Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Phan Nguyễn Thanh Bình - Khoa Nhi - Sơ Sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Nữ giới ở độ tuổi từ 13 - 18 cần phải chú ý tới những vắc-xin cần thiết để phòng tránh kịp thời những tác nhân xấu ảnh hưởng tới sức khỏe.
1. Vắc-xin viêm gan B
Viêm gan B là bệnh gây ra do nhiễm virus làm tổn thương gan. Không có thuốc điều trị đặc hiệu đối với các trường hợp cấp tính. Bệnh gây ra những biến chứng nghiêm trọng về gan: Một tỷ lệ nhỏ nhiễm trùng cấp có thể nặng và gây tử vong. Biến chứng nguy hiểm nhất gồm viêm gan mạn, xơ gan, suy gan và ung thư gan gặp ở người nhiễm trùng mãn tính.
Những đối tượng dễ mắc phải bệnh viêm gan B
- Người có quan hệ tình dục không an toàn
- Bị lây truyền từ mẹ sang
- Dùng chung kim tiêm, đặc biệt là chích ma túy
- Dùng chung đồ cá nhân của người mắc bệnh, đặc biệt những đồ bị dính máu
- Người không may nhận máu bị nhiễm vi rút viêm gan B truyền từ người bị bệnh sang
- Tiếp xúc với máu của người mắc bệnh qua vết xước, vết cắt hoặc vết thương.
Những người bị mắc bệnh viêm gan B thường không dễ nhận biết các triệu chứng. Nhưng phần lớn trẻ em có thể trở thành người mang trùng mãn tính. tuy nhiên vẫn có thể dựa vào một số dấu hiệu để nhận biết.
- Cơ thể mệt mỏi, chán ăn mất sức
- Sốt nhẹ
- Rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, buồn nôn. Nước tiểu sẫm màu và phân bạc màu
- Vàng da, vàng mắt.
Vắc-xin viêm gan B là loại vắc-xin giúp ngăn ngừa bệnh viêm gan B
Liều lượng sử dụng vắc-xin viêm gan B: tiêm 3 mũi cơ bản. Khoảng cách giữa các mũi tiêm tùy thuộc vào loại vắc-xin sử dụng. Cần theo dõi hiệu giá kháng thể định kỳ để có mũi tiêm nhắc kịp thời.
Một số tác dụng phụ sau khi tiêm vắc-xin viêm gan B: Vắc-xin viêm gan B là một trong những loại vắc-xin an toàn nhất.
Những phản ứng nhẹ thường gặp là: 15% người lớn và 5% trẻ nhỏ cảm thấy đau, đỏ hoặc sưng nhẹ tại chỗ tiêm, chỉ 1-6% có sốt trong 1-2 ngày sau tiêm.
2. Vắc-xin HPV
HPV là virus gây u nhú ở người. Virus HPV có thể lây lan qua quan hệ tình dục bằng miệng, âm đạo và hậu môn với người bị mắc bệnh. Một số loại HPV có thể gây ra một số vấn đề về sức khỏe như mụn sinh dục và ung thư.
Vắc-xin HPV là vắc-xin giúp phòng ngừa các bệnh như ung thư cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, ung thư hậu môn, mụn cóc sinh dục.
Vắc-xin HPV sẽ hoạt động bằng cách kích thích cơ thể sản sinh ra các kháng thể chống lại virus HPV. Bé gái từ 9 tuổi có thể tiêm vắc-xin này.
Hiện nay, tại Việt Nam có 2 loại vắc-xin HPV được sử dụng rộng rãi là:
- Cervarix: Vắc-xin có chứa 2 tuýp gây bệnh ung thư cổ tử cung 16 và 18.
- Gardasil: Vắc-xin có chứa 2 tuýp gây ung thư và 2 tuýp gây bệnh khác như sùi mào gà, mụn cóc sinh dục 6, 11, 16, 18.
Cả hai loại đều tiêm 03 mũi trong 6 tháng.
Một số tác dụng phụ sau khi tiêm vắc-xin HPV bao gồm:
- Sốt nhẹ, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn
- Mẩn đỏ, ngứa, bầm tím
- Phát ban, dị ứng
- Đau tức ngực
- Ớn lạnh, ngất xỉu
- Đau khớp, động kinh
- Đau dạ dày, khó thở.
3. Vắc-xin viêm não Nhật Bản
Bệnh VNNB do vi rút viêm não Nhật Bản gây ra qua trung gian truyền bệnh là muỗi, bệnh khởi phát giống như cúm: sốt đột ngột, ớn lạnh, nhức đầu, mệt mỏi, buồn nôn và nôn. Ở trẻ em có thể gặp đau bụng trong giai đoạn đầu của bệnh. Sau 3-4 ngày trẻ có thể co giật, lơ mơ, hôn mê. Khoảng 20% số trường hợp có thể tiến triển nặng dẫn tới tử vong. Tỷ lệ qua khỏi có di chứng não (liệt, rối loạn tâm thần) lên tới 30% đến 50%. Có tới 85% trường hợp mắc bệnh là ở trẻ em dưới 15 tuổi.
Không có điều trị đặc hiệu đối với bệnh này. Tiêm chủng là cách quan trọng nhất để phòng bệnh viêm não Nhật Bản.
Vắc-xin viêm não Nhật Bản là một trong những vắc-xin quan trọng nằm trong chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia của Bộ Y tế và được khuyến cáo cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên.
