Thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc có thể có nhiều đặc điểm giống với tình trạng thiếu máu do thiếu sắt hoặc thiếu máu tán huyết di truyền thalassemia. Do triệu chứng của bệnh không rõ rệt nên có thể kéo theo nhiều hệ luỵ cho người bệnh. Đồng thời gây nên những tổn thương trầm trọng đến các cơ quan trong cơ thể. Thậm chí, tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
1. Tìm hiểu chung về bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc
Bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc được xác định với tình trạng thiếu máu với các tế bào hồng cầu có kích thước nhỏ hơn so với trạng thái bình thường. Đồng thời, tình trạng này còn đi kèm với triệu chứng giảm huyết sắc tố. Khi thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc xảy ra sẽ được đặc trưng bởi chỉ số thể tích trung bình hồng cầu MCV thấp hơn 83 μm3. Bệnh thiếu máu hồng cầu nhược sắc làm giảm khả năng vận chuyển oxy của tế bào hồng cầu và dẫn tới tình trạng thiếu oxy ở các mô trong cơ thể.
Hội chứng thiếu máu nhược sắc hồng cầu nhỏ có phải bệnh Thalassemia hay không? Bệnh Thalassemia được xác định với tình trạng tan máu bẩm sinh do di truyền tức là hiện tượng bất thường của hemoglobin trong hồng cầu. Và bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc cũng có thể do thiếu sắt hoặc do bệnh Thalassemia gây nên.
Để xác định rõ tình trạng bệnh có phải thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc cần thực hiện các xét nghiệm:
- Nếu thiếu máu do thiếu sắt thì có thể thực hiện xét nghiệm để nhận định xem sát huyết thanh giảm và mức độ giảm như thế nào.
- Nếu do bệnh Thalassemia thì nên thực hiện xét nghiệm để nhận định sắt huyết thanh không giảm, thậm chí trong một vài trường hợp có thể sắt huyết thanh còn tăng.
Với trường hợp do bệnh Thalassemia có thể thực hiện thêm phương pháp di truyền phân tử giúp xác định chính xác hơn về bệnh.
2. Các triệu chứng và dấu hiệu giúp nhận biết tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc
Các triệu chứng ban đầu cho thấy thiếu máu có thể chưa được xác định rõ rệt và thậm chí có thể khá khó để nhận biết được bệnh. Trong trường hợp ở giai đoạn tiến triển bệnh thường có những dấu hiệu cho biết tình trạng thiếu tế bào hồng cầu và gây ra các ảnh hưởng tới các mô trong cơ thể.
Mặc dù vậy, bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc cũng dựa vào một số đặc điểm phổ biến sau để nhận định. Tuy nhiên, để chính xác hơn trong kết quả chẩn đoán thì cần thực hiện các xét nghiệm khác.
- Người bệnh có tình trạng khó thở hoặc nhịp thở có thể tăng lên nhanh
- Người bệnh có tâm trạng cáu gắt
- Xuất hiện các dấu hiệu chóng mặt
- Da của người bệnh thường nhợt nhạt, xanh xao
- Nhịp tim của người bệnh cũng tăng nhanh
- Trạng thái của người bệnh mệt mỏi, yếu đuối, thậm chí còn cảm thấy mất sức
- Niêm mạc mắt của người bệnh nhợt nhạt hoặc móng tay, chân mất màu hồng.
- Móng tay người bệnh có hình thìa, và thường rất dễ bị gãy.
Người bệnh có thể nghi ngờ nếu những triệu chứng này xuất hiện và không tự biến mất trong khoảng hai tuần. Và bạn có thể liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt nếu kèm theo tình trạng chóng mặt hoặc khó thở nghiêm trọng.
3. Những nguyên nhân có thể gây nên tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc
3.1. Nguyên nhân do thiếu khoáng chất sắt
Thiếu sắt được xem như nguyên nhân phổ biến nhất gây nên tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc. Và thiếu sắt thường xảy ra trong các trường hợp như: Phụ nữ đang trong thai kỳ, chế độ ăn hàng ngày không đáp ứng đủ nhu cầu khuyến nghị sắt, hoặc do cơ thể không thể hấp thu được sắt trong thực phẩm do mắc các bệnh như bệnh celiac, bệnh nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori. Hoặc có thể do mất máu mãn tính cho chu kỳ kinh nguyệt kéo dài với tình trạng nghiêm trong ở phụ nữ, hoặc do xuất huyết đường tiêu hoá hoặc cũng có thể do bệnh viêm ruột gây nên.
