Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Nôn mửa là một quá trình thải mạnh các chất trong dạ dày. Cảm giác buồn nôn có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày. Nhưng một số tình trạng có thể khiến bạn buồn nôn hơn vào ban đêm. Đọc tiếp để tìm hiểu thêm về nguyên nhân gây buồn nôn vào ban đêm, khi nào nên đi khám bác sĩ, các lựa chọn điều trị và cách giúp giảm buồn nôn tại nhà.
1. Nôn mửa là gì?
Nôn mửa là một quá trình thải mạnh các chất trong dạ dày. Nó có thể là một sự kiện xảy ra có liên quan đến một thứ gì đó chưa lắng đọng ngay trong bụng. Nôn mửa tái diễn có thể do các tình trạng bệnh lý có từ trước.
Nôn mửa thường xuyên cũng có thể dẫn đến mất nước, gây đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị.
Cảm giác buồn nôn có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày. Nhưng một số tình trạng có thể khiến bạn buồn nôn hơn vào ban đêm. Đôi khi bạn có thể buồn nôn mà không có nguyên nhân cơ bản, nhưng đó thường là triệu chứng của một tình trạng khác.
2. Các biến chứng của nôn mửa
Mất nước là biến chứng phổ biến nhất liên quan đến nôn mửa. Nôn khiến dạ dày của bạn không chỉ tống thức ăn mà còn cả chất lỏng. Mất nước có thể gây ra:
- Khô miệng
- Mệt mỏi
- Nước tiểu đậm
- Giảm đi tiểu
- Đau đầu
- Lú lẫn
Tình trạng mất nước đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị nôn trớ. Trẻ nhỏ hơn có khối lượng cơ thể nhỏ hơn và do đó có ít chất lỏng hơn để duy trì bản thân. Cha mẹ có con em xuất hiện các triệu chứng mất nước nên nói chuyện ngay với bác sĩ nhi khoa của gia đình.
Suy dinh dưỡng là một biến chứng khác của nôn mửa. Không chế biến thức ăn đặc khiến cơ thể mất chất dinh dưỡng. Nếu bạn đang cảm thấy mệt mỏi và suy nhược quá mức liên quan đến nôn mửa thường xuyên, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế.
3. Nguyên nhân có thể gây buồn nôn ban đêm
Các nguyên nhân có thể gây ra buồn nôn vào ban đêm bao gồm các tình trạng được nêu dưới đây:
3.1. Sự lo lắng
Lo lắng bao gồm cảm giác hồi hộp và lo lắng. Thỉnh thoảng có những cảm giác này. Hầu hết mọi người đều trải qua lo lắng vào lúc này hay lúc khác.
Tuy nhiên, nếu bạn có những cảm giác này thường xuyên hoặc nếu sự lo lắng của bạn dường như không tương xứng với tình trạng hiện tại của bạn, bạn có thể mắc một tình trạng gọi là rối loạn lo âu tổng quát.
Cho dù bạn có lo lắng hàng ngày hay rối loạn lo âu, thì tình trạng lo lắng có thể trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm. Điều này có thể là do bạn ít bị phân tâm hơn vào ban đêm so với ban ngày khi bạn bận rộn với công việc, trường học hoặc các vấn đề gia đình.
Khi tâm trí của bạn không tập trung vào việc khác, bạn có nhiều khả năng sẽ tập trung vào những lo lắng hoặc vấn đề của mình.
Tất cả các loại lo lắng đều có thể gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa, bao gồm cả buồn nôn. Vì lo lắng có thể tồi tệ hơn vào ban đêm, bạn cũng có thể bị buồn nôn vào ban đêm.
Các triệu chứng lo lắng khác bao gồm:
- Bồn chồn
- Khó tập trung
- Tăng nhịp tim
- Cơn hoảng loạn
- Đổ mồ hôi
- Khó ngủ
- Khó nghĩ về bất cứ điều gì ngoại trừ những gì đang gây ra lo lắng của bạn
3.2. GERD – Viêm thực quản trào ngược
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng axit dạ dày trào ngược lên qua thực quản của bạn. Nó còn được gọi là trào ngược axit. Trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi dải cơ giữa thực quản và dạ dày của bạn không đóng hoặc thắt chặt. Điều này cho phép dịch tiêu hóa trong dạ dày di chuyển lên thực quản.
Triệu chứng phổ biến nhất của GERD hoặc trào ngược axit là chứng ợ nóng - cảm giác nóng rát khó chịu ở ngực. Bạn cũng có thể nhận thấy vị đắng ở phía sau miệng. Buồn nôn cũng có thể đi kèm với các triệu chứng này.
Các triệu chứng khác của GERD bao gồm:
- Khó nuốt
- Cảm giác như có gì đó mắc kẹt trong cổ họng của bạn
- Ho khan
- Đau ở ngực hoặc bụng trên của bạn
- Nôn mửa
- Hen suyễn
Ăn khuya có thể làm tăng các triệu chứng của GERD, bao gồm buồn nôn. Điều này là do nằm xuống, đặc biệt là sau khi ăn một bữa ăn lớn, làm cho axit dễ trào lên thực quản của bạn.
3.3. Tác dụng phụ của thuốc
Buồn nôn là một tác dụng phụ thường gặp của thuốc, đặc biệt là:
- Thuốc kháng sinh
- Aspirin
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
- Một số loại thuốc huyết áp
Nếu bạn uống thuốc vào ban đêm, bạn có thể thấy buồn nôn nhiều hơn vào ban đêm. Các triệu chứng hoặc tác dụng phụ khác phụ thuộc vào loại thuốc.
3.4. Loét dạ dày
Loét dạ dày là những vết loét trên niêm mạc dạ dày hoặc ruột non của bạn. Vi khuẩn H. pylori có thể gây ra bệnh này.
Triệu chứng phổ biến nhất là đau giữa xương sườn và rốn. Các triệu chứng khác bao gồm:
- Buồn nôn
- Ợ hơi
- Cảm thấy no sau khi ăn một lượng nhỏ thức ăn
- Nôn mửa
- Phân đen hoặc có máu
- Giảm cân không giải thích được
Các triệu chứng này thường trở nên tồi tệ hơn sau bữa ăn và vào ban đêm.
3.4. Thai kỳ
Buồn nôn là một triệu chứng rất phổ biến khi mang thai. Trong khi buồn nôn khi mang thai thường được gọi là ốm nghén, nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày.
Sự gia tăng hormone gây buồn nôn khi mang thai. Nó thường bắt đầu vào khoảng tuần thứ 6 và kết thúc vào khoảng tuần thứ 12 của thai kỳ. Nó không nguy hiểm cho bạn hoặc em bé, trừ khi bạn không thể để thức ăn xuống.
3.5. Chứng liệt dạ dày
Một nguyên nhân khác có thể gây buồn nôn vào ban đêm là chứng liệt dạ dày. Đây là một căn bệnh mà thông thường dạ dày không thể tự thải hết thức ăn. Nó phổ biến nhất ở những người bị bệnh tiểu đường. Các nguyên nhân khác bao gồm:
- Nhiễm trùng
- Phẫu thuật
- Xơ cứng bì
- Ma tuý
- Một số thuốc chống trầm cảm
Chứng đau dạ dày cũng có thể xảy ra do chấn thương dây thần kinh phế vị, giúp cơ dạ dày co bóp để di chuyển thức ăn. Các triệu chứng có thể tồi tệ hơn vào ban đêm do thức ăn bạn ăn vào ban ngày tích tụ trong dạ dày.
Các triệu chứng của chứng liệt dạ dày bao gồm:
- Buồn nôn
- Ợ nóng
- Nôn mửa
- Cảm thấy no sau khi ăn một lượng nhỏ thức ăn
- Đầy hơi
- Giảm cân
3.6. Nôn mửa theo chu kỳ
Mặc dù ít phổ biến hơn, hội chứng nôn theo chu kỳ là một nguyên nhân khác gây buồn nôn vào ban đêm có thể ảnh hưởng đến cả người lớn và trẻ em. Đây là một chứng rối loạn hiếm gặp gây ra các đợt buồn nôn và nôn mửa nghiêm trọng tái diễn.
Các đợt này có thể kéo dài trong vài giờ hoặc vài ngày. Hầu hết mọi người đều có các tập có độ dài như nhau mỗi lần. Giữa cơn nôn và buồn nôn, bạn cảm thấy khỏe mạnh.
Ngoài buồn nôn và nôn, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Da nhợt nhạt
- Hôn mê
- Chóng mặt
- Đau đầu
- Đau bụng
Kiệt sức và lo lắng đều là nguyên nhân gây ra hội chứng nôn mửa theo chu kỳ và cả hai đều phổ biến hơn vào ban đêm. Điều này có thể làm cho hội chứng nôn mửa có chu kỳ dễ bùng phát vào ban đêm.
4. Khi nào bạn nên gặp bác sĩ?
Trong nhiều trường hợp, cảm giác buồn nôn chỉ là tạm thời và sẽ tự hết. Nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn. Đi khám bác sĩ nếu:
- Cảm giác buồn nôn của bạn kéo dài hơn một tuần
- Bạn luôn cảm thấy buồn nôn sau khi ăn
- Buồn nôn của bạn dẫn đến đau đầu dữ dội kèm theo nôn mửa
- Bạn bị sụt cân không giải thích được
- Buồn nôn và nôn tiếp tục tái phát trong ít nhất 1 tháng
- Bạn không thể giữ thức ăn, đặc biệt nếu bạn đang mang thai
- Bạn đang cảm thấy: Lú lẫn, mờ mắt, đau bụng nặng
5. Các cách điều trị
Điều trị chứng buồn nôn vào ban đêm sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản.
5.1. Buồn nôn do lo lắng
Một trong những phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho chứng lo âu là liệu pháp tâm lý, đặc biệt là liệu pháp hành vi nhận thức, còn được gọi là CBT.
Loại liệu pháp này giúp bạn xác định các kiểu suy nghĩ tiêu cực hoặc phá hoại. Một khi bạn nhận thấy những mô hình này, bạn có thể bắt đầu học cách điều chỉnh lại suy nghĩ của mình theo hướng tích cực hơn.
