Bài viết này dành cho những người bị bệnh tiểu đường, hoặc người bạn chăm sóc bệnh nhân bị tiểu đường, hay bất kỳ ai muốn tìm hiểu thêm về cách bảo vệ thị lực đối với người bệnh tiểu đường. Mục tiêu chính là giúp bệnh nhân và người chăm sóc có thêm kiến thức để bảo vệ đôi mắt khi mắc bệnh tiểu đường, việc tầm soát bệnh võng mạc tiểu đường, một trong những biến chứng mắt thường gặp do bệnh tiểu đường gây ra, bao gồm cả thời điểm đi khám mắt.
1. Bệnh võng mạc tiểu đường là gì?
Bệnh võng mạc tiểu đường là loại biến chứng mắt do tiểu đường phổ biến nhất, một nhóm các bệnh về mắt có thể xảy ra ở những người mắc bệnh tiểu đường.
Bệnh võng mạc tiểu đường rất nguy hiểm, có thể gây mất thị lực vĩnh viễn, và thậm chí mù lòa, nếu không được điều trị kịp thời và phù hợp. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây mất thị lực ở những người mắc bệnh tiểu đường và là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở những người từ 20 đến 60 tuổi. Nhưng nếu bệnh võng mạc tiểu đường được phát hiện và điều trị sớm thì có thể ngăn ngừa được mù lòa.
2. Ai có thể mắc bệnh võng mạc tiểu đường?
Bất kỳ ai mắc bệnh tiểu đường loại 1 hoặc loại 2 đều có thể bị bệnh võng mạc tiểu đường.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh chủ yếu phụ thuộc vào:
- Bạn đã mắc bệnh tiểu đường bao lâu - càng lâu, bạn càng có nhiều nguy cơ bị bệnh võng mạc tiểu đường
- Mức độ thường xuyên thay đổi glucose (đường) trong máu và mức độ kiểm soát của bạn
- Các yếu tố khác bao gồm: Huyết áp cao, cholesterol cao, có thai, hút thuốc
3. Vì sao bệnh tiểu đường lại gây ra bệnh võng mạc tiểu đường?
Bệnh võng mạc tiểu đường xảy ra khi các mạch máu nhỏ trong võng mạc (mô lót phía sau mắt thay đổi ánh sáng thành hình ảnh) bị tổn thương.
Theo thời gian, lượng đường trong máu cao làm tắc nghẽn các mạch này. Kết quả là chúng phồng lên và yếu đi, đồng thời máu và chất lỏng rò rỉ vào võng mạc ảnh hưởng đến thị lực của bạn.
Để giải quyết vấn đề này, mắt của bạn có thể cố gắng phát triển các mạch máu mới, nhưng chúng sẽ không phát triển bình thường. Khi nhiều mạch bị tắc nghẽn và nhiều mạch bất thường mới phát triển, chúng sẽ gây ra sẹo trên võng mạc của bạn và làm hỏng thị lực của bạn thêm nữa.
Bệnh võng mạc tiểu đường thường xảy ra ở cả hai mắt.
4. Phòng ngừa bệnh võng mạc tiểu đường
Bệnh võng mạc tiểu đường thường không có triệu chứng, đặc biệt là ở giai đoạn sớm. Những tổn thương nghiêm trọng và vĩnh viễn cho mắt của bạn, thậm chí mù lòa, có thể xảy ra trước khi bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi hoặc vấn đề nào với thị lực của mình. Đây là lý do tại sao việc đi khám mắt và kiểm tra thị lực để phát hiện hoặc ngăn chặn sớm bệnh võng mạc tiểu đường là rất quan trọng.
Khi bệnh võng mạc tiểu đường trở nên tồi tệ hơn, các triệu chứng và thay đổi về thị lực của bạn có thể xảy ra bao gồm:
- Xuất hiện điểm hoặc chuỗi tối
- Lỗ hoặc vùng tối / trống
- Mờ
- Không thể nhìn thấy màu sắc
- Thị lực dao động (xấu đi, cải thiện, lại xấu đi)
- Mất thị lực, kể cả khi bạn đọc hoặc lái xe
- Đau mắt
Liên hệ với bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu thị lực của bạn thay đổi đột ngột hoặc nếu bạn bắt đầu có bất kỳ triệu chứng nào.
Kiểm soát bệnh tiểu đường có thể giúp cải thiện sức khỏe mắt của bạn
Một trong những cách tốt nhất để giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình mất thị lực là kiểm soát bệnh tiểu đường một cách cẩn thận.
