Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Thị Cẩm Vân - Bác sĩ Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng
Tắc ruột phân su là tình trạng tắc ruột non do phân su đặc quánh bất thường lấp đầy lòng ruột. Tình trạng này thường xảy ra trong khoảng 15 ngày đầu sau sinh. Tắc ruột phân su có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho trẻ. Vì vậy, nếu có dấu hiệu của bệnh cần chẩn đoán và điều trị sớm giúp trẻ nhanh chóng phục hồi sức khoẻ.
1. Tắc ruột phân su là gì?
Tắc ruột phân su là do phân su bị kết dính vào niêm mạc của đoạn cuối hồi tràng. Sự kết dính của phân su là bởi chất nhầy ở các tuyến ngoại tiết của cơ thể như gan, tụy, phế quản, mồ hôi.
Hầu hết trẻ bị tắc ruột phân su đều bị xơ nang hóa (CF). Hiện tượng này làm cho chất lỏng và chất nhầy trong cơ thể dày lên hơn bình thường và càng làm tăng khả năng phân su bị kẹt ở hồi tràng. Khoảng 1 trong 5 trẻ sơ sinh sẽ bị xơ nang hóa và gây ra tắc ruột phân su. Một số bé bị tắc ruột phân su sẽ gặp thêm các vấn đề khác về ruột chẳng hạn như một lỗ thủng trên ruột.
Một số trẻ khác bị tắc nghẽn trong ruột kết (ruột già) gọi là nút thắt phân su. Triệu chứng này có thể xảy ra ở những bé mắc hội chứng đại tràng trái nhỏ. Điều này có nghĩa là phần cuối của đại tràng của bé sẽ nhỏ hơn bình thường. Hội chứng đại tràng trái nhỏ thường xảy ra ở bé mà có mẹ bị tiểu đường hoặc tiểu đường thai kỳ.
Một số triệu chứng của tắc ruột phân su ở trẻ sơ sinh:
- Không đi ra phân đầu tiên (phân su)
- Nôn xanh (vì nó chứa mật là chất lỏng được tạo ra trong gan để giúp tiêu hoá chất béo)
- Bụng sưng (có thể thấy ngay sau khi sinh)
Ngoài ra, bé có thể gặp một số triệu chứng nghiêm trọng hơn: bụng sưng, đau, viêm, hoặc các vấn đề về hô hấp vì áp lực từ bụng giữ cho phổi đầy không khí, hoặc ruột có thể xuất hiện lỗ thủng...
2. Chẩn đoán tắc ruột phân su
Trong một số trường hợp, siêu âm trước sinh có thể cho thấy hiện tượng ruột của bé bị chặn. Khi đó bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng của bé bằng cách siêu âm hàng tháng để xem có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào không.
Trẻ sơ sinh sẽ được bác sĩ kiểm tra bằng cách ấn vào bụng để nhận được vòng ruột non chứa đầy phân su. Nếu cần hơn, bé sẽ được chụp X-quang bụng để có thể thấy được vòng lặp mỏ ruộng của ruột non. Kết quả chụp X-quang giúp bác sĩ thấy thấy được hình ảnh trong ruột và xem xét xem có xuất hiện khí trộn với phân su hay không.
Ngoài ra, bé còn có thể được thử nghiệm với cách sử dụng tia X và chất tương phản được đưa vào trực tràng. Từ đó có thể quan sát được ruột già của bé cũng như có thể kiểm tra xem đại tràng có nhỏ hơn bình thường không và có khối tắc nghẽn ở gần cuối ruột non không.
Thêm vào đó, khi chẩn đoán bé bị tắc ruột phân su cần kiểm tra thêm hội chứng bệnh xơ nang.
3. Điều trị tắc ruột phân su ở trẻ sơ sinh
Điều trị tắc ruột phân su ở trẻ sơ sinh sẽ dựa vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân để có phác đồ điều trị phù hợp:
- Điều trị bảo tồn:
Được chỉ định cho những trẻ được chẩn đoán chắc chắn bị tắc ruột phân su và chưa có biến chứng. Bác sĩ sẽ sử dụng Gastrografin vào đại tràng và quan sát qua màn hình cho đến khi dung dịch này qua ruột non chứa phân su. Sau đó, thụt rửa từ từ trong vòng 15 phút. Kiểm tra lại sau 12-24giờ. Kèm theo thụt rửa bác sĩ sẽ chỉ định truyền dịch đường tĩnh mạch. Tiếp tục bơm acetycystein qua sonde dày trong 5 ngày.
- Phẫu thuật:
Phương pháp này sẽ được chỉ định cho những trẻ có biến chứng của tắc ruột phân su như thủng ruột, xoắn ruột hoặc điều trị bảo tồn bị thất bại hoặc có thể là không chẩn đoán xác định được bệnh. Bác sĩ sẽ mở bụng đường giữa trên rốn. Tiếp theo tìm vị trí và đưa quai ruột chứa phân su ra ngoài ổ bụng, và cắt bỏ quai ruột chứa phân su này. Sau đó, đặt sonde vào đầu dưới bơm sạch phân su. Cuối cùng, bác sĩ sẽ khâu nối tận ruột.
Khi thấy trẻ có dấu hiệu của tắc ruột phân su, cha mẹ có thể đưa trẻ đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị. Tại đây có đội ngũ các bác sĩ chuyên môn Nhi được đào tạo bài bản, có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, giàu kinh nghiệm trong khám chữa các bệnh lý của trẻ sơ sinh, trẻ em và trẻ nhỏ dưới 16 tuổi. Vinmec trang bị hệ thống vật tư y tế hiện đại, tiên tiến cùng chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp sẽ hỗ trợ đem lại hiệu quả cao trong chẩn đoán và điều trị cho người bệnh.
Để được tư vấn chi tiết, quý khách vui lòng đến trực tiếp hệ thống Y tế Vinmec hoặc đặt khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Video đề xuất:
Hướng dẫn vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh
XEM THÊM:
