Dị ứng cá là dị ứng trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng bất thường với cá có vây như cá ngừ, cá bơn, hoặc cá hồi. Đây là một dạng dị ứng thực phẩm ít phổ biến hơn, ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới và người lớn nhiều hơn trẻ em.
1. Tác nhân
Dị ứng là do phản ứng miễn dịch bất thường của cơ thể với một tác nhân gây dị ứng vô hại, được gọi là chất gây dị ứng. Khi dị ứng xảy ra, hệ thống miễn dịch sẽ giải phóng immunoglobulin E (IgE), làm cho các tế bào mast và các tế bào máu khác mở ra, giải phóng histamin vào máu.
Vai trò bình thường của histamin là làm giãn mạch máu để các tế bào miễn dịch lớn hơn có thể tiếp cận vị trí bị thương hoặc nhiễm trùng. Trong trường hợp không bị thương hoặc nhiễm trùng, histamin có thể gây ra các triệu chứng về da, đường hô hấp và đường tiêu hóa mà chúng ta nhận ra là phản ứng dị ứng.
Chất gây dị ứng chính gây ra dị ứng cá là một loại protein được gọi là parvalbumin. Các parvalbumin có sự khác nhau rất ít giữa các loại cá, vì vậy, khi người dùng dị ứng với một loại cá thường sẽ dẫn đến dị ứng với các loài cá khác (một tình trạng được gọi là đa mẫn cảm).
2. Triệu chứng
- Nổi mề đay (mày đay) hoặc phát ban trên da;
- Ngứa toàn thân;
- Ngạt mũi và hắt hơi (viêm mũi dị ứng);
- Nhức đầu;
- Khó thở (hen suyễn);
- Khó tiêu và đau dạ dày;
- Ợ hơi, chướng bụng hoặc đầy hơi;
- Tiêu chảy;
- Buồn nôn hoặc nôn mửa.
Các triệu chứng cũng có thể phát triển khi người bệnh tiếp xúc với không khí trong môi trường chế biến cá hoặc tiếp xúc với các bề mặt hoặc dụng cụ dùng để chế biến cá. Trong một số trường hợp, một phản ứng da được gọi là viêm da tiếp xúc có thể phát triển khi chạm vào cá hoặc bã cá.
Ở một số người, dị ứng cá có thể trở nên nghiêm trọng và dẫn đến sự phát triển nhanh chóng của tình trạng sốc phản vệ. Phản ứng nguy hiểm này được đặc trưng bởi phát ban lan rộng, sưng mặt và lưỡi, thở khò khè, khó thở, nhịp tim nhanh và mê sảng. Nếu không được điều trị ngay bằng cách tiêm epinephrine và các biện pháp can thiệp khẩn cấp khác, sốc phản vệ có thể dẫn đến sốc, hôn mê, suy tim hoặc hô hấp, thậm chí tử vong.
3. Kiểm soát và điều trị
Các bác sĩ thường khuyên những người bị dị ứng với một loại cá có vây nên tránh tiêu thụ tất cả các loại cá khác. Nếu bạn bị dị ứng với một loại cá cụ thể và thực sự muốn tiêu thụ các loại cá khác trong chế độ ăn uống của mình, hãy nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa dị ứng về việc thử nghiệm các loại cá đó. Người bệnh không nên thay đổi chế độ ăn mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa dị ứng.
Nhiều thức ăn chế biến sẵn có chứa cá ở một số dạng. Cá là thành phần phổ biến trong nước sốt Worcestershire và món salad Caesar và đôi khi được tìm thấy trong các sản phẩm giả của ( phổ biến nhất là thanh cua ăn liền) dưới dạng surimi. Cá cũng rất phổ biến trong ẩm thực châu Á, điển hình như nước mắm của Việt Nam.
Trong khi dị ứng với protein cá là phổ biến nhất, có thể dị ứng với gelatin cá (làm từ da và xương cá). Những người bị dị ứng cá nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa dị ứng trước khi dùng thực phẩm chức năng dầu cá.
Do nguy cơ nhiễm chéo cao trong quá trình chế biến thực phẩm, người bị dị ứng nên tránh các nhà hàng hải sản nói chung, ngay cả khi người dùng định gọi món khác ngoài cá. Tránh xa khu vực nấu cá, vì protein có thể thoát ra ngoài không khí trong quá trình nấu.
Điều trị dị ứng cá bao gồm tránh tuyệt đối các loại cá gây dị ứng hoặc tất cả các loại cá nói chung. Vì cá thường liên quan đến các trường hợp sốc phản vệ, các chuyên gia dị ứng khuyên bệnh nhân dị ứng với cá điều trị các triệu chứng dị ứng với epinephrine (adrenaline), được bác sĩ kê đơn và tiêm trong ống tiêm tự động. Sốc phản vệ có thể xảy ra nhanh chóng và có thể gây tử vong trừ khi tiêm epinephrine ngay khi người bệnh nhận thấy các triệu chứng sốc phản vệ. Tuy chỉ epinephrine mới có thể đảo ngược các triệu chứng của sốc phản vệ; đối với các triệu chứng ít nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kê thuốc kháng histamin.
Mặc dù dị ứng cá có thể ít phổ biến hơn dị ứng hải sản hoặc hạt, nhưng nó có thể nghiêm trọng như nhau. Để tránh các trường hợp đáng tiếc, người tiêu dùng nên thực hiện các bước để tự bảo vệ bản thân trong quá trình lựa chọn thực phẩm.
Dị ứng cá nếu không được xử lý kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, khi có bất cứ triệu chứng của dị ứng thực phẩm, bạn nên đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa khám và điều trị, tuyệt đối không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế đã tiếp nhận và điều trị thành công rất nhiều ca bệnh dị ứng cá từ nhẹ đến nặng không để lại biến chứng. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.
Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.
Nếu có nhu cầu khám và điều trị tại Vinmec, bạn hãy đăng ký trực tiếp tại website hoặc liên hệ đến hệ thống hotline để được tư vấn chi tiết.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
