Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Văn Trọng - Bác sĩ chuyên khoa Ngoại Nhi, phẫu thuật Tạo hình - Thẩm mỹ - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Điều trị khe hở vòm miệng bằng phẫu thuật và sau phẫu thuật có thể gặp phải một số biến chứng nên việc chăm sóc người bệnh như thế nào sau mổ là điều cần chú ý nhằm mang lại kết quả tốt nhất. Thông thường thời điểm được lựa chọn để phẫu thuật khe hở vòm miệng là khi trẻ từ 12 đến 18 tháng, trẻ đủ sức khỏe và cân nặng đạt trên 10kg. Sau khi phẫu thuật có thể gặp phải một số biến chứng ảnh hưởng xấu đến kết quả phẫu thuật. Vì vậy công tác chăm sóc bệnh nhân mổ khe hở vòm có vai trò rất quan trọng.
1. Hướng dẫn, chăm sóc sau phẫu thuật hở vòm miệng
1.1 Trong thời gian nằm viện
Ngày đầu tiên sau mổ
- Theo dõi tinh thần, niêm mạc, mạch, nhiệt độ.
- Sau phẫu thuật vòm, tình trạng phù nề vùng hầu họng và tăng tiết dịch có thể gây tắc đường thở, khó thở ở bệnh nhi. Cần quan sát nhịp thở, nồng độ bão hòa oxy trong máu để phát hiện sớm bất thường. Trường hợp có biểu hiện tắc nghẽn đường thở thì cần cho trẻ nằm nghiêng, hút đờm dãi.
- Theo dõi màu sắc dịch tiết vùng miệng: Nếu dịch tiết màu hồng nhạt là bình thường, dịch tiết màu đỏ tươi là trẻ có nguy cơ chảy máu, cần báo với nhân viên y tế.
- Theo dõi tình trạng nôn ở trẻ vì thuốc gây mê có thể gây tác dụng phụ này.
- Cho trẻ ăn: Khi bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn sử dụng thìa cho trẻ uống sữa nguội, số lượng ít, chia nhỏ bữa thành nhiều lần. Chú ý không được cho trẻ bú bình và nên cho trẻ ăn sau khi dùng thuốc giảm đau 30 phút.
- Chú ý giữ vệ sinh miệng, mũi sạch sẽ bằng dung dịch nước muối dạng xịt để tránh nhiễm khuẩn nhiều lần trong ngày. Cho trẻ uống nước đun sôi để nguội nhiều lần trong ngày và sau khi ăn.
Ngày thứ 2 đến ngày thứ 4:
- Theo dõi toàn trạng, nhịp thở, nhiệt độ, nồng độ bão hòa oxy máu
- Cho trẻ uống sữa nguội bằng đổ thìa, số lượng ít một, chia làm nhiều bữa trong ngày.
- Vệ sinh miệng, mũi sạch sẽ bằng dung dịch muối NaCl 0,9% hoặc dung dịch muối dạng xịt, uống nước đun sôi để nguội nhiều lần trong ngày và sau khi ăn.
Sau 5 ngày
- Theo dõi toàn trạng của trẻ.
- Đảm bảo vệ sinh miệng, mũi sạch cho trẻ.
- Cho trẻ ăn bằng thìa các loại thức ăn nguội được chế biến dưới dạng lỏng.
1.2 Sau khi ra viện
1.2.1 Chế độ ăn uống
- Sau phẫu thuật 2 tuần: Trẻ bắt đầu có thể ăn những loại thức ăn khác như cháo đặc có đủ dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, rau, củ, quả....
- Tuần thứ 3 sau phẫu thuật cho trẻ ăn thêm cơm mềm hoặc cơm nghiền nát.
- Chú ý đối với trẻ ở 3 tuần đầu không được cho trẻ sử dụng ống hút, phải cho ăn uống bằng thìa để tránh làm tổn thương vùng phẫu thuật; Không cho trẻ ăn các thức ăn cứng như bánh mì nướng, bánh quy, mía...;
- Sau phẫu thuật một tháng nếu phục hồi tốt, không có biến chứng gì trẻ có thể ăn uống bình thường như những trẻ ở cùng lứa tuổi.
1.2.2 Chăm sóc
- Phải theo dõi và vệ sinh mũi, miệng sạch cho trẻ bằng nước muối 0,9%.
- Không cho trẻ chơi, ngậm các đồ vật cứng, sắc nhọn để tránh làm tổn thương, chảy máu vết mổ vòm. Trong những tuần này có thể sử dụng nẹp cánh tay hỗ trợ để hạn chế việc trẻ cho tay hay đồ vật vào miệng.
- Do ảnh hưởng của thuốc gây mê nên trẻ có thể dễ bị ngã nên chú ý giữ không để trẻ ngã.
- Cho trẻ uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ để giảm đau, trẻ sẽ ngủ yên, giúp giảm chảy máu vết mổ và trẻ mau hồi phục.
- Theo dõi biến chứng và tái khám theo lịch của bác sĩ.
2. Theo dõi và xử trí biến chứng sau phẫu thuật
2.1 Chảy máu sau phẫu thuật
Theo dõi nếu thấy bệnh nhân chảy nhiều máu đỏ tươi trong khoang miệng chảy qua đường mũi. Cần theo dõi toàn trạng của trẻ, cho trẻ nằm nghiêng một bên và báo ngay cho bác sĩ biết tình trạng của trẻ.
2.2 Nhiễm trùng vết mổ
Biểu hiện trẻ sốt, quấy khóc rất khó chịu, quanh vết mổ có giả mạc, hơi thở hôi. Cần báo cho bác sĩ và dùng kháng sinh, thuốc giảm đau hạ sốt theo chỉ định. Chú ý giữ vệ sinh mũi miệng cho trẻ bằng nước muối sinh lý thường xuyên.
2.3 Toác vết mổ hay các lỗ hổng ở vùng phẫu thuật
Do đứt chỉ hoặc hoại tử làm đường khâu toác rộng, sẹo sẽ không liền lại được cần đưa trẻ tái khám ngay. Thông thường với trường hợp này cần chờ để mổ lại sau 1 năm.
Do trải qua một cuộc phẫu thuật nên trẻ sẽ đau và khó chịu có thể quấy khóc nhiều hơn, nếu không xuất hiện các dấu hiệu bất thường trên, hay khó thở thì bố mẹ không cần quá lo lắng chỉ cần theo dõi trẻ sát là được.
Chăm sóc sau phẫu thuật khe hở vòm miệng đúng cách rất quan trọng trong việc phục hồi tốt và hạn chế biến chứng. Nên cha mẹ cần chú ý thực hiện đúng các điều cần lưu ý khi cho trẻ ăn, chăm sóc và theo dõi trẻ sau phẫu thuật.
Bác sĩ Trọng đã có trên 10 năm kinh nghiệm trong Phẫu thuật Nhi và Phẫu thuật Tạo hình - Thẩm mỹ, và đã sớm trở thành một trong những bác sĩ trong lĩnh vực Phẫu thuật Trẻ em đặc biệt là Phẫu thuật Nội soi và Phẫu thuật Tạo hình - Thẩm mỹ.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
XEM THÊM:
