Siêu âm buồng trứng đa nang là một trong những phương pháp được sử dụng để chẩn đoán bệnh. Nhờ vào công nghệ tiên tiến, quy trình siêu âm này giúp các chuyên gia y tế chẩn đoán và đưa ra các quyết định điều trị, quản lý tình trạng bệnh tốt hơn. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về phương pháp siêu âm buồng trứng đa nang trong bài viết sau.
Bài viết này được viết bởi bác sĩ chuyên khoa I Néang Chanh Ly - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.
1. Triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang là một dạng rối loạn nội tiết tố phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt là ở những phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh này thường xuất hiện với các biểu hiện như:
- Chu kỳ kinh không đều: Sự rối loạn trong quá trình rụng trứng có thể làm cho chu kỳ kinh không đều.
- Rậm lông: Phần lông và tóc phát triển nhanh và rậm rạp do tăng hormone nam trong cơ thể.
- Thừa cân, béo phì.
- Da dầu và mụn trứng cá: Tăng hormone nam dẫn đến tiết dầu nhiều và mụn trứng cá.
- Sạm da: Các vùng da như cổ, dưới vú và bẹn có thể sạm màu.
- Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể gặp đau đầu, tâm trạng thay đổi và cảm giác khó chịu ở bụng, chậu, lưng dưới.
2. Nguyên nhân gây ra
Dù các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác của hội chứng buồng trứng đa nang, nhưng phụ nữ nên chú ý đến những yếu tố nguy cơ sau:
- Tình trạng kháng insulin: Khoảng 70% bệnh nhân mắc buồng trứng đa nang có kháng insulin. Tình trạng này khiến tế bào cơ thể sử dụng insulin bất thường, gây tăng đường huyết, lượng insulin cơ thể sản xuất nhiều hơn, kích thích buồng trứng sản xuất hormone nam, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng.
- Yếu tố di truyền: Một số gen liên quan đến hội chứng này đã được phát hiện. Người có mẹ hoặc chị em mắc buồng trứng đa nang sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Chế độ ăn uống: Thói quen ăn uống không khoa học có thể gây rối loạn nội tiết tố và tăng nguy cơ mắc bệnh.
3. Hội chứng buồng trứng đa nang có nguy hiểm không?
Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường trên cơ thể, phụ nữ nên đi siêu âm buồng trứng đa nang để được chẩn đoán và điều trị bởi các chuyên gia y tế. Việc không điều trị kịp thời có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:
- Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Hội chứng buồng trứng đa nang có thể gây rối loạn quá trình rụng trứng, dẫn đến vô sinh hoặc hiếm muộn.
- Hậu quả về sức khỏe chuyển hóa: Phụ nữ mắc hội chứng này có thể bị tăng huyết áp, nguy cơ bệnh tiểu đường và vấn đề về tim mạch.
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Thừa cân béo phì do hội chứng buồng trứng đa nang có thể gây ra tình trạng ngưng thở khi ngủ.
- Tăng nguy cơ ung thư tử cung: Niêm mạc tử cung dày và chậm bong có thể tăng nguy cơ mắc ung thư nội mạc tử cung.
- Thay đổi tâm lý: Bệnh nhân có thể trở nên dễ cáu gắt, lo lắng và mắc trầm cảm.
4. Hướng dẫn về siêu âm buồng trứng đa nang
Theo hướng dẫn năm 2003, khi mỗi bên buồng trứng hoặc thậm chí là 1 bên buồng trứng có ít nhất 12 nang noãn kích thước 2 – 9 mm và/hoặc thể tích buồng trứng tăng ≥ 10ml, có thể chẩn đoán là hội chứng buồng trứng đa nang. Đặc điểm về phân bố của các nang ở vùng ngoại vi và độ dày của mô đệm buồng trứng không được xem xét quan trọng.
Với tiêu chuẩn siêu âm này, tỉ lệ mắc bệnh trong cộng đồng khoảng 21 – 23%. Đáng chú ý, khoảng 25% phụ nữ có buồng trứng đa nang nhưng không thấy triệu chứng nào khác của bệnh này.
Do đó, năm 2018, hướng dẫn mới về chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang (PCSG 2018) đã điều chỉnh một số khuyến cáo về siêu âm buồng trứng đa nang. Bác sĩ cần sử dụng máy siêu âm đầu dò âm đạo tần số ít nhất 8MHz, và cần xác định buồng trứng có ít nhất 20 nang noãn kích thước 2 – 9 mm và/hoặc thể tích buồng trứng ≥ 10 mL.
Đối với nhóm thanh thiếu niên (trong 8 năm đầu kể từ khi hành kinh), không nên sử dụng tiêu chuẩn siêu âm trên vì tỉ lệ buồng trứng đa nang ở nhóm này lên tới 70%. Bên cạnh đó, bệnh nhân có chu kỳ kinh không đều và nồng độ androgen cao không cần thiết phải sử dụng siêu âm để chẩn đoán, tuy nhiên hình ảnh siêu âm sẽ cung cấp thông tin chi tiết về phenotype (kiểu hình).
5. Các khuyến cáo siêu âm theo PCOSG 2018
- Không nên siêu âm chẩn đoán buồng trứng đa nang ở những phụ nữ có thời gian dậy thì dưới 8 năm, vì trong giai đoạn này buồng trứng thường có nhiều nang (CCR).
- Ngưỡng chẩn đoán hình ảnh buồng trứng đa nang cần được xem xét lại do kỹ thuật siêu âm ngày càng tiến bộ và ngưỡng cắt hình ảnh buồng trứng đa nang theo độ tuổi cũng cần được xác định lại (CCR).
- Nên sử dụng siêu âm âm đạo đối với phụ nữ đã quan hệ tình dục hoặc được bệnh nhân đồng ý để chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang (CCR).
- Khi thực hiện siêu âm buồng trứng đa nang, nên sử dụng đầu dò siêu âm ngã âm đạo với tần số 8 MHz và ngưỡng cắt hình ảnh buồng trứng đa nang là >= 20 nang và/hoặc thể tích buồng trứng >= 10ml, không tính nang hoàng thể, nang vượt trội hoặc nang cơ năng (CCR).
- Nếu sử dụng kỹ thuật khác, ngưỡng hình ảnh buồng trứng đa nang là thể tích >=10ml ở cả hai buồng trứng (CPP).
- Trong trường hợp có chu kỳ kinh nguyệt không đều và có cường độ androgen cao, bệnh nhân không cần thực hiện siêu âm để chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang. Tuy nhiên, siêu âm có thể hỗ trợ xác định dạng hội chứng buồng trứng đa nang (CPP).
- Việc xác định thể tích buồng trứng >=10ml bằng siêu âm bụng rất khó và không đảm bảo đánh giá chính xác số lượng nang trên buồng trứng (CPP).
- Khi ghi nhận kết quả siêu âm buồng trứng đa nang, bác sĩ cần mô tả số lượng nang trên mỗi buồng trứng và thể tích của từng buồng trứng. Bảng kết quả chuẩn cần cung cấp thông tin về: Ngày kinh cuối, tần số của đầu dò, ngã siêu âm, tổng số nang có kích thước 2-9mm trên mỗi buồng trứng, kích thước 3 chiều và thể tích của từng buồng trứng, độ dày của niêm mạc tử cung và hình ảnh niêm mạc tử cung 3 lớp để đánh giá bệnh lý niêm mạc tử cung.
- Các biểu hiện bất thường khác của tử cung và buồng trứng, ví dụ như nang trên buồng trứng, nang hoàng thể, nang vượt trội có kích thước lớn hơn 10mm.
- Để đảm bảo kết quả đánh giá chính xác, người thực hiện siêu âm cần được đào tạo đúng chuẩn và phải đếm kĩ số lượng nang trên mỗi buồng trứng (CPP).
6. Lưu ý khi siêu âm buồng trứng đa nang
- Các yếu tố như đặc điểm phân bố nang ở vùng ngoại vi của buồng trứng, thể tích và độ dày của mô đệm buồng trứng không còn là trọng tâm trong đánh giá hình ảnh của buồng trứng đa nang. Chỉ cần một buồng trứng đáp ứng các tiêu chuẩn là đủ để đưa ra chẩn đoán.
- Nếu phụ nữ đã sử dụng các loại thuốc ngừa thai hoặc thuốc kích thích buồng trứng trong 3 tháng trước đó, không nên thực hiện siêu âm để đánh giá hội chứng buồng trứng đa nang.
- Nếu chỉ phát hiện một nang >10mm trên buồng trứng, cần siêu âm buồng trứng đa nang lại trong chu kỳ kế tiếp để có kết quả chính xác.
- Thời điểm thực hiện siêu âm nên là ngày thứ 3-5 đối với người có chu kỳ kinh đều đặn. Phụ nữ có chu kỳ kinh không đều hoặc không có kinh có thể thực hiện siêu âm vào bất kỳ thời điểm nào hoặc vào ngày thứ 3-5 sau khi sử dụng progestin để gây ra huyết âm đạo.
- Thể tích buồng trứng được tính bằng công thức (0,5 x chiều dài x chiều rộng x độ dày).
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
