốc theo chỉ dẫn.
Ngày 3-5
Cơn đau cổ họng của bạn có thể trở nên tồi tệ hơn từ ngày thứ ba đến ngày thứ năm. Bạn nên tiếp tục nghỉ ngơi, uống nhiều chất lỏng và ăn thức ăn mềm. Chườm đá lên cổ (vòng đá) có thể giúp giảm đau.
Bạn nên tiếp tục dùng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ cho đến khi hết đơn thuốc.
Ngày 6–10
Khi vảy trong vết mổ của bạn hình thành hoàn thiện và bong ra, bạn có thể bị chảy một ít máu. Những vệt máu nhỏ màu đỏ trong nước bọt của bạn được coi là bình thường. Cơn đau của bạn sẽ giảm dần theo thời gian.
Ngày 10 trở đi
Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy bình thường trở lại, mặc dù bạn có thể bị đau họng một chút và dần dần biến mất. Bạn có thể trở lại trường học hoặc làm việc sau khi ăn uống bình thường trở lại.
7. Mất bao lâu để phục hồi sau khi cắt amidan?
Như với bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, thời gian hồi phục có thể thay đổi đáng kể ở mỗi người.
Trẻ em
Trẻ em có thể phục hồi nhanh hơn người lớn. Một số trẻ có thể trở lại trường trong vòng mười ngày, nhưng những trẻ khác có thể mất đến 14 ngày trước khi sẵn sàng.
Người lớn
Hầu hết người lớn hồi phục hoàn toàn trong vòng hai tuần sau khi cắt amidan. Tuy nhiên, người lớn có thể có nguy cơ gặp các biến chứng cao hơn so với trẻ em. Người lớn cũng có thể bị đau nhiều hơn trong quá trình hồi phục, điều này có thể dẫn đến thời gian phục hồi lâu hơn.
Sau khi cắt amidan, điển hình là những đốm máu sẫm màu trong nước bọt hoặc một vài vệt máu trong chất nôn của bạn. Một lượng máu nhỏ cũng có thể xảy ra khoảng một tuần sau khi phẫu thuật khi vảy của bạn trưởng thành và bong ra. Đây không phải là điều đáng lo ngại.
Bạn nên gọi bác sĩ nếu máu chảy ra có màu đỏ tươi, nghiêm trọng hơn, không ngừng hoặc nếu bạn bị sốt cao hoặc nôn nhiều. Uống nhiều chất lỏng trong vài ngày đầu sau phẫu thuật là điều tốt nhất bạn có thể làm để giảm đau và giúp ngăn ngừa biến chứng chảy máu.
Hiện nay, phương pháp mới cắt amidan bằng hệ thống máy Coblator, sử dụng dao plasma, được áp dụng trong những năm gần đây đã cho thấy hiệu quả và tính an toàn cao. Dao plasma được tạo ra từ sóng điện từ có tần số cao, gọi là sóng radio, năng lượng từ sóng radio này sẽ tạo ra một đám mây dẫn điện bao quanh thiết bị cắt, cho phép cắt và phá hủy mô tế bào ở nhiệt độ chỉ từ 60 đến 70 độ C, thấp hơn rất nhiều so với dao điện hoặc laser (200 đến 400 độ C).
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện tại đang sử dụng hệ thống máy Coblator đời mới nhất sử dụng đầu dò đa chức năng vừa có tác dụng cắt bằng sóng cao tần (đóng vai trò là dao plasma) vừa tưới nước hạ nhiệt và hút các mảnh vụn. Bên cạnh đó sóng radio cũng gây tắc các mạch máu nhỏ có tác dụng cầm máu trong phẫu thuật tốt.
Nhờ hạn chế được tổn thương ở các mô xung quanh, ít đau, giảm hẳn biến chứng chảy máu sau phẫu thuật, cắt amidan đã không còn là nỗi lo sợ của nhiều người.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: Ersözlü T, et al. (2013). Comparison of pediatric and adult tonsillectomies performed by thermal welding system; Hussain S, et al. (2017). Time between first and second posttonsillectomy bleeds; Mayo Clinic Staff. (2018). Tonsillectomy
