Co giật là tình trạng bệnh lý xảy ra khá phổ biến ở cả người lớn và trẻ em, ảnh hưởng đến ý thức cũng như não bộ của người bệnh. Trên lâm sàng, rất nhiều loại co giật có thể kể đến như co giật động kinh, co giật toàn thể ở trẻ em, co giật người lớn, co giật cục bộ hay co giật do sốt và một số thể bệnh co giật khác.
1. Co giật là gì?
Co giật là tình trạng xuất hiện một cách đột ngột những triệu chứng điển hình của cơn co giật mà nguyên nhân là do những tế bào thần kinh hoạt động quá mức hoặc hoạt động một cách đồng thời dẫn đến những triệu chứng của co giật. Co giật được chẩn đoán khi có những dấu hiệu như sau:
- Xuất hiện từ 2 cơn co giật trở lên một cách đột ngột trong vòng 24 giờ đồng hồ
- Cơn co giật xảy ra một cách đột ngột, không có dấu hiệu báo trước và những cơn co giật tiếp theo có triệu chứng tương tự, có khả năng lặp lại sau khi 2 cơn co giật đầu tiên xảy ra trong khoảng thời gian là 10 năm.
Trên lâm sàng, những triệu chứng của co giật, nhất là co giật động kinh thường hay được chẩn đoán nhầm với tình trạng bất tỉnh của bệnh nhân. Cụ thể là khi bệnh nhân bị bất tỉnh phế vị - mạch thì hiện tượng co giật và co rút thường đi kèm với nhau, còn đối với co giật co cứng thì cơ thể người bệnh bị giật theo nhịp của các chi. Ngoài ra, khi bị co giật thì bệnh nhân có thể đứng trước nguy cơ ruột và bàng quang bị mất kiểm soát hoặc bị lú lẫn sau đó, gây ra một số triệu chứng kèm theo, còn ở bất tỉnh thì ít gặp những tình trạng này. Để có thể xử lý tốt những tình trạng co giật thì cần nhận biết và phân biệt được những loại co giật thường gặp trên lâm sàng.
2. Co giật động kinh
Co giật động kinh là tình trạng co giật có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của người bệnh, khi co giật xảy ra liên tục, lặp lại nhiều lần và bệnh nhân không thể điều chỉnh lại ý thức sau cơn co giật xảy ra trong khoảng thời gian nhiều hơn 5 phút. Cần nhận biết được trạng thái co giật động kinh để xử lý sớm nhất, nhằm ngăn chặn những biến chứng không mong muốn liên quan đến não, nhất là tình trạng suy giảm ý thức.
3. Co giật toàn thể ở trẻ em
Co giật toàn thể ở trẻ em là tình trạng động kinh tái phát, có nhiều yếu tố nguy cơ liên quan đến tính chất gia đình, tiền sử những thành viên trong gia đình, nhất là hiện tượng sốt dẫn đến co giật, chu sinh bất thường, rối loạn chuyển hóa thần kinh hoặc những tổn thương, bất thường trong hệ thần kinh trung ương. Để chẩn đoán tình trạng co giật toàn thể ở trẻ em thì xét nghiệm tiêu chuẩn vàng được lựa chọn đó là xét nghiệm EEG và chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ não. Phương pháp điều trị bao gồm dùng thuốc chống co giật, điều chỉnh thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng nhằm sinh ra Ketone hoặc kích thích những dây thần kinh phế vị.
4. Co giật trẻ nhũ nhi
Tình trạng động kinh cũng có thể xuất hiện ở đối tượng trẻ nhũ nhi được gọi là co giật trẻ nhũ nhi với nguyên nhân rất đa dạng. Tương tự với co giật toàn thể ở trẻ em thì xét nghiệm EEG cũng có thể giúp chẩn đoán được tình trạng này. Khi một co giật trẻ nhũ nhi xảy ra thì có thể có tình trạng loạn nhịp đặc trưng thể hiện trên kết quả EEG. Phương pháp điều trị được lựa chọn có thể là liệu pháp hormon bằng Acth, Corticosteroid hay Vigabatrin.
