Bài viết bởi Bác sĩ Nguyễn Thị Minh Phương, Chuyên khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Xơ cứng rải rác (Multiple Sclerosis – MS) là bệnh lý tự miễn gây tổn thương não và tủy sống. Bệnh biểu hiện bằng nhiều triệu chứng đa dạng, bao gồm tê/ yếu một hoặc nhiều chi, run, chóng mặt/ mất thăng bằng dáng đi, các bất thường về thị lực như nhìn mờ, nhìn đôi, mất một phần hoặc hoàn toàn thị trường, đau cơ dạng chuột rút, nói khó, mệt mỏi, trầm cảm, các vấn đề về ruột và bàng quang.
1. Cứ 5 người có bệnh lý thần kinh khác thì 1 người bị chẩn đoán nhầm là xơ cứng rải rác
Trong thực tế, không phải tất cả bệnh nhân xơ cứng rải rác đều có tất cả các triệu chứng của bệnh. Ngược lại, có rất nhiều bệnh khác cũng có triệu chứng giống như xơ cứng rải rác, và người ta gọi đó là những bệnh giống xơ cứng rải rác. Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng 5 – 2019 trên tạp chí Multiple Sclerosis and Related Disoders: Gần như cứ mỗi 5 bệnh nhân có bệnh khác về thần kinh thì 1 người bị chẩn đoán nhầm là xơ cứng rải rác. Việc chẩn đoán nhầm này có thể do trên thực tế không có một test cụ thể nào giúp chẩn đoán xác định được bệnh xơ cứng rải rác. Đôi khi việc chẩn đoán xơ cứng rải rác phải dựa vào việc loại trừ các bệnh khác.
Nhiều bệnh có thể có triệu chứng giống xơ cứng rải rác, tuy nhiên việc điều trị lại không giống nhau. Do đó, việc chẩn đoán chính xác bệnh xơ cứng rải rác có ý nghĩa quan trọng.
2. Một số bệnh có triệu chứng giống xơ cứng rải rác
2.1 Các bệnh tự miễn có triệu chứng giống xơ cứng rải rác
Viêm tủy thị thần kinh và các rối loạn liên quan: ( Neuromyelitis Optica Spectrum Disorder - NMOSD )
Đây là một bệnh lý viêm bao myelin của dây thần kinh thị và tủy sống. Một số triệu chứng của nhóm bệnh này có thể giống như MS, tuy nhiên bệnh nhân có thể đột ngột mất thị lực, đau trong 1 hoặc 2 mắt, nôn / nấc kéo dài khó kiểm soát, rối loạn chức năng bàng quang và ruột, tê/ mất cảm giác ở tay hoặc chân. Điều trị theo hướng MS thường không hiệu quả, hoặc thậm chí có thể làm nặng thêm bệnh. Chẩn đoán bệnh dựa vào xét nghiệm kháng thể NMO IgG, và nhiều xét nghiệm hỗ trợ khác.
- Viêm não tủy cấp tính lan tỏa: Acute Disseminated Encephalomyelitis (ADEM)
Viêm não tủy cấp tính lan tỏa là bệnh lý viêm não và tủy do mất myelin. Triệu chứng có thể bao gồm đau đầu, cơn co giật, cứng gáy, thất điều, viêm dây thị, nôn, mệt, mê sảng, đôi khi có thể liệt tay/ chân. Bệnh thường khởi phát sau nhiễm virus hoặc sau tiêm chủng.
- Lupus ban đỏ hệ thống: Systemic Lupus Erythematosus (SLE)
Lupus ban đỏ hệ thống là bệnh lý viêm mạn tính, gây tổn thương khớp, da, thận, mạch máu. Các triệu chứng thường gặp như đau, sưng khớp, mệt mỏi nhiều, thiếu máu, ban da, rụng tóc, cơn co giật, nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, hiện tượng Raynaud’s (ngón tay trắng và xanh khi gặp lạnh). Để chẩn đoán cần làm nhiều xét nghiệm, bao gồm MRI/ CT, siêu âm tim, chụp X-quang, xét nghiệm máu, thậm chí là sinh thiết thận.
- Hội chứng Sjogren’s:
Là bệnh lý mạn tính có tổn thương các tuyến (tuyến lệ, tuyến nước bọt.. ) . Bệnh nhân thường bị khô miệng, khô mắt , khó nuốt, khó nói, mệt mỏi, đau khớp, giảm cảm giác / tê. Đo tốc độ dẫn truyền dây thần kinh có thể giúp phân biệt hội chứng Sjogren’s với bệnh MS.