4. Vắc-xin sởi, quai bị và rubella
Bệnh sởi, quai bị và rubella là các căn bệnh được gây ra bởi siêu vi trùng và tốc độ lây lan của chúng rất nhanh, có thể bùng phát thành dịch bệnh. Những trẻ em có sức đề kháng yếu hoặc sống trong môi trường vệ sinh kém đều khiến bệnh phát triển thành những biến chứng xấu.
Bệnh sởi thường có các triệu chứng như sốt, phát ban ở mặt sau đó lan ra toàn thân. Khi các nốt phát ban biến mất sẽ để lại những vết thâm, kèm với các triệu chứng như chảy nước mũi, ho, đỏ mắt. Những biến chứng khi mắc bệnh sởi có thể là viêm não, viêm phổi, viêm tai giữa, mờ giác mạc, tiêu chảy, viêm thanh quản, suy dinh dưỡng.
Quai bị thường có các triệu chứng như sốt, nhức đầu, mệt mỏi, chán ăn, đau cơ, đau nhức khi nhai, sưng tuyến mang tai. Khi mắc bệnh có thể có các biến chứng như viêm buồng trứng, viêm màng não, viêm tụy, thậm chí là điếc vĩnh viễn.
Rubella cũng có các triệu chứng như sốt nhẹ, phát ban từ mặt rồi lan xuống thân dưới, kèm theo chứng sưng hạch, đau khớp. Các biến chứng thường nhẹ và tự khỏi; tuy nhiên đối với phụ nữ mang thai có thể khiến con sinh ra bị dị tật bẩm sinh.
Hiện nay vẫn chưa có thuốc để điều trị dứt điểm được những căn bệnh này. Vắc-xin chính là biện pháp duy nhất giúp ngừa bệnh hiệu quả cho cả trẻ em và người lớn. Vắc-xin sởi, quai bị, rubella là loại vắc-xin virus sống, giảm độc lực, được sử dụng cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và nhắc lại khi trẻ được 4-6 tuổi. Vắc-xin ngừa sởi, quai bị, rubella phổ biến nhất hiện nay là vắc-xin MMR II.
Đối với trẻ từ 7 tuổi trở lên và người lớn: Tiêm 1 mũi duy nhất.
5. Vắc-xin phòng viêm màng não do não mô cầu
Viêm màng não cũng là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn não mô cầu các tuýp A, B, C, Y và W135 gây ra. Vi khuẩn này lây truyền từ người sang người qua dịch cơ thể tiếp xúc khi ho, hắt hơi. Bệnh gây sốt li bì, mê sảng, hôn mê và co giật, tỉ lệ tử vong ở trẻ khoảng 50%. Hiện tại đã có vắc-xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu 2 chủng B và C (VA-Mengoc BC, sản xuất tại Cuba) có thể tiêm cho bé từ 6 tháng tuổi..
6. Vắc-xin Thủy đậu
Thủy đậu (Trái rạ) là bệnh do siêu vi trùng Varicella zoster gây ra, thường gặp ở trẻ em, gây sốt phát ban và có bóng nước toàn thân. Thủy đậu rất dễ lây lan, nhất là ở môi trường đông đúc như mẫu giáo, nhà trẻ, trường học. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng da, viêm não, viêm tủy cắt ngang.
Vắc-xin thủy đậu cần tiêm 2 mũi: mũi đầu lúc 1 tuổi và mũi thứ 2 từ 4-6 tuổi. Nếu trong trường hợp trẻ chưa được chích nhắc liều thứ 2 thì nên tiêm nhắc lại.
7. Vắc-xin bạch hầu - ho gà - uốn ván (Tdap)
Uốn ván, bạch hầu và ho gà có thể là những căn bệnh rất nghiêm trọng, đưa đến nhiều biến chứng. Vắc-xin Tdap có thể bảo vệ chúng ta khỏi bị các bệnh này.
Uốn ván gây ra do vi khuẩn lây qua các vết thương ngoài da gây ra. Bệnh nhân có biểu hiện nuốt khó, cứng hàm, sặc, cứng cơ lưng, cơ gáy, co giật và dẫn đến tử vong.
Bạch hầu do trực khuẩn bạch hầu tiết ra độc tố gây tổn thương nhiều tổ chức và cơ quan trong cơ thể. Bệnh lây qua đường hô hấp và tiếp xúc trực tiếp. Gây nhiễm trùng mũi họng và dẫn đến tử vong..
Ho gà gây ra những cơn ho nặng, có thể dẫn đến khó thở, nôn và ngủ kém. Bệnh cũng có thể dẫn đến giảm cân, tiểu tiện không tự chủ và gãy xương sườn. Viêm phổi là biến chứng thường gặp nhất và dễ gây tử vong
Các bệnh này đều do vi khuẩn gây ra. Bạch hầu và ho gà lây lan từ người này sang người khác qua dịch tiết khi ho hoặc hắt hơi. Uốn ván xâm nhập vào cơ thể qua các vết cắt, vết trầy xước hoặc các vết thương.
Vắc-xin Tdap có thể bảo vệ thanh thiếu niên và người lớn khỏi bị uốn ván, bạch hầu và ho gà. Một liều Tdap cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và nên nhắc lại sau 5-10 năm. Những người đã không tiêm Tdap ở độ tuổi đó thì nên tiêm càng sớm càng tốt. Tdap đặc biệt quan trọng đối với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và bất cứ ai có tiếp xúc gần gũi với trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