5. Bảo vệ mắt của bạn khi bị tiểu đường
Các cách để kiểm soát bệnh tiểu đường và giúp giữ cho đôi mắt của bạn khỏe mạnh bao gồm:
- Kiểm soát tốt lượng đường trong máu của bạn
- Kiểm soát huyết áp và mức cholesterol
- Uống thuốc theo chỉ dẫn
- Áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh và hạn chế rượu
- Duy trì hoạt động thể chất và duy trì cân nặng hợp lý
- Từ bỏ hút thuốc
- Đi khám bác sĩ thường xuyên và kiểm tra hemoglobin A1C
- Đi khám mắt thường xuyên là chìa khóa
Nếu bạn bị tiểu đường, khám mắt hàng năm là cách duy nhất để biết chắc chắn bạn có bị bệnh võng mạc tiểu đường hay không. Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên thăm khám thường xuyên hơn.
Vì bệnh võng mạc tiểu đường thường không có triệu chứng và không được chú ý cho đến khi mất thị lực, bạn nên đi khám mắt ngay cả khi thị lực của bạn có vẻ ổn. Điều này có thể giúp bác sĩ phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về mắt.
Nếu bạn đang mang thai và mắc bệnh tiểu đường, hãy khám mắt toàn bộ trong ba tháng đầu thai kỳ. Bác sĩ cũng có thể đề nghị kiểm tra mắt bổ sung trong thai kỳ của bạn.
Trong quá trình khám mắt, đối với sự giãn nở, bác sĩ sẽ nhỏ thuốc vào mắt để mở rộng (giãn) đồng tử để họ có thể nhìn thấy phía sau của mắt, bao gồm cả võng mạc. Bằng cách này, họ có thể kiểm tra một khu vực lớn hơn bằng một ống kính phóng đại đặc biệt. Thị lực của bạn có thể bị mờ trong vài giờ sau khi khám mắt giãn.
Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra thị lực của bạn và có thể đề nghị các xét nghiệm khác, chẳng hạn như đo áp lực trong mắt.
6. Điều trị bệnh võng mạc tiểu đường
Phát hiện và điều trị sớm bệnh võng mạc tiểu đường có thể giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh, và thậm chí có thể đảo ngược một số dạng mất thị lực.
Với bệnh võng mạc tiểu đường nhẹ, bạn có thể không cần điều trị ngay nhưng bác sĩ sẽ theo dõi sát sao tình trạng của bạn.
Nếu tình trạng của bạn ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể chỉ định bạn áp dụng một số phương pháp sau:
- Các loại thuốc được gọi là chất ức chế yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (VEGF), hoặc chống VEGF, để giúp ngăn chặn các mạch máu bất thường mới phát triển và rò rỉ chất lỏng
- Điều trị bằng laser để bịt kín các vết rò rỉ và thu nhỏ hoặc ngăn chặn các mạch bất thường mới
- Cắt ống dẫn tinh, phẫu thuật để loại bỏ máu, chất lỏng và mô sẹo khỏi mắt.
Đi khám mắt và kiểm tra thị lực, điều trị kịp thời và kiểm soát bệnh tiểu đường đều có thể giúp bảo vệ khỏi mất thị lực.
Trong quá trình thăm khám, bạn có thể hỏi bác sĩ một số câu hỏi như:
Tôi có nguy cơ mắc bệnh võng mạc tiểu đường không?
Tôi có thể làm gì để giúp bảo vệ thị lực của mình?
Tôi nên khám mắt bao lâu một lần?
Tôi có thể giúp kiểm soát bệnh tiểu đường của mình bằng cách nào?
Có những phương pháp điều trị nào và tác dụng phụ của chúng là gì?
Loại chế độ ăn uống và tập thể dục nào là tốt nhất cho tôi?
Tôi có nên thay đổi lối sống không?
Nếu bạn bị tiểu đường, khám mắt toàn bộ và giãn nở hàng năm là cách duy nhất để biết chắc chắn bạn có bị bệnh võng mạc tiểu đường hay không. Bệnh võng mạc tiểu đường thường không có triệu chứng, đặc biệt là ở giai đoạn sớm. Thiệt hại nghiêm trọng và vĩnh viễn cho mắt của bạn, bao gồm cả mù, có thể xảy ra ngay cả trước khi bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi hoặc vấn đề nào với thị lực của mình. Đây là lý do tại sao đi khám mắt sớm để bảo vệ đôi mắt của mình, nhất là đối với những trường hợp mắc bệnh tiểu đường.
Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại các Bệnh viện Vinmec thuộc hệ thống Y tế trên toàn quốc, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: education.webmd.com