- Nhược cơ: Myasthenia Gravis (MG)
Bệnh nhân có biểu hiện yếu các cơ (cơ mi mắt, cơ hầu họng, cơ tay chân...) cuối ngày hoặc sau khi lặp lại động tác một cách liên tục. Tuy nhiên, người bệnh nhược cơ thường không có cảm giác mệt mỏi, hoặc mất cảm giác. Test rất đặc hiệu để chẩn đoán bệnh là tìm kháng thể kháng thụ thể acetylcholine.
- Sarcoidosis:
Thường xảy ra ở lứa tuổi 20 - 40. Các triệu chứng bao gồm khô miệng, mệt mỏi, đau khớp mạn tính, bất thường về thị lực, ngứa da, khó thở, ho sốt. Một trong những xét nghiệm có ích nhất để chẩn đoán là XQuang phổi.
2.2 Các bệnh lý nhiễm trùng có triệu chứng giống xơ cứng rải rác
Bệnh do vi khuẩn Borrelia Burgdorferi gây ra. Triệu chứng ban đầu là nốt ban da ở vết đốt, khi vi khuẩn lan vào máu sẽ gây mệt mỏi, đau gáy, cứng gáy, tê bì tay chân, liệt mặt. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng, yếu tố dịch tễ và bằng chứng có vết ve đốt ở da.
Tổn thương thần kinh ở bệnh nhân bị giang mai có thể gây ra các vấn đề về thị lực, về nhận thức, rối loạn chức năng vận động và cảm giác.
- Tổn thương tủy do virus Human T-cell lymphotrophic (HTLV-1)
Người bệnh có thể bị liệt một phần ở chân, cứng, rối loạn cơ tròn, liệt dương. Chẩn đoán dựa vào xét nghiệm kháng thể với virus trong máu.
2.3 Các bệnh lý mạch máu có triệu chứng giống xơ cứng rải rác:
Đột quỵ có thể đột ngột gây ra các triệu chứng về thị lực ở 1 hoặc 2 mắt, chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu , nói khó, tê/ liệt tay chân, nôn, lẫn lộn thậm chí hôn mê. Thông thường bác sĩ sẽ chụp CT/ MRI não – mạch não để chẩn đoán. Tuy nhiên trong một số trường hợp đột quỵ nhẹ và lặp lại, bệnh nhân có thể có triệu chứng giống như đợt cấp của MS.
- Viêm mạch máu não: Viêm mạch máu não có thể gây đau đầu, lẫn lộn và các triệu chứng thiếu sót về thần kinh .
- Bệnh Binswanger’s : là bệnh lý mạch máu não hay gặp ở người già bị HA cao. Bệnh gây mất myelin ở chất trắng trong não , tương tự như mất myelin trong bệnh MS .
- Thông động – tĩnh mạch màng cứng ở tủy : bệnh nhân có thể bị yếu chân / tay, rối loạn bàng quang và ruột, rối loạn cảm giác. Chụp MRI tủy và mạch máu tủy để chẩn đoán .
2.4 Một số bệnh lý khác
- Đau xơ cơ, loạn dưỡng cơ.
- Xơ cứng cột bên teo cơ.
- Thiếu vitamin B12, suy giáp.
- Bệnh dây thần kinh ngoại vi.
- Migraine.
- Bệnh Bechets, dị dạng Arnold- Chiari.
- Rối loạn tâm thần và rối loạn phân ly.
Truyền tế bào gốc tạo máu tự thân có thể làm giảm bớt các phản ứng tự miễn và tái phát trong thời gian dài của bệnh. Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã tiến hành điều trị cho người bệnh xơ cứng rải rác bằng liệu pháp Ghép tế bào gốc tạo máu tự thân. Truyền tế bào gốc tự thân hệ tạo máu là cố gắng “khởi động lại” hệ miễn dịch, với nhiệm vụ phá hủy những tổn hại não và tủy sống trong bệnh xơ cứng rải rác. Để truyền tế bào gốc tự thân điều trị bệnh xơ cứng rải rác, những tế bào gốc hệ tạo máu được lấy từ cơ thể bạn (truyền tự thân) từ tủy xương hoặc máu, được chọn lọc và lưu trữ trước khi làm cạn kiệt hết mức hệ miễn dịch bởi hóa chất. Sau đó các tế bào gốc tạo máu đã được lưu trữ trước đó được truyền lại cho cơ thể. Các tế bào gốc mới di chuyển xuống dưới tủy xương và sau một thời gian sẽ phục hồi lại hệ thống miễn dịch.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline TẠI ĐÂY để được hỗ trợ.
