Chậm nói ở trẻ nhỏ

Bài viết bởi Bác sĩ Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Tốc độ phát triển ngôn ngữ là khác nhau ở mỗi trẻ. Tuy nhiên, những dấu hiệu dưới đây sẽ giúp cha mẹ biết khi nào cần cho trẻ đi khám.

1. Phát triển ngôn ngữ theo giai đoạn

Trẻ em phát triển theo tốc độ của riêng mình. Trong khi nhiều em bé mới bập bẹ mama, baba khi sinh nhật đầu tiên, thì hầu hết trẻ có thể nói khoảng 8 - 10 từ khi được 18 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu trẻ chậm nói đáng kể thì nên lo ngại.

• Từ 0 đến 3 tháng tuổi: Tiếng hét và tiếng cười là những kỹ năng ngôn ngữ sớm nhất. Sẽ rất đáng để xây dựng mối quan hệ với trẻ - cười, chơi, nói và hát với bé, và đảm bảo trẻ có thể theo dõi và phản ứng với âm thanh.
• 7 đến 12 tháng tuổi: Trẻ bắt đầu sử dụng các từ như mama, baba, và dada. Trẻ có thể không sử dụng chúng một cách có ý nghĩa, nhưng chúng là những từ đầu tiên quan trọng. Tìm kiếm những cử chỉ như chỉ tay, vỗ tay và vẫy tay, đó là tất cả những dấu hiệu ban đầu của kỹ năng giao tiếp.
• 12 đến 18 tháng: Kiểm tra xem vốn từ vựng của trẻ có tăng từ khoảng 2 đến 3 từ lên đến 25 đến 50 từ không. Ngoài ra, hãy chú ý xem trẻ có thể làm theo các lệnh một bước đơn giản.
• 18 tháng đến 2 tuổi: Ở giai đoạn này, vốn từ vựng nên tăng lên 50 từ trở lên và trẻ có thể kết hợp 2 hoặc 3 từ để tạo thành một câu.

Sau 2 tuổi mà trẻ chưa nói được từ ghép, chưa nói được quá 15 từ, bố mẹ cần đưa trẻ đi kiểm tra tại các cơ sở y tế để can thiệp trẻ tập nói.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến lời nói

Nếu, là cha mẹ, bạn nghi ngờ trẻ bị chậm nói, bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ tâm bệnh nhi. Nhưng có một số điểm nhất định về chậm nói mà bạn cần lưu ý đầu tiên.

• Chậm nói và ngôn ngữ là một phần của chậm phát triển toàn diện ảnh hưởng đến tất cả các kỹ năng khác như kỹ năng vận động và nhận thức.
• Khiếm thính ở các mức độ khác nhau ảnh hưởng đến lời nói và ngôn ngữ.
• Thiếu kích thích môi trường và tương tác xã hội không đầy đủ và không có trò chơi nhóm ngang hàng có thể ảnh hưởng đến lời nói.
• Chậm nói và ngôn ngữ có thể liên quan đến các tình trạng phát triển tâm thần như ASD (Rối loạn phổ tự kỷ) và ADHD (Rối loạn tăng động giảm chú ý).

Tại sao sự chậm trễ trong lời nói và ngôn ngữ gây ra rất nhiều mối quan tâm của phụ huynh và bác sĩ? Đó là bởi vì sự phát triển ngôn ngữ là trọng tâm trong nhiều khía cạnh của sự phát triển toàn diện của trẻ như nhận thức, tương tác xã hội và giáo dục.

3. Cha mẹ cần làm gì khi trẻ chậm nói?

Nếu bạn lo lắng trẻ chậm nói, hãy đưa trẻ đi kiểm tra tại các cơ sở y tế có chuyên khoa tâm bệnh nhi vì can thiệp sớm luôn tốt hơn. Các bác sỹ có thể đánh giá trẻ và, nếu cần, bác sỹ sẽ xây dựng mục tiêu và cung cấp một chương trình để theo dõi cho trẻ tại nhà.

Cần lưu ý rằng cha mẹ và người chăm sóc đóng vai trò chính trong việc kích thích các kỹ năng ngôn ngữ ở trẻ.

4. Mẹo để khuyến khích giao tiếp của bé từ sơ sinh đến hai tuổi:

• Đáp lại âm thanh và nụ cười của trẻ và cười lại.
• Nói chuyện với trẻ khi bạn tắm, cho trẻ ăn và mặc quần áo. Nói về những gì bạn đang làm và nơi bạn sẽ đi.
• Sử dụng các cử chỉ như vẫy tay hoặc chỉ vào đồ vật và những người xung quanh bạn.
• Nói về âm thanh động vật.
• Chơi với con của bạn.
• Giúp trẻ hoàn thành câu không đầy đủ.
• Đọc sách ảnh thú vị cho trẻ.
• Lặp lại những gì bạn nói. Sự lặp lại là chìa khóa để học từ mới. Trẻ em không cảm thấy mệt mỏi khi nghe những lời này nhiều lần. Trong thực tế, nó giúp trẻ phát triển ngôn ngữ

Trong khi nói chuyện với một đứa trẻ, cần:

Quan sát: Những gì trẻ muốn giao tiếp

Chờ đợi: Dành thời gian thích hợp để trẻ trả lời

Lắng nghe: Khi chúng ta lắng nghe và chú ý, chúng ta có thể hiểu nhu cầu của trẻ và trẻ cũng tự tin giao tiếp.

Vì vậy, chọn mục tiêu của bạn, tham gia với con của bạn, nói chuyện với trẻ và tiếp tục lặp lại các từ. Tận dụng sức mạnh của chơi và âm nhạc và đừng quên sử dụng Quan sát - Chờ đợi - Lắng nghe. Chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ em là một dạng chậm phát triển phổ biến. Độ tuổi mà trẻ học nói và học có thể khác nhau. Tuy nhiên, nếu con bạn chưa bắt đầu nói đến một độ tuổi nhất định, luôn luôn nên tham khảo ý kiến ​​chuyên gia.

Ngoài ra, cha mẹ còn cần bổ sung cho con các vi khoáng chất thiết yếu như kẽm, Lysine, crom, selen,vitamin B1, ... để đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Việc bổ sung các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể đồng thời áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé thường phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.