Làn da của chúng ta bị lão hóa do nhiều nguyên nhân khác nhau như mặt trời, thời tiết khắc nghiệt và những thói quen xấu. Nhưng chúng ta có thể thực hiện nhiều biện pháp để giúp làn da của chúng ta luôn mềm mại, tươi tắn và giảm tốc độ da bị lão hóa.
1. Tuổi tác và làn da
Mức độ lão hoá của da sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: lối sống, chế độ ăn uống, di truyền và các thói quen cá nhân khác. Ví dụ, hút thuốc có thể tạo ra các gốc tự do và các gốc tự do này sẽ làm hỏng các tế bào, dẫn đến nếp nhăn xuất hiện sớm.
Các yếu tố chính góp phần làm da nhăn nheo, lốm đốm bao gồm quá trình lão hóa tự nhiên, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, ô nhiễm và mất lớp hỗ trợ dưới da (mô mỡ giữa da và cơ). Các yếu tố khác góp phần gây lão hóa da bao gồm căng thẳng, trọng lực, cử động khuôn mặt hàng ngày, béo phì và thậm chí là tư thế ngủ.
Khi chúng ta già đi, những thay đổi dưới đây xảy ra một cách tự nhiên:
- Da trở nên cứng hơn.
- Da phát triển các tổn thương như khối u lành tính.
- Da trở nên chùng xuống. Việc mất các mô đàn hồi (elastin) ở da theo tuổi khiến da bị treo lỏng lẻo.
- Da trở nên trong suốt hơn. Điều này do sự mỏng đi của lớp biểu bì (lớp bề mặt của da).
- Da trở nên mỏng manh hơn.
- Da trở nên dễ bị bầm tím hơn là do các thành mạch máu mỏng hơn.
Những thay đổi dưới da cũng trở nên rõ ràng khi chúng ta già đi, bao gồm:
- Mất chất béo dưới da ở má, thái dương, cằm, mũi và vùng mắt có thể dẫn đến việc lỏng da, mắt trũng.
- Mất xương, chủ yếu là xung quanh miệng và cằm, có thể trở nên rõ ràng sau 60 tuổi và gây ra hiện tượng bong da quanh miệng.
- Mất sụn ở mũi gây chảy xệ mũi và làm hiện rõ các cấu trúc xương trong mũi.
2. Mặt trời và làn da của bạn
Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời là thủ phạm lớn nhất dẫn đến da lão hóa.
Theo thời gian, tia cực tím (UV) của mặt trời làm tổn thương một số sợi trên da, được gọi là elastin. Sự phá vỡ của các sợi elastin làm cho da bị chảy xệ, giảm độ căng và mất khả năng co lại sau khi căng da. Da cũng dễ bị bầm tím, dễ bị rách và mất nhiều thời gian hơn để chữa lành vết thương. Vì vậy, trong khi tác hại của ánh nắng mặt trời có thể chưa xuất hiện khi bạn còn trẻ, tuy nhiên nó sẽ xuất hiện khi bạn già đi.
Không có gì có thể đảo ngược hoàn toàn tổn thương mà ánh nắng mặt trời gây ra, mặc dù đôi khi da có thể tự sửa chữa. Laser cũng có thể giúp đảo ngược một số tổn thương. Vì vậy, không bao giờ là quá muộn để bắt đầu bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời và ung thư da. Bạn có thể trì hoãn sự lão hóa của da những thay đổi liên quan đến lão hóa bằng cách tránh ánh nắng mặt trời, che chắn, đội mũ và tạo thói quen sử dụng kem chống nắng.
3. Ảnh hưởng của lão hoá đối với da
Khi có tuổi, bạn có nguy cơ bị tổn thương ở da do da của bạn mỏng hơn, dễ tổn thương hơn và da bị mất đi lớp mỡ bảo vệ. Bạn cũng có thể bị giảm cảm giác như xúc giác, áp lực, rung, nóng và lạnh.
Chà xát trên da có thể gây rách da. Mạch máu dễ vỡ, xuất hiện vết bầm tím, ban xuất huyết và khối máu tụ có thể hình thành sau khi bị chấn thương nhẹ.
Loét do tỳ đè có thể được gây ra bởi sự thay đổi của da, mất lớp mỡ, giảm hoạt động, dinh dưỡng kém và bệnh tật. Các vết loét dễ thấy nhất ở bề mặt bên ngoài của cẳng tay, nhưng chúng có thể xảy ra ở bất cứ đâu trên cơ thể.
Tốc độ làm lành vết thương có thể chậm hơn đến 4 lần so khi bạn còn trẻ, điều này góp phần gây loét tỳ đè và nhiễm trùng. Bệnh tiểu đường, thay đổi mạch máu, giảm khả năng miễn dịch và các yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến quá trình lành của cơ thể.
Rối loạn da rất phổ biến ở những người lớn tuổi và hơn 90% tất cả người già có một số loại rối loạn da. Rối loạn da có thể được gây ra bởi nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm:
- Bệnh mạch máu, chẳng hạn như xơ cứng động mạch
- Bệnh tiểu đường
- Bệnh tim
- Bệnh gan
- Thiếu hụt dinh dưỡng
- Béo phì
- Phản ứng với thuốc
- Căng thẳng
Các nguyên nhân khác gây ra các biến đổi trên da:
- Dị ứng với thực vật và các chất khác
- Khí hậu
- Quần áo
- Tiếp xúc với hóa chất công nghiệp và gia dụng
- Sưởi ấm trong nhà
Ánh sáng mặt trời có thể gây ra:
- Mất tính đàn hồi (elastosis)
- U quá sản sừng (keratoacanthoma)
- Đồi mồi
- Làm dày da
- Phơi nắng cũng liên quan trực tiếp đến ung thư da, bao gồm ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào vảy và khối u ác tính.
Nguồn tham khảo: webmd.com; medlineplus.gov