Các lựa chọn điều trị khác cho chứng lo âu bao gồm:
- Thuốc chống lo âu
- Thay đổi lối sống, chẳng hạn như tập thể dục và giảm tiêu thụ caffeine và rượu
5.2. Điều trị buồn nôn do GERD
Các lựa chọn điều trị phổ biến nhất cho GERD bao gồm:
- Thuốc kháng axit
- Thuốc chẹn H2, làm giảm sản xuất axit (bán theo đơn hoặc bán theo đơn)
- Thuốc được gọi là chất ức chế bơm proton, là chất giảm axit mạnh hơn (có bán theo đơn và theo toa)
- Phẫu thuật, nếu thuốc không giúp ích
- Thay đổi lối sống, chẳng hạn như tránh thức ăn cay, không ăn đêm, ăn các bữa ăn nhỏ hơn và hạn chế rượu và caffeine
5.3. Điều trị buồn nôn do tác dụng phụ của thuốc
Nếu thuốc kê đơn gây ra cảm giác buồn nôn, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc đổi thuốc hoặc dùng thuốc vào một thời điểm khác trong ngày để giảm bớt cảm giác buồn nôn và các tác dụng phụ khác. Bạn cũng có thể cần uống thuốc cùng với thức ăn hoặc nước uống.
Điều quan trọng là bạn không được tự ý ngừng dùng thuốc. Luôn nói chuyện với bác sĩ của bạn về cách tốt nhất để thay đổi thuốc hoặc cách bạn dùng thuốc.
Nếu thuốc không kê đơn khiến bạn buồn nôn, hãy thử dùng một loại khác như ibuprofen thay vì naproxen.
5.4. Điều trị buồn nôn do loét dạ dày
Các lựa chọn điều trị phổ biến nhất cho bệnh viêm loét dạ dày tá tràng bao gồm:
- Kháng sinh để loại bỏ vi khuẩn H. pylori
- Thuốc kháng axit, thuốc chẹn H2 hoặc thuốc ức chế bơm proton để giảm axit dạ dày
- Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày của bạn
- Thay đổi lối sống, chẳng hạn như bỏ thuốc lá và tránh các loại thực phẩm làm cho các triệu chứng của bạn tồi tệ hơn
5.5. Điều trị buồn nôn do liệt dạ dày
Điều trị chứng liệt dạ dày thường bao gồm:
- Thuốc giúp cơ dạ dày của bạn vận động bình thường
- Phẫu thuật
- Thay đổi lối sống, chẳng hạn như ăn nhiều bữa nhỏ hơn và ăn thức ăn dễ tiêu hóa
5.6. Hội chứng nôn có chu kỳ
Điều trị hội chứng nôn theo chu kỳ có thể bao gồm:
- Thuốc chống co giật
- Thuốc chống buồn nôn
- Điều trị chống đau nửa đầu
- Điều trị mất nước; nếu nó nghiêm trọng, bạn có thể cần được điều trị tại bệnh viện với dịch truyền tĩnh mạch
6. Biện pháp khắc phục tại nhà
Bạn có thể thực hiện các bước để giảm mức độ nghiêm trọng của cơn buồn nôn tại nhà. Nếu cảm giác buồn nôn của bạn kéo dài hơn một tuần hoặc nếu nó trở nên tồi tệ hơn, bạn cần đi khám bác sĩ.
Các biện pháp tự chăm sóc sau đây có thể giúp bạn giảm buồn nôn:
- Nâng đầu của bạn lên để bạn không nằm thẳng trên giường. Nếu bạn cảm thấy thoải mái, hãy cố gắng ngủ với đầu cao hơn chân khoảng 12 cm. Điều này có thể giúp giữ cho axit hoặc thức ăn không di chuyển lên thực quản của bạn.
- Uống một lượng nhỏ chất lỏng hơi ngọt, như nước trái cây, nhưng tránh cam quýt. Uống từ từ. Tăng số lượng khi bạn bắt đầu cảm thấy tốt hơn.
- Uống trà gừng hoặc trà bạc hà.
- Ngậm bạc hà.
- Ăn một lượng nhỏ thức ăn nhạt, nhạt như bánh quy giòn hoặc bánh mì.
- Tránh hoạt động thể chất cho đến khi bạn cảm thấy tốt hơn, nhưng cố gắng tránh nằm.
Buồn nôn vào ban đêm thường là một triệu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn. Một số nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm trào ngược axit, lo lắng, tác dụng phụ của thuốc, loét dạ dày tá tràng hoặc mang thai.
Buồn nôn vào ban đêm thường có thể điều trị được bằng các biện pháp tự chăm sóc hoặc đến bác sĩ.
Nếu cơn buồn nôn của bạn nghiêm trọng hoặc kéo dài, hoặc nếu bạn bị đau đầu dữ dội hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân cùng với buồn nôn vào ban đêm, hãy đi khám bác sĩ. Họ có thể chẩn đoán nguyên nhân gây buồn nôn và làm việc với bạn để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: rarediseases.org, my.clevelandclinic.org, mayoclinic.org
