Các giai đoạn biếng ăn sinh lý của trẻ

Biếng ăn sinh lý là tình trạng thường gặp khi trẻ bước vào các giai đoạn phát triển khác nhau của cơ thể. Biếng ăn sinh lý thường xảy ra trong thời gian ngắn, ít gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên nếu cha mẹ không để ý hoặc xử lý không đúng cách, tình trạng này có thể chuyển thành biếng ăn tâm lý, rất khó để khắc phục.

1. Thế nào là biếng ăn sinh lý?

Trẻ biếng ăn được phân chia thành 3 dạng: biếng ăn tâm lý, biếng ăn bệnh lý và biếng ăn sinh lý. Trong đó biếng ăn sinh lý là tình trạng trẻ đột nhiên chán ăn hoặc ăn ít hơn so với thường ngày. Thời gian biếng ăn sinh lý của trẻ thường diễn ra trong 1,2 ngày hoặc kéo dài đến 1-2 tuần tùy theo giai đoạn. Chúng có thể diễn ra nhiều lần hoặc lặp đi lặp lại trong suốt quá trình phát triển, biến đổi thể chất tự nhiên như: mới mọc răng, tập ăn dặm, tập nói, tập đi...

Cha mẹ nếu thấy trẻ nhỏ có những dấu hiệu sau đây, khả năng cao là trẻ đã bị biếng ăn sinh lý:

• Trẻ đột ngột biếng ăn: Biếng ăn sinh lý ở trẻ sơ sinh thể hiện ở việc trẻ bú ít hơn bình thường, không chủ động đòi bú, thậm chí từ chối bú mẹ. Với trẻ đang ăn dặm thì lượng ăn của trẻ rất ít, gần như không muốn ăn bất cứ gì (kể cả món ưa thích), hoặc chỉ chọn ăn một số món nhất định, không muốn thử món mới.
• Trẻ ngậm đồ ăn, lười nuốt: Một số trẻ lại có thái độ không hợp tác, ngậm đồ ăn trong miệng rất lâu. Thậm chí còn khóc quấy, phun thức ăn ra ngoài không chịu nuốt... Bữa ăn có thể kéo dài đến hàng tiếng đồng hồ trong sự mệt mỏi của cả mẹ và bé.
• Trẻ nghịch ngợm, không chú ý tới việc ăn uống: ở giai đoạn tập bò, tập đi đa phần các trẻ đều hiếu động, thích khám phá những điều mới lạ từ môi trường xung quanh. Do vậy nên trẻ thường không chịu ngồi yên trong mỗi giờ ăn. Nhiều trẻ thậm chí còn mải chơi quên ăn, hoặc có ăn cũng không hề chú ý, hoàn toàn phớt lờ khi mẹ bón cơm.

Nhìn chung, biếng ăn sinh lý không để lại hậu quả nghiêm trọng. Đa phần sau khi cơ thể đã thích nghi được với các giai đoạn chuyển đổi, trẻ sẽ trở lại ăn uống bình thường. Tuy nhiên cha mẹ lưu ý nếu biếng ăn sinh lý kéo dài quá 1 tháng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ, lúc này cần có sự theo dõi sát sao và hướng xử lý phù hợp.

2. Các giai đoạn biếng ăn sinh lý của trẻ

Nhìn, chung thời gian biếng ăn sinh lý của trẻ có thể phân chia như sau:

• Giai đoạn 3 - 4 tháng tuổi: Thời điểm trẻ bắt đầu tập lẫy, ngóc đầu, quan sát và khám phá môi trường xung quanh
• Giai đoạn 6 tháng: lúc trẻ chuyển sang một chế độ ăn mới, tập ăn dặm và làm quen với nhiều loại thực phẩm mới.
• Giai đoạn từ 9 - 10 tháng tuổi: Lúc này trẻ bắt đầu tập bò, tập đứng, tập đi nên những bữa ăn sẽ không còn hấp dẫn, kích thích bé như trước nữa. Đây cũng là khoảng thời gian trẻ bắt đầu mọc răng khiến trẻ sưng đau hoặc sốt, gây mệt mỏi, khó chịu và dẫn đến chán ăn.
• Giai đoạn từ 2 - 3 tuổi: là lúc trẻ đã bắt đầu đi nhà trẻ. Việc thay đổi môi trường sinh hoạt, chế độ ăn uống tác động không nhỏ đến tâm lý của trẻ, khiến trẻ dễ bị biếng ăn.

3. Cách xử lý tình trạng biếng ăn sinh lý ở trẻ

Biếng ăn sinh lý là hiện tượng hoàn toàn bình thường và xảy ra ở hầu hết trẻ nhỏ do những thay đổi về mặt sinh lý trong quá trình phát triển. Ở giai đoạn này, trẻ đều cần thời gian để thích nghi với những thay đổi trong cơ thể, do vậy cha mẹ không nên quá lo lắng. Tuy nhiên để các tuần biếng ăn sinh lý của trẻ trôi qua nhẹ nhàng hơn, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp:

• Chia nhỏ các bữa ăn: nên tăng số bữa ăn trong ngày và giảm bớt lượng thức ăn trong từng bữa, mỗi lần cho trẻ ăn từng chút từng chút. Vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa khiến trẻ không cảm thấy bị “nhồi nhét” quá nhiều thức ăn.
• Tăng lượng sữa và bữa ăn phụ nếu cần: Nếu trẻ không ăn nhiều trong bữa chính, cha mẹ có thể cho trẻ ăn thêm bằng phô mai, sữa chua, bánh quy, bánh flan, trái cây...
• Ưu tiên thực phẩm mềm, lỏng, dễ tiêu hóa: Ví dụ như các loại canh, súp, cháo, cơm nát ăn với trứng, cá... hoặc các món mà hàng ngày trẻ ưa thích.
• Trình bày món ăn hấp dẫn, đẹp mắt: giúp kích thích vị giác, khiến trẻ muốn khám phá và thích ăn hơn.
• Hướng sự tập trung của trẻ vào bữa ăn: không cho trẻ xem tivi, điện thoại, ipad... trong khi ăn mà giúp trẻ tập trung ăn uống và hoàn thành bữa ăn trong 30 - 40 phút.
• Không dọa nạt hay quát mắng để ép ăn: Nếu trẻ có thái độ không hợp tác, kiên quyết không chịu ăn thì mẹ càng nên kiên nhẫn. Những hành động ép buộc có thể khiến trẻ càng sợ ăn, biến thành chứng biếng ăn tâm lý kéo dài rất khó khắc phục. Thay vào đó, cha mẹ hãy cư xử thoải mái trong mỗi bữa ăn, giúp trẻ thích nghi với giai đoạn phát triển thể chất mới, rồi trẻ sẽ sớm ăn uống ngon miệng như trước.

Ngoài ra để cải thiện tình trạng biếng ăn, bé cũng cần bổ sung thêm các vi chất cần thiết: Kẽm, selen, Crom, Vitamin B1 và B6, Gừng, chiết xuất quả sơ ri (vitamin C),... để cải thiện vị giác, ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn, hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Nhìn chung, với chứng biếng ăn sinh lý cha mẹ không cần quá lo lắng. Chỉ cần tinh tế và quan sát con kỹ hơn một chút thì việc biếng ăn sinh lý ở trẻ sẽ nhanh chóng được nhận thấy và khắc phục kịp thời.