Lạm dụng thuốc không phải là tình trạng hiếm gặp. Các thuốc kê đơn và không kê đơn tuy có thể giúp giảm đau, chữa lành vết thương,... nhưng một số chúng có thể gây nghiện hoặc nguy hiểm nếu dùng sai cách. Vậy các thuốc thường bị lạm dụng là những loại nào?
1. Thuốc an thần
Các loại thuốc an thần như phenobarbital, pentobarbital (Nembutal) và secobarbital (Seconal) thường bị lạm dụng. Chúng có tác dụng làm giảm lo lắng, giảm tình trạng khó ngủ và ngăn chặn một số cơn động kinh. Tuy nhiên, nếu sử dụng thuốc an thần nhiều hơn quy định thì bạn có thể bị nghiện. Thậm chí, dùng thuốc liều cao có thể gây khó thở, đặc biệt là khi uống rượu.
Nếu bạn bị phụ thuộc vào thuốc an thần, hãy nhờ tới sự trợ giúp của bác sĩ. Đừng tự cai nghiện thuốc vì có thể gây nguy hiểm.
2. Các thuốc thường bị lạm dụng: Thuốc benzodiazepin
Thuốc benzodiazepin gồm có Alprazolam (Xanax), clonazepam (Klonopin). Đây là nhóm thuốc có tác dụng giúp giảm lo âu, hoảng loạn và khó ngủ. Nhóm thuốc này có hiệu quả và an toàn hơn thuốc an thần. Tuy nhiên, nếu lạm dụng hoặc thậm chí sử dụng thuốc theo quy định, bạn vẫn có nguy cơ bị phụ thuộc và nghiện thuốc.
Việc ngừng đột ngột thuốc benzodiazepin có thể gây nguy hiểm. Nếu cảm thấy mình bị lạm dụng thuốc, phụ thuộc vào những loại thuốc này thì người bệnh nên trao đổi với bác sĩ. Đồng thời, không được chia sẻ thuốc này cho những người khác. Thuốc chỉ dùng cho những người được bác sĩ chỉ định.
3. Thuốc ngủ
Nếu bạn bị khó ngủ thì các thuốc như zolpidem (Ambien), eszopiclone (Lunesta) và zaleplon (Sonata) có thể giúp bạn đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng các thuốc này với thời gian dài hơn so với chỉ định của bác sĩ thì bạn có thể bị phụ thuộc vào chúng. Chỉ có khi dùng thuốc thì bạn mới ngủ được.
Do đó, lời khuyên cho bạn là nên giải quyết các vấn đề về giấc ngủ bằng cách thay đổi thói quen sống. Mặc dù các thuốc này không gây nghiện nhưng các bác sĩ vẫn lo ngại tới nguy cơ lạm dụng thuốc nếu không dùng đúng theo quy định.
4. Các thuốc thường bị lạm dụng: Codein và Morphine
Một số loại thuốc theo đơn thường bị lạm dụng nhất là thuốc giảm đau như Codein và Morphine. Các bác sĩ thường kê đơn morphine cho cơn đau dữ dội và codeine cho cơn đau nhẹ hoặc ho. Các thuốc có thành phần morphine bao gồm Avinza, Kadian và MS Contin. Với liều lượng lớn, chúng có thể gây hưng phấn và nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
5. Vicodin, Lortab, Lorcet
Các loại thuốc này có chứa thành phần là opioid hydrocodone và acetaminophen. Opioid có thể gây buồn ngủ và táo bón. Sử dụng opioid liều cao có thể gây ra các vấn đề về hô hấp nguy hiểm. Nếu bạn cảm thấy ốm mệt giống như đang bị cúm sau khi ngừng bất kỳ loại thuốc opioid nào thì có thể đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn có thể đã bị phụ thuộc thuốc. Bạn nên trao đổi với bác sĩ nếu bạn cảm thấy mình cần sử dụng những loại thuốc này dù không vì mục đích giảm đau.
6. Lạm dụng thuốc Amphetamine
Khi được kê đơn, các chất kích thích như amphetamine Adderall, Adderall XR, Dextroamphetamine và Mydasis có thể có hiệu quả cho những người bị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Nhưng một số người sử dụng amphetamine để tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo cho trí óc hoặc để giảm cân. Khi đó, bạn có thể bị nghiện chất kích thích.
Dùng amphetamine với liều cao có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể một cách nguy hiểm, dẫn đến nhịp tim không đều và thậm chí là ngừng tim.
7. Các thuốc thường bị lạm dụng: OxyContin, Percocet
1 loại thuốc giảm đau opioid khác là oxycodone. Thành phần này có trong các loại thuốc như OxyContin, Percocet, Percodan và Roxicodone. Những người lạm dụng oxycodone đôi khi còn nghiền nát thuốc để hít hoặc tiêm. Và điều này làm tăng đáng kể nguy cơ quá liều thuốc.
8. Metylphenidat
Metylphenidat là chất kích thích, thành phần chính của các loại thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý như Concerta, Daytrana, Metadate, Methylin và Ritalin. Nếu bạn dùng thuốc Metylphenidat kết hợp với thuốc thông mũi thông thường thì có thể dẫn đến tăng huyết áp nguy hiểm hoặc nhịp tim không đều.
9. Dextromethorphan (DXM)
Trong số các thuốc thường bị lạm dụng, phải đề cập tới Dextromethorphan. Đây là thành phần chính có trong nhiều loại thuốc điều trị ho và cảm lạnh không kê đơn. Nó giúp làm ngừng ho. Tuy nhiên, với liều lượng lớn, Dextromethorphan có thể gây ảo giác. Loại thuốc này thường bị lạm dụng bởi thanh thiếu niên. Dùng thuốc Dextromethorphan với liều cao có thể gây nôn mửa, nhịp tim nhanh hoặc tổn thương não (hiếm gặp).
10. Pseudoephedrine
Pseudoephedrine là chất thông mũi có mặt trong nhiều loại thuốc trị cảm lạnh không kê đơn. Mặc dù thuốc điều trị tình trạng nghẹt mũi nhưng nó cũng có thể gây tình trạng lạm dụng thuốc. Hiện một số quốc gia đã kiểm soát việc sử dụng các loại thuốc có thành phần này. Đó là lý do vì sao một số loại thuốc trị cảm lạnh cần phải có bác sĩ kê đơn mới được sử dụng.
Nếu lo ngại rằng người xung quanh mình đã sử dụng các thuốc thường bị lạm dụng, bạn nên hỏi trực tiếp người đó hoặc theo dõi các dấu hiệu (như thay đổi hành vi hoặc thiếu thuốc). Đồng thời, mỗi người cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ về liều dùng, cách dùng và thời gian dùng thuốc để tránh nguy cơ phụ thuộc hoặc lạm dụng thuốc.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