5. Co giật người lớn
Co giật người lớn hay còn gọi là co giật toàn thể ở người lớn là tình trạng mất ý thức cũng như co cứng toàn chi và đặc biệt là triệu chứng co giật lặp lại nhiều lần. Co giật người lớn có khả năng tự động khỏi mà không cần can thiệp xử lý. Khi thực hiện xét nghiệm EEG đo điện não đồ ở những trường hợp co giật người lớn thì thấy hình ảnh hoạt động điện của tình trạng động kinh xuất hiện ở cả bán cầu não phải và bán cầu não trái. Phương pháp điều trị hiệu quả với những tình trạng co giật người lớn nặng đó là sử dụng thuốc chống động kinh.
6. Co giật cục bộ
Co giật cục bộ là co giật ở điện não và xuất hiện ở một vị trí nào đó trong não bộ. Hình ảnh EEG cho thấy sự phóng điện cục bộ ở những nơi khởi phát co giật. Trên lâm sàng cho thấy vùng thùy thái dương của bộ não là vị trí hay gặp phải co giật cục bộ, tuy nhiên vẫn có thể có co giật cục bộ ở một số thùy khác của não. Triệu chứng của co giật cục bộ rất đa dạng, có thể bệnh nhân vẫn còn nhận thức gọi là co giật cục bộ có ý thức hoặc mất trí nhớ, mất ý thức trong co giật cục bộ ý thức suy giảm. Cơn co giật cục bộ có thể là nguyên nhân dẫn đến co giật toàn thể thứ phát và được điều trị bằng thuốc chống động kinh.
7. Co giật do sốt
Co giật do sốt xảy ra phổ biến ở trẻ em, trẻ sơ sinh trong khoảng thời gian từ 3 tháng tuổi đến 5 tuổi xảy ra khi trẻ bị sốt cao và không bị nhiễm trùng nội sọ. Nguyên nhân co giật do sốt đa dạng, có thể do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc sau khi tiêm vắc – xin phòng bệnh. Co giật do sốt cần được chẩn đoán phân biệt với viêm màng não, viêm não bằng cách chọc dò dịch tủy sống. Co giật do sốt không để lại biến chứng nào quá nặng nề và có thể tự động khỏi sau một khoảng thời gian nhất định.
8. Động kinh vắng ý thức
Động kinh vắng ý thức là tình trạng những vận động và phản ứng của cơ thể ngừng lại một cách đột ngột, có kèm theo triệu chứng nhìn chằm chằm và không thể hiện trạng thái tiền triệu. Thời gian diễn ra cơn động kinh vắng ý thức trong khoảng 5 – 10 giây, lặp lại nhiều lần trong ngày. Bệnh nhân có biểu hiện chớp mắt, trợn ngược mắt, môi cong, cử động tay lặp lại nhiều lần, đi bộ vòng tròn... và những biểu hiện mất ý thức khác. Tình trạng này càng nặng nề hơn khi thông khí tăng lên cũng như kích thích ánh sáng đối với người bệnh. Động kinh vắng ý thức có thể xảy ra ở trẻ em, thanh thiếu niên... và sẽ giảm dần khi trưởng thành. Điều trị động kinh vắng ý thức bằng cách dùng thuốc chống co giật, đôi khi sẽ xảy ra kháng trị cũng như bệnh nhân bị chậm phát triển về tâm thần.
Co giật là tình trạng bệnh lý cần được chú ý trên lâm sàng, không nên bỏ sót và chẩn đoán nhầm với những bệnh lý thần kinh khác. Các thể bệnh như động kinh vắng ý thức, co giật cục bộ, co giật do sốt, co giật động kinh... cần được phân biệt rõ ràng để lựa chọn được phương pháp điều trị hiệu quả nhất.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline TẠI ĐÂY để được hỗ trợ.
XEM THÊM