3.2. Nguyên nhân do bệnh Thalassemia
Bệnh Thalassemia được biết đến với tình trạng thiếu máu xuất hiện do đột biến gen di truyền, và gây ra ảnh hưởng không nhỏ tới việc sản xuất huyết sắc tố trong cơ thể.
3.3. Nguyên nhân do viêm hoặc các bệnh mãn tính gây nên
Tình trạng cơ thể viêm hoặc mắc các bệnh mãn tính có thể ngăn chặn các tế bào hồng cầu hoạt động ảnh hưởng đến chức năng của các tế bào hồng cầu này trong cơ thể. Khi đó, có thể làm cho quá trình hoạt động của hồng cầu gây nên tình trạng giảm hấp thu hoặc sử dụng khoáng chất sắt có trong cơ thể.
Một số bệnh mãn tính có thể kể tên ảnh hưởng đến tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc như: Bệnh ung thư, các bệnh về thận các bệnh truyền nhiễm chẳng hạn như lao, HIV/AIDS, hoặc tình trạng viêm nội tâm mạc. Hoặc cũng có thể bao gồm các bệnh viêm nhiễm như bệnh viêm khớp dạng thấp, bệnh Crohn, hoặc bệnh đái tháo đường...
3.4. Nguyên nhân do thiếu máu nguyên hồng cầu
Thiếu máu nguyên hồng cầu có thể được chẩn đoán do di truyền bẩm sinh hoặc do mắc phải thể gen đột biến. Tình trạng thiếu máu nguyên hồng cầu thường xảy ra với trường hợp tuỷ xương thay vì tạo ra các hồng cầu khỏe mạnh bình thường thì lại tạo ra các nguyên bào sắt với tế bào tiền thân của hồng cầu có chứa sắc trong ty thể. Do tình trạng sắt bị kẹt lại trong ty thể đồng thời cơ thể không thể kết hợp sắt để tạo thành hemoglobin cần thiết giúp tế bào vận chuyển oxy.
3.5. Nguyên nhân do nhiễm độc chì
Nhiễm độc chì cũng được xếp vào nguyên nhân gây bệnh đặc biệt các bệnh liên quan đến máu. Khi bạn bị ngộ độc chì do tiếp xúc với các loại sơn hoặc xăng chứa chì hoặc do tiếp xúc lâu với các loại vật liệu khác có chứa chì thì có thể gây nên tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc. Đặc biệt ở đối tượng trẻ em nhỏ tuổi.
4. Chẩn đoán bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc
Để giúp điều trị đúng và kịp thời với các tình trạng thiếu máu hồng cầu nhược sắc thì cần áp dụng một số phương pháp chẩn đoán chính xác bệnh.
Đầu tiên bác sĩ có thể thực hiện chẩn đoán bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc với xét nghiệm công thức máu toàn phần- CBC. Khi kết quả xét nghiệm cho thấy người bệnh bị thiếu máu, thì lúc này bác sĩ sẽ tiếp tục thực hiện thêm xét nghiệm phết máu ngoại biên dưới kính hiển vi. Xét nghiệm này giúp cho bác sĩ có thể phát hiện được sự thay đổi cấu trúc của tế bào hồng cầu có thể hồng cầu to hoặc hồng cầu nhỏ, hoặc nhược sắc, hoặc đẳng sắc hoặc ưu sắc...
Khi bác sĩ đã chẩn đoán được bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ, thì bác sĩ sẽ tiếp tục hỏi về các triệu chứng mà người bệnh có thể gặp phải. đồng thời sẽ chỉ định cho người bệnh thực hiện thêm một số xét nghiệm nhằm giúp xác định nguyên nhân chính gây nên tình trạng thiếu máu hồng cầu nhỏ như: siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính CT scan vị trí bụng. Đồng thời thực hiện nội soi thực quản, dạ dày và ruột non hoặc có thể thực hiện nội soi đường tiêu hoá trên để có chẩn đoán chính xác.
Đối với trường hợp người bệnh là phụ nữ có dấu hiệu đau vùng chậu và chu kỳ kinh nguyệt kéo dài, thì bác sĩ phụ khoa có thể thực hiện thêm xét nghiệm để có thể chẩn đoán thêm tình trạng u xơ tử cung hoặc các tình trạng khác có thể được xem như nguyên nhân gây ra xuất huyết nặng.
5. Các biến chứng của thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc ảnh hưởng tiêu cực đến cơ thể
Thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc có thể gây nguy hiểm đến người mắc bệnh. Tuy nhiên, ở thời gian đầu, người bệnh chưa cảm nhận được tình trạng bệnh có thể do bị thiếu máu nhẹ đồng thời chưa ảnh hưởng nhiều đến thể trạng của cơ thể. Nhưng khi thời gian mắc bệnh kéo dài và không được điều trị kịp thời, thì cho thấy tình trạng của người bệnh có những dấu hiệu bất thường ảnh hưởng đến các cơ quan trong có thể. Hơn nữa, bệnh có thể gây ra các biến chứng như sốc thường xảy ra với tình trạng tán huyết hoặc mất máu cấp tính; hoặc các vấn đề liên quan đến phổi, hoặc liên quan đến huyết thấp và suy nhược cơ thể, hoặc gặp các vấn đề về động mạch vành, hoặc thậm chí nặng hơn có thể gây ra tử vong do người bệnh.
Những biến chứng do thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc thường khá phổ biến ở đối tượng người lớn tuổi đồng thời đã từng mức các bệnh liên quan đến phổi hoặc tim mạch.
6. Cách phòng bệnh và điều trị tình trạng bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc
Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc do thiếu sắt, vì vậy, để phòng tránh căn bệnh này bạn có thể thực hiện bổ sung sắt theo nhu cầu khuyến nghị cho cơ thể.
- Chế độ ăn với các loại thực phẩm giàu sắt. Bạn nên lựa chọn các loại thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ; thịt bò, thịt trâu,... hải sản hoặc trứng hoặc rau xanh và kết hợp sử dụng nước trái cây có chứa hàm lượng vitamin C giúp hấp thụ sắt vào cơ thể được tốt hơn. Ngoài ra, bạn cũng nên lựa chọn những thực phẩm có cả vitamin B12, acid folic,... đều thuộc nhóm vi chất có tác dụng tốt trong việc hấp thu sắt để phòng ngừa bệnh. Bên cạnh đó, bạn cũng nên hạn chế sử dụng các loại đồ uống kích thích như trà, cà phê, bia, rượu....
- Bạn nên uống dự phòng bổ sung sắt cho cơ thể. Bạn có thể lựa chọn loại viên uống bổ sung sắt phù hợp với cơ thể để tăng khả năng hấp thu sắt, đặc biệt đối với phụ nữ đang mang thai thì việc bổ sung viên sắt đóng vai trò quan trọng để thai nhi phát triển bình thường và đảm bảo sức khỏe của bà mẹ. Trong trường hợp sử dụng viên sắt thì bạn cần được tư vấn và chỉ định của bác sĩ để quá trình bổ sung đạt hiệu quả và không gây ảnh hưởng đến tình trạng sức khoẻ của bạn.
Điều trị thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và sau khi thực hiện các xét nghiệm giúp chẩn đoán xác định thì bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị với: quá trình thực hiện truyền máu với trường hợp bệnh nhân nặng, hoặc bổ sung hormone trong điều trị tình trạng chảy máu kinh nguyệt nặng, hoặc sử dụng thuốc kích thích cơ thể giúp tạo ra nhiều tế bào hồng cầu, hoặc thực hiện phẫu thuật điều trị bệnh loét dạ dày hoặc khối u có trong ruột, hoặc sử dụng kháng sinh để điều trị các bệnh nhiễm trùng mãn tính có thể là yếu tố nguy cơ gây nên tình trạng thiếu máu, hoặc thực hiện liệu pháp chelation giảm mức độ chì trong cơ thể với những trường hợp thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc ở trẻ em.
Với những trường hợp bệnh nặng có thể thực hiện truyền sắt. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây tác dụng phụ như phản ứng phản vệ, bệnh huyết thanh, viêm thành mạch huyết khối và gây cho người bệnh cảm giác đau. Phương pháp này cũng có thể áp dụng cho những trường hợp bệnh nhân không có khả năng dung nạp sắt hoặc không uống viên sắt hoặc người bệnh bị mất nhiều máu do xảy ra tình trạng rối loạn mạch máu. Đối với những trường hợp này bác sĩ sẽ điều trị sắt với hàm lượng cần trong 6 tháng hoặc hơn đồng thời thực hiện hiệu chỉnh mức hemoglobin để bổ sung dự trữ sắt cho cơ thể đáp ứng nhu cầu khuyến nghị.
Những thông tin về bệnh thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc cho thấy thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc có ảnh hưởng khá nhiều đến sức khoẻ của người bệnh, và thậm chí còn có thể đe dọa tình mạng đối với những người bị mắc bệnh.. Tuy nhiên, khi bạn hiểu được căn bệnh này và cách dự phòng nó sẽ giúp bạn phòng tránh hoặc điều trị đạt hiệu quả tốt hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
